Sống Để Yêu Thương

SỐNG ĐỂ YÊU THƯƠNG
Thích Đạt Ma Phổ Giác

 ĐÔI LỜI TÂM SỰ

 Làm người ai cũng muốn được yêu thương và quý
kính, nên ai cũng đều có một ước mơ đáng quý cho tương lai ngày mai thật tươi
sáng và tốt đẹp. Một em bé mồ côi, mong có được bàn tay chăm sóc của mẹ hiền,
một chú bé tật nguyền muốn được đi đứng bình thường như bao người khác. Một
người mù ước mơ có đôi mắt sáng để thấy biết đúng như thật, một người thất
nghiệp mong muốn có việc làm chánh đáng. Tuy nhiên cuộc sống vốn nhiều khó khăn
trắc trở, nó không dễ dàng cho ta được như ý muốn. Chúng ta phải can đảm dũng
cảm vượt qua chính mình, để vươn lên làm đẹp cuộc đời, biến ước mơ trở thành sự
thật. Để được sống yêu thương và hiểu biết, chúng ta phải biết trân quý tranh
thủ tận dụng thời gian đừng để trôi qua vô ích. Khi gặp phải khó khăn và những
trở ngại, có thể làm cho ta vấp ngã nếu ta yếu đuối nhu nhược, mà phó mặc cho
số phận hoặc chạy trốn cuộc đời, thì ta
sẽ bị nhấn chìm trong ngục tù tội lỗi. Mỗi một con người đều có khát vọng sống vô
cùng mãnh liệt từ một trái tim biết yêu thương, chính trái tim đó làm cho ta
thao thức trăn trở để tìm ra một hướng đi sao cho đúng đắn từ sự kiên trì bền
chí của ta. Cuộc sống chúng ta ra sao, hạnh phúc hay khổ đau tùy theo cách ứng
xử khôn ngoan sáng suốt khi ta đối mặt với cuộc đời, mà tìm ra giải pháp an
toàn nhất. Sống để yêu thương luôn giúp cho ta có thêm niềm tin, hy vọng lạc
quan trong bầu vũ trụ bao la này, để ta và người luôn mĩm cười mà nhìn đời như
là một thực tại nhiệm mầu. Chúng ta đừng để cuộc đời của mình trôi qua một cách
vô nghĩa, khi tiếc nuối về quá khứ hay quá lo lắng về tương lai, mà ta đánh mất
những gì đang có trong phút giây hiện tại. Chúng ta hãy vươn lên bằng nhịp đập
của trái tim mình và mọi thứ chỉ chấm dứt khi ta không còn hy vọng và cố gắng
nữa. Chúng ta có thể cho đi mà không cần nhận lại, khi tấm lòng của mình đã
rộng mở đó là món quà vô giá mà cuộc đời đã ban tặng cho ta. Chúng ta thật hạnh
phúc thay vì cuộc đời đã ban tặng cho mình một cơ thể lành lặn, khỏe mạnh và
sáng suốt. Nhờ thế ta có đôi chân mạnh mẽ, ta có thể đi bất cứ nơi nào nếu ta
mong muốn. Ta có đôi mắt sáng trong để có thể ngắm nhìn tất cả những gì tốt đẹp
nhất từ người thân yêu và cuộc sống chung quanh ta luôn đẹp mãi theo thời gian.
Ta có đôi tai rộng mở để lắng nghe tình yêu thương của nhân loại, bằng những âm
thanh vi diệu nhiệm mầu phát xuất từ trái tim có hiểu biết. Ta có đôi môi luôn
mở ra chân trời sáng bằng nụ cười rạng rỡ, khi được tiếp xúc với mọi người bằng
tình yêu thương chân thật. Ta thật sự hạnh phúc khi được chia vui sớt khổ cùng
tất cả mọi người với những gì mình đang có, nếu ta biết gìn giữ tất cả những
điều ấy, thì mọi khó khăn trở ngại trong cuộc đời này đối với ta chỉ là thử
thách. Chúng ta sẵn sàng đón nhận tất cả, những gì cuộc sống đã đem đến cho
mình bằng sự tin yêu và lạc quan nhất. Chúng ta lo lắng hoặc tham muốn quá đáng
sẽ làm cho mình càng thêm khốn khổ, chỉ cần có cuộc sống ta sẽ hy vọng vượt qua
những lỗi lầm đáng tiếc bằng niềm tin và nghị lực của chính mình, để hướng tới
một tương lai tốt đẹp. Trong thời phát triển hội nhập đất nước đang chuyển mình
vươn lên, sánh vai cùng các cường quốc năm châu. Tuy nhiên trong sự phát triển
đổi mới tư duy để con người sống có hiểu biết và yêu thương nhiều hơn, bên cạnh
đó những hiện tượng gây khổ đau cho nhân loại, do hưởng thụ cá nhân quá nhiều
từ sự chấp ngã rồi dẫn đến chiếm hữu, nên con người dễ dàng hận thù, bạo lực,
ghen ghét, tật đố, ích kỷ mà nhẫn tâm triệt tiêu hủy diệt lẫn nhau. Nhất là
những sự việc trái với luân thường đạo lý đang xảy ra hằng ngày trong xã hội.
Này các em, chúng ta có chung một dòng máu đỏ và những giọt nước mắt cùng mặn.
Tôi và em đang cùng nhau sống giữa cuộc đời, với tình yêu thương nhân loại, với
tất cả tấm lòng vì tình người trong cuộc sống. Em có thấy không hiện nay đó đây
đang lan tràn những mãnh đời bất hạnh, nghèo đói thiếu thốn bịnh tật. Mới hôm
qua này, tôi và các pháp lữ anh chị em, trong hội từ thiện ấn tống duyên lành
đã đến thăm một gia đình có đến 3 người bị bệnh tâm thần đang ở số 113 Ấp 7 Xã
An Phước, Huyện Long Thành Đồng Nai. Đến nơi chúng tôi mắt thấy tai nghe một
người phụ nữ trẻ kể lại, chồng vừa chết cách nay hơn năm tháng do tai nạn giao
thông. Bây giờ chị ta một mình nuôi cô con gái và 3 người bệnh tâm thần, mẹ
chồng và 2 đứa em gái của chồng. Chị ta quả thật là người bất hạnh, ngày chị ta
làm lễ vu quy để lên xe hoa về nhà chồng, là ngày cha chồng cũng qua đời vì
chứng bệnh tai biến mạch máu não. Đám cưới và đám ma cha chồng cùng chung một
ngày nhưng cũng chưa đến nỗi phải bất hạnh cho lắm. Giờ thì chồng chết để lại
đứa con thơ còn nhỏ dại, một mình chị mua gánh bán bưng để nuôi con và 3 người
bị bệnh tâm thần. Chúng tôi được tai nghe mắt thấy mà dòng lệ cứ tuôn trào trên
đôi má, hỏi ai thấy hoàn cảnh trên mà hổng thương tâm làm sao được. Đã làm
người ai không có tình cảm và sự yêu thương lẫn nhau, dù biết rằng họ không
phải là người thân của mình. Nhưng tình người, tình nhân loại trong cuộc sống
chúng ta có cùng dòng máu đỏ và những giọt nước mắt cùng mặn. Đã làm người ai
nỡ làm ngơ trước những mãnh đời bất hạnh, trong khi đó chúng tôi đã làm việc
này trong nhiều năm, chuyên giúp đỡ và sẻ chia cho những mãnh đời bất hạnh với
tinh thần của ít lòng nhiều, với tấm lòng quý kính nhân loại theo lời Phật dạy.
Cuộc sống của chúng ta là một chuỗi dài nhân duyên, luôn gắn bó mật thiết với nhau,
ai dù có tài giỏi đến đâu cũng không thể một mình sống được, mà phải nương nhờ
lẫn nhau. Mỗi người đều có một chức năng và nghề nghiệp khác nhau, cùng nhau hổ
trợ cho nhau, để cùng phục vụ gia đình và đóng góp lợi ích cho nhân loại. Chính
vì muốn bảo vệ hạnh phúc cho con người nên chúng ta phải có bổn phận và trách
nhiệm đùm bọc yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, vì tình người, tình nhân loại.

 “ Bầu ơi thương lấy
bí cùng

 Tuy rằng khác
giống nhưng chung một giàn.”

 Ai thấy người khốn khổ mà không động lòng
thương tâm, quả là không có tình người tí nào, người con Phật không thể làm ngơ
trước những mãnh đời bất hạnh, mà tùy theo khả năng chúng ta có thể chung vai
góp sức, để nối kết yêu thương, sẻ chia cuộc sống với tinh thần từ bi trí tuệ
và với tấm lòng vô ngã vị tha.

