Từ ác mộng thời đại dịch đến đại mộng cuộc đời

Dường như trong cuộc sống hằng ngày không ai là không từng nằm mộng.

Có thể nói mộng là phản diện của đời thực, bởi vì khi nói đến mộng chúng ta thường nghĩ đến thế giới không thực, thế giới ngược lại với cuộc sống hiện thực. Nhưng trong chừng mức nào đó của lãnh vực tâm thức sâu xa, hay nói như nhà phân tâm học người Áo Sigmund Freud, là lãnh vực vô thức, thì mộng không hẳn là giả mà là những gì được phô lộ của thế giới thầm kín bị ẩn ức trong con người mà thường ngày không thể bộc lộ. 
 

Bởi vậy, thi hào Nguyễn Du trong bài thơ chữ Hán “Ký Mộng” ghi lại việc gặp gỡ trong mộng với người yêu đã mất mà ông không thể nào gặp lại được trong đời thường.

Thệ thủy nhật dạ lưu,

Du tử hành vị quy.

Kinh niên bất tương kiến,

Hà dĩ ủy tương ti [tư].

Mộng trung phân minh kiến,

Tầm ngã giang chi mi.

Nhan sắc thị trù tích,

Y sức đa sâm si.

Ngày đêm nước chảy mãi,

Nàng đi chưa thấy về.

Bao năm không gặp lại,

Lấy gì bớt nhớ mong.

Trong mộng nàng hiện rõ,

Tìm ta ở bến sông.

Nhan sắc vẫn không đổi,

Áo quần hơi lôi thôi.

Theo các nhà tâm lý, đa phần mộng là phản ảnh của cuộc sống thường nhật. Sinh hoạt ban ngày an vui bình lặng thì ban đêm dễ có mộng đẹp nhẹ nhàn. Cuộc sống hàng ngày nhiều bất trắc, khổ đau và phiền muộn thì những giấc mộng ban đêm sẽ là những cơn ác mộng kinh hoàng. Vì thế trong cuộc khủng hoảng vi khuẩn corona hiện nay nhiều người nằm mộng.

Các giai đoạn của giấc mộng

“Khoảng thời gian ngủ mà mắt chuyển động nhanh sớm nhất có thể kéo dài chỉ 5 phút; những khoảng thời gian ngủ mà mắt chuyển động nhanh sau đó sẽ kéo dài hơn. Những khoảng thời gian ngủ mà mắt chuyển động nhanh vào sáng sớm thì thường là lâu nhất,” theo BS Ramakrishnan. Một người thường được tin là có từ 5 tới 6 giấc mơ trong một đêm, nhưng hầu hết không được nhớ. Bất cứ giấc mơ nào xảy ra trong lúc ngủ mà mắt không chuyển động nhanh, tạo thành 75% của giấc ngủ, thì thường bị quên mất. “Vào buổi sáng, chúng ta ra khỏi giấc ngủ mà mắt chuyển động nhanh. Đó là lý do tại sao chúng ta nhớ các giấc mơ buổi sáng sớm rất rõ,” theo Bác Sĩ Ramakrishnan cho biết tiếp.

Những ác mộng thời đại dịch

“Tôi đã thu thập nhiều giấc mộng sau biến cố 9/11 và tôi thấy có nhiều kiểu tương tự hiện nay,” theo bà cho biết.

“Giấc mộng thông thường nhất của họ là họ đang cố gắng chăm sóc bệnh nhân. Đó là trách nhiệm cứu mạng của họ. Và họ đang thất bại,” theo Barrett viết.

“Nhiều năm qua, khi tôi bắt đầu làm việc trong bộ phận ứng phó tai họa, tôi đã làm việc cho một chuyên gia sức khỏe tâm thần,” theo bà giải thích. “Ông ấy có một câu nói tuyệt vời mà tôi thường tự nhắc nhở: phần lớn những gì chúng ta đang trải qua là những phản ứng bình thường trước những sự kiện bất thường.”

Giấc mộng nói gì

Vào đầu thế kỷ hai mươi, nhà tâm phân học Sigmund Freud đã viết lý thuyết về các giấc mộng và những giải thích của chúng. Freud tin rằng những giấc mộng là biểu hiện của lo lắng và ham muốn sâu thẳm nhất của chúng ta, thường liên quan đến những ám ảnh hay những ký ức thời thơ ấu bị đè nén. Hơn nữa, ông ấy tin rằng hầu hết các chủ đề giấc mông, bất kể nội dung của nó, đều biểu thị cho sự giải tỏa căng thẳng tình dục. Trong tác phẩm “Interpretation of Dreams” xuất bản năm 1899 của Frued, ông đã phát triển kỹ thuật tâm lý mà nhờ đó các giấc mộng có thể được giải thích. Ông cũng đã nghĩ ra nhiều sự hướng dẫn để giúp chúng ta hiểu các động lực và biểu hiệu xuất hiện trong những giấc mộng của chúng ta.

Phật Giáo nói gì về giấc mộng

Cuộc đời là đại mộng

Chuyện kể rằng ngày xưa vào thời Chiến Quốc ở Tàu có nhà hiền triết Trang Tử nằm mộng thấy mình hóa bướm. Khi tỉnh ra ông còn không biết chắc là ông hóa bướm hay bướm hóa ông. Đó là câu chuyện nổi tiếng ‘Hồ Điệp Mộng’ nói lên triết lý mộng thực biến hóa huyền hoặc của Trang Chu. Thi hào Nguyễn Du trong Truyện Kiều cũng có đề cập đến chuyện hóa bướm này.

Khúc đâu đầm ấm dương hòa

Ấy là hồ điệp hay là Trang sinh

Khúc đâu êm ái xuân tình,

Ấy hồn Thục đế hay mình Đỗ Quyên.