Nhân Duyên Của Giàu Nghèo

NHÂN DUYÊN CỦA GIẦU NGHÈO
Quảng Tánh

Sống ở đời, ai cũng mong được sinh vào nhà khá
giả, có điều kiện để học hành cũng như tạo dựng vốn liếng làm ăn, thiết lập đời
sống hạnh phúc an vui. Nhưng trớ trêu cho kiếp người là không ai có thể chọn
lựa cho mình một nơi chốn để sinh ra. Sinh vào nhà cha mẹ là ai, hoàn cảnh như
thế nào… là điều mà ta không thể tự quyết được, tất cả đều do nghiệp duyên quá
khứ của mình dẫn dắt.

Rồi khi lớn lên, trong cuộc chạy đua
tìm kiếm mưu sinh đầy biến động thì không phải ai cũng đi đến thành công. Người
được gia đình hỗ trợ bước đầu về nhiều phương diện thì cũng đỡ vất vả nhưng
không lấy gì đảm bảo là họ sẽ làm ăn thành đạt. Lại có không ít người khởi
nghiệp từ chút vốn cỏn con hoặc thậm chí là hai bàn tay trắng, đơn thương độc mã
nhưng lần hồi đã gặt hái thành quả giàu sang.

Khi đứng trước thềm vinh quang,
khá nhiều người nghĩ rằng nhờ mình thông minh tài trí hơn người. Suy nghĩ như
vậy không sai nhưng cạn cợt, thấy bề nổi mà chưa thấy hết bề sâu. Bởi người tài
trí như mình ở trên đời không phải là hiếm, lại “có tài mà cậy chi tài”, tài
trí thì đã đành nhưng phải có phước nữa mới hội đủ duyên để thành đạt.

Mọi phước đức giàu sang đều do bố thí,
san sẻ với mọi người mà nên. Ngược lại, nghèo hèn do vì xan tham, keo lẫn chỉ
lo cho riêng mình mà phải gánh chịu. Đức Phật đã dạy về nhân duyên sâu xa của
giàu sang và nghèo hèn như sau:

“Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng
Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Độc.

Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:

– Có hai pháp này khiến người bần tiện
chẳng được tài sản. Thế nào là hai pháp? Nếu lúc thấy người khác bố thí, liền
cấm chế; lại tự mình chẳng chịu bố thí. Đó là, này Tỳ-kheo, có hai pháp này
khiến người bần tiện không có tài bảo. Này các Tỳ-kheo, lại có hai pháp khiến
người phú quý. Thế nào là hai pháp? Nếu lúc thấy người cho người khác vật, liền
hoan hỷ trợ giúp; tự mình cũng thích bố thí. Đó là, này Tỳ-kheo, có hai pháp
khiến người phú quý. Như thế, này các Tỳ-kheo, hãy học bố thí, chớ có tâm tham!

– Có hai pháp khiến người sanh trong
nhà bần tiện. Thế nào là hai pháp? Chẳng hiếu đễ với cha mẹ, các bậc sư trưởng,
cũng không thừa sự người hơn mình. Đó là, này các Tỳ-kheo, có hai pháp này,
khiến người sanh trong nhà bần tiện. Này các Tỳ-kheo, lại có hai pháp khiến
người sanh trong nhà hào tộc. Thế nào là hai pháp? Cung kính cha mẹ, anh em,
tông tộc, đem của cải nhà mình bố thí. Đó là, này các Tỳ-kheo, có hai pháp này
sanh trong nhà hào tộc. Như thế, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này!

Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong,
vui vẻ vâng làm”.

(Kinh Tăng nhất A-hàm, tập I, phẩm Khuyến thỉnh, VNCPHVN ấn hành, 1997, tr.308)

Đức Phật đã chỉ dạy rất rõ, nếu tự thân
biết bố thí và hoan hỷ tán trợ hạnh bố thí của người khác chính là tác nhân chủ
yếu để hưởng phước phú quý, giàu sang. Ngược lại, nếu mình không biết bố thí,
tệ hại hơn còn ngăn cản người khác bố thí, thì chắc chắn sẽ chịu quả báo nghèo
hèn, bần tiện. Nên trong quá trình làm ăn mà liên tục gặp thất bại, thậm chí
vương phải nợ nần thì ngoài các lý do khách quan, hãy tự trách mình quá khứ
không bố thí. Muốn khá lên thì cần vun bồi phước đức bằng cách tu hạnh thí xả.
Giả như hiện tại không có tài vật nào đáng để cho thì hãy tùy hỷ thí – trợ giúp
và hân hoan ca ngợi hạnh bố thí của người khác – may ra mới tích lũy được phước
phần.

Quảng Tánh