 Bản thân chúng tôi trước kia quan niệm sai
lầm vì thiếu hiểu biết, nên đã tán tận lương tâm làm các điều xấu ác do nghĩ
rằng chết là hết không có nhân quả nghiệp báo, nên đã hại rất nhiều người kể cả
người thân. Tôi may mắn thoát chết vì các nghiệp si mê ràng buộc, nhờ có người
mẹ hết sức tuyệt vời, nên mới có cơ hội xuất gia học đạo, nhờ gặp thầy lành bạn
tốt, nhờ có môi trường trong sáng lành mạnh và ý chí dũng cảm của chính mình. Tuy
nhiên như thế không phải giác ngộ một lần là xong, mà bên cạnh đó còn tập khí
và thói quen xấu nhiều đời, nếu chúng ta bất giác lơ là một chút thì vẫn bị nó
sai sử và chi phối. Dù sao có tu, có sửa, có tỉnh, có giác, vẫn hơn người buông
lung thả trôi theo dòng đời, để rồi chấp nhận chết chìm trong si mê lầm lạc.
Tôi khi xưa nghiện ngập đam mê đủ thứ nếu không gặp Phật pháp cứu vớt, thì giờ
đây tôi đã giam mình trong ngục tù tội lỗi làm sao có cơ hội để cùng sẻ chia
với các bạn một chút niềm tin yêu trong cuộc sống. Tôi dám cam đoan với các bạn
không gì không thể làm được, nếu các bạn có ý chí dũng mãnh tự tin chính mình,
các bạn sẽ chuyển mê thành ngộ, chuyển khổ đau thành an vui hạnh phúc và có khả
năng làm mới lại chính mình bằng tình yêu thương chân thật. Tôi bây giờ đang
làm và đã làm vì sự sống của nhân loại, những gì tôi có được và biết được, xin
chân thành cống hiến và cùng chia sẻ với tất cả mọi người với tấm lòng thành
kính biết ơn vô hạn. Hôm nay nhân dịp chuyển số tiền của một bà già Phật tử chùa
Pháp Vân Quận Bình Thạnh từ số tiền con cái cho bà trong mỗi tháng. Bà đã dành
dụm số tiền 10 triệu cộng với 1 triệu Phật tử hùn vô, để giúp gia đình người
phụ nữ trẻ chồng vừa chết hơn năm tháng, nuôi một con còn thơ dại và ba người
bệnh tâm thần bên nhà chồng. Ngày nay trên đà tiến hóa của nhân loại, cuộc sống
con người có đỡ hơn khi xưa rất nhiều, nhưng những mãnh đời bất hạnh thiếu thốn
nghèo đói bệnh tật bây giờ trở thành một vấn nạn quan trọng. Từ đâu mà có số
người như thế quá nhiều, phải chăng thượng đế đã trừng trị hay thần linh đã ra
tay giáng họa. Không, không phải vậy chỉ có con người tự gây tạo các nghiệp xấu
ác quá nhiều cho nên bụng làm dạ chịu, hay gieo gió gặt bão chứ không đổ thừa
cho ai hết. Nhưng làm cách nào đây, để giúp những mãnh đời bất hạnh thay đổi
cuộc đời, vươn lên làm mới lại chính mình trong khi đời sống còn quá khốn khổ
thiếu thốn khó khăn đủ thứ. Vậy trách nhiệm này thuộc về ai? Của tất cả mọi
người, ta không thể làm ngơ trước sự đau thương và mất mát của nhân loại, bởi
chúng ta không dám thừa nhận con người tâm linh của chính mình, cho nên gây tạo
nhân xấu, do đó hiện đời gặp quả xấu. Ai cũng có con người tâm linh nhưng vì
chúng ta mãi mê chạy theo công danh sự nghiệp, tiền bạc, sắc đẹp, ăn ngon mặc
đẹp, ngủ kỹ mà quên đi tính biết sáng suốt của mình, nên đa số người đời sống
trong đau khổ lầm mê, mặc dù có quyền cao chức trọng, giàu có nhưng vẫn không
hạnh phúc. Nếu ngay nơi đó ngồi mà than phân trách phận đổ thừa tại bị thì là…
vô tình đưa ta vào hố sâu của tội lỗi. Người bất hạnh nếu không gặp thầy lành
bạn tốt thì khó có cơ hội vươn lên làm mới lại chính mình, Phật ví hạng người
này giống như người tối đi vào chỗ tối. Đó cũng là nguyên nhân mà chúng tôi
thao thức và trăn trở từ bao nhiêu năm nay, nên sau khi biết được cội nguồn của
khổ đau và hạnh phúc, chúng tôi phát nguyện đi theo con đường của Bồ tát Quán
Thế Âm và hướng dẫn mọi người cùng niệm danh hiệu của Ngài để cầu sự gia hộ của
Bồ tát, bằng tất cả tấm lòng chân thành của chính mình. Để được sống yêu thương
với tình người trong cuộc sống, chúng tôi nguyện ước nếu không phải là viên
ngọc quý cho cuộc đời, thì ít ra cũng là viên kẹo ngọt để ta và người cùng
thưởng thức. Đôi lời bộc bạch chân thành mong được kết nối yêu thương với tất
cả mọi người, với tấm lòng thành kính và sự biết ơn vô hạn.

Kính ghi

Phong Trần Trúc Giác

TIỀN BẠC VÀ TÀI SẢN ĐỐI
VỚI NHÂN LOẠI

 Để được sống yêu thương và hiểu biết ngoài
việc vun bồi hạnh phúc lứa đôi, còn có tình yêu thương nhân loại, tiền bạc, tài
sản cũng đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người. Vì vậy với tuệ giác
của Thế tôn, người tại gia có quyền làm giàu để nâng cao sự sống và có cơ hội
đóng góp phục vụ gia đình và xã hội. Phật chỉ dạy cách thức cho mọi người,
phương pháp làm ra tiền bạc của cải mà không làm tổn hại cho ai. Một đời sống
có ý nghĩa và giá trị, là một đời sống không quá lệ thuộc vào phương tiện vật
chất, nhưng không thể không có tiền bạc và tài sản, vì nó là phương tiện để
nuôi sống chúng ta. Để đảm bảo một đời sống tốt đẹp hài hòa Phật dạy người cư
sĩ có quyền tạo ra tiền bạc tài sản một cách chính đáng, nghĩa là từ sự tinh
cần siêng năng bằng đôi tay và khối óc của mình, để tạo dựng cuộc sống ấm no
hạnh phúc cho bản thân, cho gia đình và đóng góp lợi ích thiết thực cho xã hội.
Tuy nhiên sự giàu có về vật chất chỉ đáp ứng nhu cầu đầy đủ sung túc cho con
người, hạnh phúc thật sự trong cuộc sống không phải là người có nhiều tài sản
tiền bạc, quyền uy thế lực, nhà cao cửa rộng, mà chính là tự do không bị ràng
buộc bởi tham lam, sân hận, si mê, thù ghét, đó là một thứ hạnh phúc chân thật
lâu dài tiền bạc không thể mua bán đổi chát được. Do đó ngoài việc sung mãn vật
chất để có cơ hội đóng góp cho đời, chúng ta cần phải thăng hoa đời sống tinh
thần, phát huy con người tâm linh nên thường sống trong chánh niệm tỉnh giác,
mở rộng tấm lòng từ bi thương xót muôn loài. Nhờ vậy chúng ta biết vun bồi xây
dựng tài sản tâm linh, nên các tâm tư mê muội không có cơ hội xen vào như toan
tính hơn thua, tranh chấp hận thù, tàn sát giết hại lẫn nhau làm tổn thương
nhân loại. Xã hội ngày nay trên đà tiến bộ văn minh của con người, sự phát
triển mạnh mẽ nền kinh tế thị trường cho nên tiền bạc và tài sản là núm ruột
của con người, nó không thể thiếu trong đời sống hiện tại. Tiền bạc của cải có
thể giúp ta giải quyết nhiều thứ trong cuộc đời, nên điều đầu tiên ai muốn bảo
tồn sự sống là cần phải có tiền. Nhưng tiền bạc của cải khi có, chúng ta phải
biết sử dụng như thế nào cho hợp lý? Một người công dân muốn sống an vui hạnh
phúc, thì phải biết sử dụng bốn yếu tố căn bản sau đây:

 Có công ăn việc làm ổn định nuôi sống bản
thân và luôn thường xuyên trau dồi công việc được tốt đẹp.

 Tiền bạc làm ra bằng nghề nghiệp chân chánh
và phải biết cách gìn giữ không để thất thoát.

 Phải biết chi tiêu cân đối hài hòa, không
nên hoang phí quá mức tiền làm ra ít mà muốn xài nhiều. Hoặc tiền làm ra nhiều
mà không dám xài vào việc có ích thành ra bỏn sẻn.

 Tiền bạc và tài sản là phương tiện để con
người sinh sống, phục vụ cho cá nhân có nhu cầu ăn, mặc, ở hằng ngày. Muốn vậy
trước hết ta phải có một việc làm ổn định về lâu về dài, nhưng nghề nghiệp mình
chọn không làm tổn hại cho nhân loại. Các nghề nên tránh như mua bán vũ khí, nô
lệ, phụ nữ, các chất gây say gây nghiện rượu xì ke ma túy, chế tạo thuốc độc
hoặc trực tiếp sát sanh.v.v..Kinh doanh mua bán là một trong những nghề nghiệp
đem lại kinh tế cao, nhưng chúng ta phải biết tránh những nghề trên, vì nó làm
tổn hại cho người và vật, gây khổ đau trong hiện tại và mai sau. Mua bán có thể
làm giàu nhanh chóng và cũng dễ dàng nhận lấy hậu quả thất bại, vì sự cạnh
tranh quyết liệt của kinh tế thị trường, chỉ cần chậm trể một chút có thể tán
gia bại sản, nếu chúng ta biết nắm bắt kịp thời thì giàu lên trong chốc lát.
Trên đời này không có gì mau giàu bằng mua bán và cũng dễ dàng trắng tay nếu
không phù hợp với thị hiếu của con người. Có hai nhà kinh doanh đối diện nhau
cùng bán một nghề, nên hai bên muốn cạnh tranh phát triển và mở mang để thu hút
khách hàng. Nhà ông A lợi thế hơn có mặt bằng một trệt hai lầu, nhà ông B chỉ
một trệt một lầu nên lượng khách ít hơn. Chính vì muốn lượng khách của mình
nhiều hơn nên ông B đã xây mới ba lầu một trệt có bản vẻ đúng quy định. Gia
đình nhà ông A tức quá mới kêu thợ xây thêm hai tầng nữa, mà không đổ móng thêm
kết quả thật thảm thương căn nhà mới bốn tầng một trệt bị sập đè lên nhà ông B,
cuối cùng hai bên đều bị thiệt hại nặng nề. Vì lòng tham mà con người ta có thể
nhẫn tâm làm tổn hại cho nhau, để có tiền nhanh chóng một số người đã tán tận
lương tâm làm ăn phi pháp, như mua bán vũ khí, mua bán phụ nữ, mua bán xì ke ma
túy vì lợi nhuận quá cao, tạo ra nhiều băng nhóm tội phạm gây hiểm họa cho loài
người, dẫn đến sự thiệt hại lớn lao của nhân loại. Người Phật tử chân chánh vì
lòng từ bi thương xót chúng sinh mà không được kinh doanh mua bán các loại chết
người đó. Chính vì sự tai hại quá lớn cho nên chúng ta cần có nền giáo dục đạo
đức để giúp cho giới trẻ có nhận thức tốt trong cuộc sống. Giáo có nghĩa là sự
chỉ dạy của người đi trước hướng dẫn cho chúng ta bắt chước làm theo, nhưng
chúng ta phải biết suy xét chiêm nghiệm để nhận ra lẽ đúng sai. Dục giúp chúng
ta nuôi dưỡng điều tốt lành, để lánh xa các việc xấu ác. Mục đích của giáo dục
là giúp cho con người phát triển toàn diện về nhận thức sống, biết được lẽ thật
của cuộc đời để chúng ta làm chủ bản thân không lệ thuộc vào một đấng quyền
năng nào đó. Nói theo cách khác chúng ta là chủ nhân ông của bao điều họa phúc,
nhưng tiếp thu và làm theo các điều xấu ác cũng giống như loài cỏ dại, không
cần chăm sóc nhưng chúng vẫn mọc lan tràn, duy trì và thực hiện các việc làm
tốt đẹp giống như lăn trái banh lên núi, sơ hở một chút thì nó rơi xuống chân
núi trở lại. Cho nên làm việc tốt phải kiên trì bền bỉ dũng cảm dài lâu, mới đủ
khả năng chế ngự các việc làm xấu ác. Tiền bạc tài sản nếu sử dụng không đúng
mục đích thì trở thành rắn độc, nhưng thiếu nó lấy gì để ta sống mà dấn thân
phục vụ hoằng pháp lợi sinh. Mục đích của cuộc sống không phải là giàu có nhiều
tiền của mới là hạnh phúc, mà chúng ta phải biết hài lòng với hiện tại, không
nên đứng núi này trong núi nọ, hoặc đua đòi bắt chước làm bằng người trong khi
đó ta không có điều kiện và khả năng. Có nhiều người vì sĩ diện bản ngã muốn
chứng tỏ đẳng cấp bằng người hoặc hơn người, nên vay nợ xây dựng nhà cửa khang
trang mặc dù nhu cầu không cần thiết, do đó lún sâu vào nợ nần dẫn đến tán gia
bại sản bởi họ không biết bằng lòng với hiện tại. Đa số chúng ta ai cũng nghĩ
rằng có thật nhiều tiền bạc và của cải là hạnh phúc, đó là điều lầm lẫn quá lớn
của nhân loại. Nên khi có quyền lực trong tay thì tìm cách vơ vét gom góp về
cho riêng mình, nhưng tiền bạc làm ra từ sự phi pháp rất khó mà tồn tại. Khi có
nhiều tiền thì phải hưởng thụ vui chơi trác táng, dễ dẫn đến sa đọa làm mình
người khổ đau, làm mất hạnh phúc gia đình và tác hại xấu đến xã hội. Tiền làm
ra không bằng mồ hôi nước mắt của chính mình, thường bị năm nhà cuốn trôi. Nhà
lũ lụt, nhà hỏa hoạn, nhà trộm cướp, nhà vua quan tịch thâu, nhà con cái bất
hiếu phá sản và các tai nạn bất ngờ khác. Thường con người hay nói: “ Đồng tiền
đi liền khúc ruột ” nếu chúng ta chi ra một số tiền nhỏ vào một việc có ích,
nhưng vẫn xót xa đau lòng vì ta chưa biết mở rộng tấm lòng nhân ái. Dè sẻn
không dám chi tiền vào việc có ích, ta sẽ trở thành con ma ích kỷ tham lam lâu
ngày chày tháng ta bị đồng tiền sai sử không dám chi tiêu vào việc cần thiết.

 Tiền bạc chính là người đầy tớ tốt khi ta
biết làm chủ đồng tiền sử dụng vào việc chi tiêu hằng ngày, tùy theo hoàn cảnh
của mỗi cá nhân và gia đình, biết san sẽ mở rộng tấm lòng nhân ái để giúp ích
cho mọi người khi cần thiết. Nhưng, có nhiều người bị sức mạnh của đồng tiền
chi phối, nên nhẫn tâm làm các điều xấu ác tội lỗi để mưu cầu lợi ích cho cá
nhân mình. Sức mạnh của đồng tiền thật ghê gớm nó làm cho con người ta say mê,
điên đảo nên tục ngữ có câu: “Đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn” và người ta
quan niệm rằng có tiền mua tiên cũng được, nhưng có phải vậy không? Người có
tiền nếu biết sử dụng đúng cách vẫn đỡ hơn người không có tiền, như khi có bệnh
hoặc giải quyết một số vấn đề cấp thiết. Chứ nói theo kiểu có tiền mua tiên cũng
được thì e rằng không hợp lý chút nào. Người có tiền có bệnh không, có già
không, có chết không, nếu có thì phải có khổ. Tuy nhiên người có tiền, có phước
vẫn đỡ hơn người nghèo khó bất hạnh ở chỗ sung túc đầy đủ về vật chất, nhưng
nếu thiếu con người tâm linh thì họ thật sự không có hạnh phúc lâu dài, chính
vì thế mà ta vẫn thấy người giàu họ tự tử quá nhiều, vì đâu nên nông nổi như
vậy. Do đó giàu hay nghèo đều phải biết tu tâm thì bất hạnh khổ đau được biến
thành an vui hạnh phúc, từ việc biết chia vui sớt khổ chan hòa cùng mọi người.
Tiền bạc nói cho cùng, cũng chỉ là phương tiện để thay thế giao thoa hài hòa
các nhu cầu cần thiết trong xã hội. Nếu ta không biết dùng tiền đúng chỗ, đúng
nơi, hoang phí một cách vô bổ để phục vụ cho cá nhân và cộng đồng xã hội thì
tiền bạc đó trở thành vô nghĩa. Tiền bạc làm ra mục đích để cải thiện đời sống
cho chính mình, đem đến an vui cho cha mẹ và vợ con sung túc đủ đầy về vật
chất, tạo dựng hạnh phúc gia đình cơm no áo ấm và còn chia vui sớt khổ đến với
nhân loại. Chính vì thế đồng tiền làm ra phải chân chánh, nếu không thì vô cửa
trước lòn cửa sau. Hoặc có mà không đóng góp vào việc lợi ích cho mọi người,
cho nên dù có cũng như không.

LẬP TRƯỜNG VỮNG CHẮC

 Định hướng cuộc đời để đạt được mong muốn
thích đáng là yếu tố quan trọng giúp cho ta thăng tiến trên đỉnh cao của sự
giác ngộ và giải thoát. Chuyên cần siêng năng, hăng hái nhiệt tâm, tinh tấn nổ
lực, duy trì bền bỉ thì mọi việc sẽ được tốt đẹp theo thời gian, bất cứ việc gì
dù khó hay là dễ. Lười biếng, ỷ lại, thiếu quyết tâm và ý chí, buông lung hưởng
thụ quá đáng là nhân dẫn đến mọi thất bại trong cuộc đời. Tích cực nhiệt tình
có quán chiếu suy xét cần mẫn siêng năng là cơ hội gần nhất để dẫn đến thành
công trong mọi lĩnh vực. Có bốn yếu tố chân chánh giúp con người đạt tới đỉnh
cao của cuộc sống.

 Thứ nhất có nguyện vọng chính đáng, thứ hai
siêng năng tinh cần bền chí lâu dài, thứ ba chuyên chú nhất tâm vào công việc,
thấu rõ nguyên lý duyên khởi cuộc đời. Ai đáp ứng đầy đủ bốn yếu tố trên thì
mọi việc sẽ hanh thông và sáng tỏ như ý muốn. Khi con người có nguyện vọng
chính đáng rồi, thì quyết tâm nổ lực kiên trì mà cố gắng thì mọi việc dù khó
đến đâu cũng dễ thành tựu viên mãn. Trong cuộc sống của chúng ta ai siêng năng
tinh tấn không ngừng nghỉ, khi đã có nguyện vọng chân chánh rồi thì chắc chắn
trong nay mai sẽ đạt được như ý. Ngược lại, nó sẽ là con dao hai lưỡi nếu siêng
năng nhiệt tình mà không biết phân định đúng sai, tốt xấu, thì coi chừng vỡ
mộng đó em ơi. Tinh cần siêng năng trong mọi việc tốt lành để giúp mình và
người hoàn thiện nhân cách, luôn sống với tấm lòng rộng mở mình vì mọi người đó
là thiện ích. Hăng hái lao vào các việc xấu ác hại người hại vật, là việc làm
thiếu lương tâm làm khổ đau cho nhân loại.

 Nguyện vọng chính đáng là sao? Ta có quyền
ước mơ để định hướng cuộc đời bằng sự dấn thân phục vụ vì lợi ích nhân loại,
như người tật nguyền quyết tâm lớn lên trở thành bác sĩ để chữa bệnh cho các
người khuyết tật. Một em học sinh quyết tâm học cho giỏi để sau này lớn lên trở
thành thầy cô giáo hướng dẫn lại cho các em khác. Một chú tiểu vào chùa khi còn
nhỏ quyết tâm học và tu cho sáng đạo, để giúp đỡ mọi người vượt qua cạm bẫy
cuộc đời, đó là những nguyện vọng chính đáng. Nhưng nếu thiếu yếu tố siêng năng
tinh tấn đúng mức, thì e rằng mọi việc sẽ đổ vỡ trong nay mai. Tinh tấn có
nghĩa là ngăn ngừa và từ bỏ những điều xấu ác có tính cách làm khổ đau nhân
loại. Đồng thời chúng ta phải biết cách gieo trồng những việc tốt lành, tin sâu
nhân quả, có như thế ta mới đạt được nguyện vọng chân chính để làm hương thơm
cho đời. Sau khi xác định lập trường vững chắc rồi thì quyết tâm kiên trì bền
bỉ đi theo hướng mình đã phát họa, biết cách tùy thuận nhân duyên, nắm chắc
nhân duyên và tạo ra nhân duyên. Như một tu sĩ Phật giáo khi phát tâm xuất gia
tức xác định lý tưởng lập trường của mình là phải giác ngộ và giải thoát, sau
đó hướng dẫn lại cho mọi người. Khi đã xác định lập trường vững chắc rồi thì
thời gian thành tựu mau hay chậm không còn quan trọng nữa, mà chỉ một lòng
quyết tâm cho đến khi nào viên mãn mới thôi. Từ vô thủy kiếp đến nay chúng ta
nhận hiểu sai lầm, thấy biết sai lầm, nên dẫn đến hành động sai lầm mà làm cho
ta và người đau khổ. Nay ta phát nguyện lớn kiên trì bền chí quyết tâm tu hành
cho đến khi nào giác ngộ và giải thoát. Nhưng vì chúng ta si mê lầm lẫn nên
tranh giành đủ thứ, rồi sát phạt nhau, lừa đảo chiếm đoạt của nhau, gây tạo hận
thù cho nhau, nên thế giới lúc nào cũng chiến tranh binh đao tàn sát giết hại
lẫn nhau. Kẻ thắng thì được mọi người khen ngợi tăng bốc, được quyền cao chức
trọng, vật chất đầy đủ, kẻ thua thì bị khinh chê coi thường khổ đau mất mát
cùng tột. Một bên được, một bên mất, cứ thế kéo dài từ đời này sang kiếp nọ
không có ngày thôi dứt. Chính vì thế mà thái tử Sĩ Đạt Ta đã phải chấp nhận từ
bỏ cung vàng điện ngọc, vợ đẹp con ngoan, thần dân thiên hạ để ra đi tìm cầu
chân lý. Sau năm năm tu học với hai vị đạo sư nhưng không giải quyết được mục
đích giác ngộ, giải thoát nên Ngài đành tự tu một mình theo lối khổ hạnh ép
xác, cuối cùng cũng không đạt được mục đích yêu cầu mà xém bỏ xác nơi rừng sâu.
Bồ tát Sĩ Đạt Ta vẫn giữ vững lập trường kiên định đến cội Bồ đề phát nguyện dù
thịt nát xương tan vẫn không rời khỏi chỗ này nếu không chứng được đạo quả giác
ngộ giải thoát. Nhờ lập trường vững chắc và ý chí sắt đá nên cuối cùng Bồ tát
đã khám phá được chân lý ngay nơi sắc thân này mà chẳng phải tìm cầu đâu xa.
Ngài thấy rõ tất cả chúng sinh luân hồi trong ba cõi, sáu đường như người đứng
trên lầu cao nhìn xuống ngã tư đường là do tạo nghiệp bất đồng mà ra. Ngài nhớ
lại vô số kiếp về trước làm gì và ở đâu một cách rành rẽ như nhớ chuyện ngày
hôm qua. Cuối cùng Ngài đã biết cách thoát khỏi sinh, già, bệnh, chết mà không
còn bị sự ràng buộc các tham ái ở đời. Nếu Ngài không có lập trường vững chắc
thì làm sao vượt qua biển khổ sông mê, nhờ vậy mà ngày nay chúng ta biết được
đạo lý làm người, để sống có ích cho gia đình và xã hội. Xa hơn nữa, nếu ai
muốn được giác ngộ giải thoát hoàn toàn, thì Ngài chỉ pháp dứt trừ sống chết.
Tóm lại, sống trên thế gian vui ít khổ nhiều nếu ta khôn khéo biết nhận định
đúng sai, phải quấy, tốt xấu và luôn định hướng cuộc đời đi theo chiều hướng
tốt, mà kiên quyết giữ vững lập trường thì mọi việc dù khó đến đâu cũng sẽ
thành công trong nay mai.

CÁI GÌ QUÝ NHẤT TRÊN ĐỜI

 Có ba bạn trẻ đang cùng nhau tranh cãi quyết
liệt về vấn đề, cái gì quý nhất trên đời? Bạn Nam thì nói rằng trên đời này
không có gì quý bằng lúa gạo. Mọi người sống được là nhờ có lúa gạo. Bạn Bắc
lại nói vàng mới là vật quý nhất trên đời này. Khi có vàng sẽ mua được nhiều lúa
gạo. Nhưng bạn Trung lại khẳng định thì giờ là quý báu nhất. Chúng ta không
nghe nói sao, thì giờ là vàng ngọc, nếu không có thời gian lấy gì ta làm ra lúa
gạo và đãi cát thành vàng. Cuộc tranh cãi cứ thế mà kéo dài, ba bạn đều cho
mình là đúng cả, nên chẳng ai chịu thua ai. Cuối cùng, ba bạn phải nhờ thầy
giáo giải quyết coi ai đúng, ai sai.

 Nếu luận về đúng sai thì ba bạn đều đúng cả,
nhưng chỉ đúng một khía cạnh thôi. Như có năm người mù cùng sờ con voi, người
sờ trúng cái chân thì nói con voi giống cây cột nhà, người sợ trúng cái vòi thì
nói con voi giống chiếc chiếu cuốn tròn, người sờ trúng cái bụng thì nói con
voi giống như bức tường thành rộng lớn, người sợ trúng lỗ tai thì nói con voi
giống cái quạt để quạt mát, người sờ trúng cái đuôi thì nói con voi giống như
cây chỗi. Năm người mù đều nói đúng, nhưng chỉ nói đúng một phần của con voi
thôi. Chúng ta trở lại câu chuyện cái gì quý nhất trên đời, lúa gạo rất quý nếu
không có lúa gạo lấy gì con người ăn để sống vì nó là lương thực cần thiết cho
nhân loại. Vàng là vật quý báu hiếm có, nên nó có thể mua được nhiều lúa gạo và
làm trang sức cho con người. Nhưng thì giờ cứ mỗi ngày lặng lẽ trôi qua, không
bao giờ quay ngược trở lại nên nó cũng rất quý, cho nên có câu chớ để thì giờ
trôi qua vô ích.

 Thầy giáo mĩm cười rồi nhẹ nhàng bảo, các em
nói thì chẳng sai chút nào. Lúa gạo rất quý, người nông dân phải đầu đội trời
chân đạp đất bán mình cho nắng mưa mà vất vả nhọc nhằn mới làm ra được. Vàng
quý và hiếm nên mới đào đãi tìm kiếm khó khăn, khi có được dùng để trang sức
làm đẹp hoặc mua các nhu cầu cần thiết để phục vụ cho con người. Thì giờ cũng
rất quý, vì nó cứ mãi qua nhanh mà không ngược trở lại, nếu chúng ta không
tranh thủ tận dụng thời gian quý báu để mà làm việc lợi ích cho gia đình và xã
hội, thì sẽ làm tổn hại chung cho nhân loại. Nhưng, các em phải biết con người
mới thật sự là quý nhất. Có con người là có tất cả, vì con người biết siêng
năng cần cù thì sẽ làm ra được nhiều lúa gạo, sẽ khai thác đào mõ luyện vàng,
nếu không có con người biết tranh thủ tận dụng thời gian để làm những việc có
ích nhằm phục vụ cho nhân loại được an vui và hạnh phúc, thì thời gian cũng
trôi qua một cách vô nghĩa. Vì thế các em ngay bây giờ phải cố gắng siêng năng
chăm chỉ học hành, để nâng cao trình độ hiểu biết và sau này các em lớn lên
chọn cho mình một việc làm thích hợp mà tùy theo khả năng để đóng góp cho gia
đình và phục vụ tốt cho xã hội. Này các em, các người trẻ, chúng ta có đôi bàn
tay khéo léo để làm tất cả công việc, khi còn nhỏ đôi bàn tay này giúp cho các
em học viết chữ, nhờ vậy các em nâng cao được trình độ hiểu biết có được một
kiến thức phổ thông, để sau này các em lớn lên dùng đôi bàn tay này với trái
tim hiểu biết mà dấn thân đóng góp phục vụ cho đời. Các em có đôi chân mạnh mẽ
để gánh chịu toàn thân, nhằm giúp cho thân này làm các việc có ích cho xã hội.
Đôi chân này luôn giúp cho các em đi xa ngàn dặm, trèo non lội suối dù đường
đời có chông gai hiểm trở, nhưng đôi chân này vẫn luôn tiến bước không ngừng
nghỉ cho đến khi già chết mới thôi. Và con người này của các em với tình yêu
thương nhân loại, công ơn sâu dày của cha mẹ đã lao tâm nhọc sức, sinh thành
dưỡng dục, mang nặng đẻ đau, hy sinh chịu đựng vất vả nhọc nhằn để nuôi các em
khôn lớn trưởng thành. Nhờ có cha có mẹ mà các em mới có thân này, nếu các em
ngay từ khi còn học nơi mái ấm nhà trường mà không chăm chỉ siêng năng cố gắng
học hành cho tới nơi tới chốn. Lúa gạo, vàng bạc, thời gian không thể thiếu
trong cuộc sống hiện tại nhưng nếu chúng ta không biết nhìn lại chính mình,
không biết mình là gì? Có lúa gạo, có vàng bạc, có thời gian, nhưng ta lại thờ
ơ với chính mình, chẳng biết mình là gì, thì tội nghiệp cho ta quá trời. Trong
bầu vũ tru bao la này trên là trời, dưới là đất, song hành với chúng ta có năm
loài cùng chung ở, chúng ta thấy rõ nhất là con người và các loài súc sinh. Đất
giúp cho con người có sự sống nhờ đôi bàn tay và khối óc này. Còn trời bao gồm
mây mưa, mặt trăng, mặt trời, các sóng điện để giúp con người đủ điều kiện sống
trong thế gian này. Trời và đất không có cái hiểu biết, ngược lại con người có
tri giác, có hiểu biết, chính vì vậy con người là trọng tâm của trời đất, là
vật tối linh của muôn loài. Lâu nay chúng ta hầu như ai cũng coi trọng trời đất
mà lại coi thường mình. Đó chính là sai lầm lớn nhất của con người. Sợ trời
phạt, mong trời thương, cầu ông thần đất ủng hộ cho có nhiều của cải, tài sản.
Cho nên có câu: “ có trời, có đất, nhưng không có con người, thì trời đất cũng
vô nghĩa. Không có con người thì tất cả mọi thứ trên đời này đều không có giá
trị gì hết. Trong các em ai cũng có trái tim hiểu biết, trái tim này luôn bao
dung tất cả mà tạo nên sự hài hòa trong cuộc sống. Nếu ta có nhiều lúa gạo vàng
bạc mà không biết sử dụng thời gian đúng nhu cầu trong cuộc sống và không có
con người này, thì mọi thứ đó không còn giá trị gì! Lúa gạo là nhu cầu cần
thiết trong cuộc sống, nó luôn làm cho con người no đủ mà không sợ đói kém.
Vàng, nếu so với lúa gạo thì giá trị thực tế không bằng, không có vàng ta vẫn
sống bình thường, không có gạo ăn ta mới chết đói. Vậy mà nhân loại cứ cho cái
gì quý hiếm là giá trị bởi từ nhận định chủ quan, nếu ta thử làm một bài toán
so sánh. Vàng có thể nuôi sống con người hằng ngày hay không, nhưng người ta
vẫn nói có vàng mới mua được lúa gạo. Về giá trị giao dịch cân bằng sản phẩm nuôi
sống nhân loại, người ta sắp đặt theo giá trị quý hiếm nhưng trên thực tế lại
không có nhu cầu chánh đáng. Những gì cần thiết cho sự sống đáng lẽ nó phải giá
trị hơn, vì nó có tác dụng nuôi sống chúng ta hằng ngày, nhưng ta lại liệt nó
vào diện thấp kém để rồi con người phải lệ thuộc vào các thứ phù phiếm xa hoa
mà phải nhọc nhằn lao khổ. Như nước là nhu cầu cần thiết cho con người, tắm rữa
giặt giũ nấu nướng tiêu dùng hằng ngày, có nước đầu đủ giúp cây cối xanh tươi
tạo ra hoa màu thực phẩm, nuôi dưỡng cây hấp thu dưỡng khí che mát, nếu thiếu
nước vài ngày sẽ chết, vậy mà có ai quan tâm tới đâu, các nhà doanh nghiệp vì
lợi ích cho riêng mình mà xã thải các chất độc làm ô nhiễm môi trường nước trầm
trọng, gây thiệt hại cho con người và tất cả muôn loài. Không khí là nhu cầu
cần thiết để bảo đảm sự sống cho con người, thiếu nó vài phút thì con người sẽ
chết ngay bởi vì nó đầy dẫy trong hư không. Lúa gạo, nước, không khí, so với
vàng cái nào quý hơn. Chắc chắn ai cũng nói vàng quý hơn, đó là cái thấy sai
lầm nghiêm trọng mà ít ai khám phá được chỗ này. Con người đã tạo ra một sự mâu
thuẫn quá lớn, những cái cần thiết giúp ích cho mình mỗi ngày thì ta lại lãng
quên. Bây giờ chúng ta thử so sánh giữa vàng và sắt cái nào có giá trị hơn? Ai
cũng nói vàng giá trị hơn, vàng tính thành tiền thì đương nhiên mắc hơn sắt,
nhưng lợi ích thiết thực cho con người lại chính là sắt. Trong cơ thể con người
rất cần chất sắt, vì nó là yếu tố quan trọng để tạo thành máu đỏ, do đó trong
con người nếu thiếu máu thì sẽ chết, nhưng nếu thiếu chất vàng thì cũng không
sao cả. Đó là giá trị của chất sắt trong con người, ngoài ra sắt còn đáp ứng
nhu cầu sống cho con người tiện lợi về nhiều mặt như xây dựng nhà cửa, cầu
cống, xe cộ giúp cho con người có chỗ ăn ở nghỉ ngơi, đi lại dễ dàng mà tiết
kiệm được thời gian. Những gì cần thiết cho con người thì chúng ta lại lãng
quên ít quan tâm tới nó, cho nên chúng ta chịu chấp nhận sống chung với ô
nhiễm, sống chung với bệnh, sống chung với những cái đi ngược lại thiên nhiên.
Người nông dân phải cực khổ vất vả nhọc nhằn, một nắng hai mưa chân lắm tay bùn
để tạo ra những hạt gạo thần tiên giúp cho nhân loại no đủ mỗi ngày. Vậy mà nó
bị con người đánh giá trị vật chất thấp nhất trong các nhu cầu để phục vụ sự
sống, chúng ta cần phải có một cuộc hội thảo về vấn đề này mà tìm ra giải pháp
chính đáng để làm sao cho phù hợp cuộc sống của con người. Chúng ta cứ nghĩ
rằng những gì quý hiếm là đắt tiền mà bỏ quên giá trị thiết thực trong cuộc
sống. Lúa gạo tuy cần thiết, vàng tuy quý hiếm, thời gian giúp con người làm
nhiều việc, nhưng nước và không khí rất cần hơn. Tuy nhiên nó vẫn không quý
bằng con người. Không có con người những thứ đó trở thành vô nghĩa, vì các thứ
đó để phục vụ cho con người, nhưng nếu con người không có lương tâm, không có
trái tim hiểu biết sống si mê vô độ thì có mà cũng như không vì luôn làm khổ
đau cho muôn loài. Thực tế theo quan niệm từ ngàn xưa cho đến nay, ai cũng nghĩ
rằng cái gì quý hiếm là giá trị cao cả mà lãng quên những giá trị thiết thực để
nuôi sống chúng ta hằng ngày. Không có vàng, không có đá quý ta vẫn sống vì nó
chỉ là món đồ trang sức phụ cho con người. Không có lúa gạo, không có nước để
tiêu dùng, không có không khí để thở thử hỏi ta có thể sống còn hay không? Vậy
cái gì là quý giá nhất, sự sống của con người và muôn loài. Và cái gì quý nhất
trong cuộc sống, con người cần vật chất, con người cần tình cảm, con người cần tinh thần và con người tâm
linh. Có vật chất để đảm bảo đời sống cho con người một khoảng thời gian nào
đó, tùy theo phước nghiệp của cá nhân đã gieo tạo. Có tình cảm để con người gắn
kết yêu thương với nhau mà đóng góp cho gia đình và xã hội. Có tinh thần sáng
suốt minh mẫn lành mạnh để luôn sống lạc quan và yêu đời. Có con người tâm linh
cùng với trái tim hiểu biết, thì tin sâu nhân quả mà không làm các việc ác, lại
hay làm các việc lành và từng bước phá bỏ tâm niệm hành động si mê chấp ngã
chiếm hữu để trở về tính biết sáng suốt của chính mình đó là Phật tính. Khi
sống được với tính biết sáng suốt của mình thì chúng ta không bị dòng đời cuốn
trôi mà biết quân bình sự sống để đóng góp lợi ích thiết thực cho xã hội. Cho
nên con người là quý nhất, còn các cái thứ khác chỉ phụ thuộc mà thôi, không có
vàng hoặc ngọc quý hay kim cương ta vẫn sống, nhưng thiếu lúa gạo, nước, không
khí, ta khó bảo tồn mạng sống. Vậy mà thế gian cứ chạy theo những thứ đó để rồi
làm khổ cho nhau, mà quên đi những cái cần thiết trong cuộc sống. Có con người
rồi lại có trái tim yêu thương và hiểu biết, thì không gì có thể so sánh bằng.
Sư phụ chúng tôi chỉ dạy rằng: “ Học tập, làm việc uống ăn làm nên sự sống. Tu
là hơi thở quyết định sự sống. Thân thể này thiếu tu cũng như thiếu hơi thở
trong chừng phút giây là chết ngay.” Do đó sư ông chúng tôi chủ trương tu học
và lao động như cái đỉnh ba chân không thể thiếu. Lao động như ăn cơm, học như
uống nước, tu như hơi thở và có con người tâm linh để thực hiện ba việc cốt lõi
đó. Ba điều đó là sự cần thiết và quý giá nhất trên cuộc đời, kính mong mọi
người hãy nên suy xét quán chiếu cho tường tận để rồi lấy đó làm kim chỉ nam mà
luôn làm tròn bổn phận đối với gia đình và sống có ích cho nhân loại.

RÁC LÀM ĐẸP CHO HOA

 Hoa là biểu tượng cho sự đẹp đẽ, thơm tho,
tinh khiết và tươi mát, nên ai cũng muốn ngắm nhìn, yêu thích tận hưởng vẻ đẹp
của hoa mà cảm thấy không chán chường. Các loài hoa trên thế gian này tuy đem
lại vẻ đẹp và hương thơm cho mọi người, nhưng ngược lại hoa hút hết dưỡng khí
và thảy ra chất độc. Con người cũng vậy nếu quá đam mê sắc đẹp thì dễ tàn tạ
sắc thân. Tuy nhiên có nhiều loài hoa luôn ẩn mình trong bóng râm, khiêm tốn
cho đời hương thơm bất diệt. Loài hoa này là hương thơm của đạo đức luôn chan
hòa giữa bão táp phong ba của cuộc đời, không bị lung lạc trước tám cơn gió độc
mà vẫn âm thầm vững vàng đem hương thơm đến với mọi người. Hoa là tượng trưng
cho vẻ đẹp chân, thiện, mỹ, cho nên được ví như biển lớn và mỗi chúng ta là một
dòng sông, biển lớn thì rộng mênh mông do đó trăm sông chảy về biển cả. Quả
thật, muốn trở thành người đức hạnh ta phải biết sống muốn ít biết đủ, sống
chừng mực, sống vì mọi người mà không bị dòng đời cuốn trôi.Tâm thương yêu bình
đẳng với muôn loài đó là tâm Phật, tâm ấy hiển hiện ngay nơi thân này tại vì ta
sống cho riêng mình nhiều quá, nên bị phiền não khổ đau chi phối. Phiền não là
các loại rác rến làm cho hoa mất đi hương thơm của nó. Cho nên đối lại với hoa
là rác, là thứ dơ bẩn, hôi hám nên ai cũng muốn tránh xa hoặc tìm cách loại trừ
chúng. Mặc dầu rác là thứ xú uế nhớp nhúa chịu sự quyền rũa của nhiều người,
nhưng nó vẫn âm thầm chịu đựng để đóng góp cho đời những gì tốt đẹp nhất. Tuy
rác hôi hám bẩn thỉu, nhưng công việc của nó giúp cho con người có những vườn
hoa đẹp thơm ngát lạ thường, cho lúa được tươi tốt, cho rau được xanh tươi và
nhiều loại cây ăn trái khác được đươm hoa kết trái. Do đó, rác không hẳn là thứ
xấu xa hôi hám bị mọi người khinh chê xa lánh, nếu ta biết xử dụng hài hòa thì
nó có khả năng giúp ích cho nhân loại trong đời sống hằng ngày. Hoa là tượng
trưng cho những đức tính tốt đẹp trong mỗi con người chúng ta như sống chân
thật không gian dối lường gạt, sống có yêu thương và hiểu biết, sống biết cảm
thông và tha thứ, luôn đem niềm vui đến nhiều người và sẵn sàng giúp đỡ khi gặp
người bất hạnh khốn khổ trong cơn hoạn nạn. Những điều tốt đẹp ấy là biểu tượng
cho bông hoa tươi mát đẹp đẽ, luôn đem đến hương thơm cho đời ngay nơi thân mỗi
người chúng ta. Và khi ta sống không còn chủ nghĩa cá nhân, do không chấp ngã
chiếm hữu của ai và sẵn sàng chia vui sớt khổ trên tinh thần vô ngã vị tha, nên
ta cảm thấy an lạc và hạnh phúc thật sự, đó là đóa hoa tâm hồn của ta đang nở rộ
trong lòng. Ngược lại, khi tâm ta bị vẩn đục bởi tham lam ích kỷ, thù hận si
mê, sợ hãi ghen ghét, giận hờn bộc phát, thì đóa hoa tâm của chúng ta bị cỏ dại
rác rến làm hư thúi. Khi đóa hoa hiểu biết và yêu thương nở rộ, thì kết nên
trái ngọt từ bi tốt đạo, đẹp đời được sum sê do đó giúp cho mọi người hưởng
được hương thơm của cuộc sống. Hoa và rác, không thể thiếu trong đời sống của
chúng ta nó rất quan trọng và cần thiết để ta và người sống có tình có nghĩa
với nhau. Trong ta luôn có những hạt giống tích cực và tiêu cực đan xen lẫn
nhau. Tích cực ví như hoa thơm, tiêu cực ví như rác rưỡi phiền não nhiễm ô, nếu
ta không biết tạo nên những đóa hoa từ bi và trí tuệ, thì rác rưỡi tham lam sân
giận si mê buồn chán tuyệt vọng, sẽ làm cho ta buồn rầu lo sợ bất an và phiền
muộn khổ đau. Những hạt giống xấu ví như cỏ dại rác rến, nó luôn ẩn tàng bên
ta, nếu ta lơ là bất giác một chút thiếu chánh niệm tỉnh giác trong từng phút
giây, thì đóa hoa tâm của chúng ta mau héo hon và chóng tàn. Đâu có ai muốn đóa
hoa của mình héo tàn theo năm tháng, chỉ vì ta chẳng chịu thừa nhận đóa hoa tâm
trong sáng thanh tịnh thường lặng lẽ chiếu soi mọi sự vật một cách bình đẳng.
Do ta cứ mãi mê chạy theo tiền bạc, sắc đẹp, danh vọng, ăn ngon mặc đẹp, ngủ kỹ
nên rác rưỡi phiền não sai sử hoành hành làm ta khổ đau trong tuyệt vọng. Chúng
ta có tật hay quên, nhiều khi ta đang hạnh phúc bên người thân yêu của mình, mà
ta cứ mơ màng mộng tưởng đâu đâu nên để hoa trái hạnh phúc dần dần bị mai một
theo thời gian. Sự thật này đã làm cho đại đa số con người chúng ta chết dần
theo năm tháng, mà ta không hề hay biết. Trong hoa có rác và trong rác có hoa,
tại vì ta không biết vun bồi đó thôi. Khi thích thú thứ gì chúng ta muốn chiếm
hữu nó nên rác rưỡi tham lam có mặt, khi tham không được thì ta phiền muộn khổ
đau sinh hận thù nên tức tối giận dữ. Hoa và rác là hai mặt của một thực thể,
khi hoa trái hạnh phúc hiện tiền thì rác rưỡi phiền não khổ đau không có mặt.
Vậy tại sao ta không biết chuyển hóa rác rưỡi phiền não,để thành bông hoa tinh
khiết, thơm tho mà cống hiến cho đời hương vị ngọt ngào của cuộc sống. Rác tuy
dơ bẩn hôi thúi nhưng nó có thể làm nên hương thơm cho hoa, nếu chúng ta biết
được cội nguồn đích thực của sự sống. Vì ta cứ mãi chối bỏ và không thừa nhận
hòn ngọc vô giá nơi chính mình, nên chấp nhận lấy rác làm bạn mà cam chịu nhiều
phiền muộn khổ đau. Rác rưỡi phiền não sẽ không loại trừ một ai, ngoại trừ các
bậc Thánh nhân, các bậc đại Bồ tát, vì bi nguyện lớn mà vào đời để cứu khổ
chúng sinh. Cho nên từ người giàu sang quyền quý đến thứ dân bần cùng thiếu
thốn, bị bức bách bởi những nỗi khổ niềm đau dù ít hay nhiều. Chúng ta vì cái
thấy biết sai lầm do chấp ngã và chiếm hữu gây ra, nên lúc nào cũng muốn phản
kháng, loại trừ mà quên đi ta có đôi mắt để ngắm nhìn vầng trăng trong sáng.
Đôi mắt ấy nhìn cuộc đời với tâm lượng bao dung, với tâm yêu thương và hiểu
biết mà không chiếm hữu, không ganh ghét, không thành kiến, không phiền muộn
nên ta hạnh phúc và an lạc vô cùng. Ta có đôi tai để lắng nghe tiếng nói nhiệm
mầu của tha nhân và cứ như thế mà ta soi sáng lại chính mình. Đôi tai ấy luôn
lắng nghe với tâm hiểu biết, với tâm yêu thương rộng lớn, với tâm bao dung và
độ lượng, nên ta cảm thấy hạnh phúc và bình an làm sao đâu. Mũi lưỡi thân ý
cũng lại như thế vì có những nhiệm mầu tương tự. Cuộc sống của chúng ta rất cần
nhiều người có tài năng và đạo đức, luôn vì lợi ích của tha nhân mà phục vụ, mà
dấn thân, để cùng nhau chuyển hóa những nỗi khổ niềm đau thành an vui hạnh phúc
ngay trong giờ phút hiện tại. Do đó việc giáo dục cho con người có được nhận
thức đúng đắn và sáng suốt, sống vì tinh người, sống có văn hóa, sống có yêu
thương, sống có đạo đức, sống có trái tim hiểu biết. Chính vì thế vai trò giáo
dục cho con người không quan trọng ở vị trí, chức danh mà làm sao giáo dục cho
mọi người, thật sự sống có ích cho tha nhân.

 Như vậy khi ta sống mà thường biết rõ ràng
mình có hòn ngọc vô giá ngay nơi sắc thân này thì rác rến phiền não không làm
cho ta đáng lo ngại nữa, vì rác chính là hoa, rác làm đẹp thêm cho hoa nếu ta
biết gieo trồng đúng mức. Chính vì vậy phiền não tức bồ đề, ta cứ một bề chăm sóc vun bồi đóa hoa lòng rộng mở
để làm hương thơm cho đời, thì những loài rác rưỡi tham ái, ghét bỏ, giận hờn,
bực tức, tránh né hay hủy diệt đều được sáng trong theo thời gian.

HÃY NÓI KHÔNG VỚI CÁC ĐIỀU
XẤU ÁC

 Gia đình, nhà trường và xã hội luôn liên
quan mật thiết với nhau, muốn cho các em vào đời không bị sự vẩn đục của các
cái xấu tác động. Cha mẹ cần phải quan tâm đến con em của mình nhiều hơn, không
thể giao đứt trách nhiệm cho nhà trường hay quy kết cho xã hội. Vấn nạn lớn,
trong thời đại phát triển hội nhập toàn cầu là con ma game độc hại, con nghiện
ma túy, rượu chè be bét, cướp bóc, cờ bạc, mãi dâm và lãng phí. Các tệ nạn xã
hội trên làm cho nhân loại điêu đứng điên đảo, si mê sa ngã ảnh hưởng tác hại
lớn đến đạo đức nhân cách sống của con người mà bị tha hóa làm thiệt hại lớn
lao về con người, tài sản và tinh thần. Từ xa xưa con người chỉ đối phó các tệ
nạn do rượu gây ra, vì nó là chất gây say làm mất tự chủ khi ta chè chén qúa chớn.
Trộm cướp hiếp dâm, bạo hành gia đình gây rối trật tự công cộng, tai nạn giao
thông là từ sự nghiện rượu mà ra. Xã hội ngày nay phải đối phó thêm nhiều tệ
nạn lớn nữa đó là ma túy và ma game độc hại. Rượu tác hại một, ma túy và ma
game độc hại tác hại gấp trăm lần. Chính vì sự tác hại mạnh mẽ của những thứ
này, cho nên chúng ta cần phải nói không với rượu, ma túy và ma game độc hại.
Một con người bạc nhược bị tha hóa bởi các độc tố đó, một đất nước sẽ bị suy
đồi khi có nhiều người như vậy. Người Phật tử may mắn hơn khi ý thức được lời
dạy của Thế tôn, giúp cho chúng ta vượt qua cạm bẫy cuộc đời nhờ gìn giữ năm
điều đạo đức, do đó sống có yêu thương và hiểu biết hơn. Người nào nghiện một
trong ba thứ này sẽ tự hủy hoại chính mình, làm tổn hại gia đình và tha hóa xã
hội. Bậc làm cha mẹ ý thức được trách nhiệm của mình, hãy quan tâm chăm sóc con
cái nhiều hơn nên phối hợp chặt chẽ với nhà trường và đặc biệt phải có một thời
khóa biểu rõ ràng cho các em. Phần lớn các em bị hư hỏng là do cha mẹ thiếu
quan tâm chăm sóc, chạy theo quyền lợi danh vọng quá nhiều, ít có thời gian gần
gũi để quan tâm lo lắng, con cái có yêu cầu gì thì cha mẹ cứ một bề đáp ứng mà
không cần tìm hiểu nguyên nhân. Để hạn chế và giảm bớt các tệ nạn trên các nhà
lãnh đạo, nhà giáo dục, nhà tâm linh, cần hội thảo đề xuất những biện pháp tích
cực nhằm ngăn chặn, phòng ngừa. Cuộc sống của nhân loại luôn tìm cầu hạnh phúc
và bình an, mà lại không cố gắng trau giồi đạo đức để việc xấu lan tràn làm ảnh
hưởng đến nhiều người. Sự sống của chúng ta luôn gắn bó theo chiều nhân duyên
liên quan mật thiết với nhau, một cá nhân dù tài giỏi đến đâu cũng không thể
làm gì được nếu bị tách rời khỏi cộng đồng xã hội. Con người có mối liên hệ
chặt chẽ với gia đình và xã hội, theo nguyên lý duyên khởi tương quan, tương
sinh với nhau. Và thế giới của chúng ta có năm loài cùng chung ở hay sáu đường
luân hồi sinh tử. Trên loài người thì có thần A tu la và chư Thiên, thấp hơn
loài người thì có súc sinh, quỷ đói và địa ngục. Nếu suy gẫm cho kỹ trong con
người của chúng ta có đủ năm loài. Ai có địa vị quyền lực cao mà lại giàu có,
nhưng luôn giúp dân chúng an cư lạc nghiệp sống vì mọi người, tuy giàu có mà
không tham lam bỏn xẻn sẵn sàng giúp đỡ trong mọi trường hợp, luôn mở rộng tấm
lòng từ bi cao cả, nên không có tâm sân giận phiền muộn ai và sống có nhân cách
đạo đức tốt trên nền tảng có thương yêu và hiểu biết, đó là chư Thiên hiện tiền
trên thế gian này mà ta chẳng phải tìm cầu đâu xa. Người có nhiều phước báu mà
sân hận thì vô cùng nguy hiểm, nếu người đó có quyền lực và địa vị cao. Một
người có quyền lực cao khi cơn sân hận bộc phát, vì tâm muốn chiếm hữu có thể
hủy diệt nhiều người. Người thiếu phước báu dù có sân hận cũng không đủ khả
năng để hại nhiều người. Nếu trong ta và mọi người có nhiều chất liệu A tu la,
thì chiến tranh liên tục xảy ra làm cho người và vật đau khổ trong triền miên
khói lửa. Loài người là trung tâm điểm của vạn vật, nhìn lên thì có chư Thiên
và A tu la, nhìn xuống thì có địa ngục, ngạ quỷ và súc sinh. Chúng ta thường
chiêm nghiệm quán chiếu sẽ thấy năm loài đều có trong ta. Nếu tâm độc ác chuyên
hại người hại vật thì địa ngục hiện tiền và tâm ta luôn bị dày vò bởi các cảm
xúc xấu đó. Thế giới loài người chúng ta và súc sinh, là hai thế giới vật chất
mà chúng ta thấy được, còn bốn thế giới tinh thần chúng ta chỉ cảm nhận qua tâm
thức của mỗi người như chư Thiên, A tu la, địa ngục và quỷ đói. Trong mối liên
hệ mật thiết với nhau trong bầu vũ trụ bao la này, các loài đều chịu sự chi
phối theo điệp khúc trùng trùng duyên khởi, khi con người phát triển nhanh thì
kéo theo nhiều hệ lụy khổ đau. Để bảo tồn sự sống cho con người, bắt buộc phải
sát sinh hại vật để nuôi sống thân này, do đó nhân quả báo ứng vay trả không có
ngày cùng vì ăn nuốt lẫn nhau. Cho nên thế giới lúc nào cũng xảy ra chiến tranh
binh đao tàn sát lẫn nhau, không có ngày thôi dứt là do nhân giết hại mà ra.
Chúng ta hãy nên nói không với rượu bia, ma túy và game độc hại vì sao? Vì
chúng có thể hủy diệt con người rất nhanh vì nghiệp si mê đần độn, hoặc tàn ác
quá dã man. Từ ngàn xưa khi con người có mặt trên trái đất này, rượu là một
phương tiện giao tế tiếp xúc qua lại nhằm thể hiện tình người gắn bó với nhau
trong các lễ lộc. Nhưng dần dần con người lấy thú vui uống rượu làm nền tảng
hưởng thụ lâu ngày bị ghiền nên không bỏ được. Rượu và sắc đẹp là hai thứ tiêu
biểu để phục vụ cho giới chức quan quyền giàu có, dần dà mọi người cũng bắt
chước theo rồi cuối cùng trở thành thói quen của nhiều đàn ông. Rượu nếu biết
sử dụng đúng cách có thể làm cho máu huyết lưu thông điều hòa cơ thể sảng khoái
và giúp cho con người vượt qua cơn mệt mỏi sau một ngày làm việc vất vả. Nhưng
con người ta không biết dừng lại và uống nhiều nên trở thành thói quen nghiện
rượu do đó dẫn đến tác hại rất lớn. Khi say sỉn con người mất khả năng sáng
suốt, nên không làm chủ bản thân do đó dễ gây ra các điều tội lỗi. Uống rượu
bia trong các cuộc vui là thói quen lâu đời, phát xuất từ vua chúa quan quyền
ngày xưa riết rồi lan dần và thấm nhuần trong dân gian. Tuy nhiên ngày nay điều
đáng báo động là chúng ta quá lạm dụng rượu bia trong đối nhân xử thế, giao
dịch làm ăn trở thành một tập tục cố hữu làm cho con người mệt mỏi, uể oải và
làm cho nhân loại biến chất thoái hóa một cách nhanh chóng. Game độc hại còn
nguy hiểm hơn, bởi vì nó thâm nhập quá sớm đối với giới trẻ trong nhà trường
nên làm xao lãng việc học của các em. Đam mê quá, các em phải dối gạt cha mẹ
người thân, thầy cô giáo để chứng tỏ bản lĩnh mình là game chủ, rồi dẫn đến bỏ
ăn, bỏ ngủ. Còn em nào không có phương tiện giúp đỡ của gia đình, thì tìm cách
lường gạt hoặc trộm cắp của người khác và có nhiều vụ án mạng giết người cướp
của cũng vì đam mê game độc hại. Ngày nay vấn nạn chơi game bạo lực làm ảnh
hưởng lớn đến giới trẻ một cách trầm trọng, chứng tỏ rằng nền giáo dục của
chúng ta chưa được phù hợp với đời sống hiện tại. Muốn vượt qua những tệ nạn xã
hội chúng ta cần phải biết hổ thẹn đối với các sai lầm của mình. Còn nhỏ thì
các em hãy cố gắng siêng năng chăm chỉ học hành, vâng lời cha mẹ, quý kính thầy
cô, nếu có chơi game thì chơi game lành mạnh nhưng có giờ giấc nhất định. Được
như vậy các em sẽ là người tốt trong hiện tại và mai sau, khi khôn lớn trưởng
thành có khả năng vuông tròn trách nhiệm gia đình và đóng góp lợi ích thiết
thực cho xã hội. Nói dối gạt, nói láo, nói dóc, là nguyên nhân dẫn đến bao điều
tội lỗi. Tâm hồn trẻ thơ giống như tờ giấy trắng nếu cha mẹ biết vẽ lên những
bông hoa tươi đẹp, thì rác rưỡi hôi thúi sẽ không đủ sức làm tổn hại. Như tờ
giấy trắng mà chúng ta vẽ lên chúng những vết mực đen vô nghĩa, thì tờ giấy đó
không còn xài vào việc gì mà còn làm ảnh hưởng xấu đối với gia đình và xã hội.
Hầu hết các trẻ em hư hỏng là do sự thiếu quan tâm của cha mẹ và thầy cô, hoặc
các em đó mất cha hoặc mất mẹ, hay phương pháp giáo dục của nhà trường không
phù hợp với cách sống bây giờ. Làm bậc cha mẹ hay thầy cô giáo chúng ta hãy vì
sự nghiệp và tương lai của các em, mà cố gắng quan tâm chăm sóc chỉ dạy đúng
cách để các em có được một nhận thức đúng đắn, không ỷ lại vào cha mẹ thầy cô
mà luôn vươn lên tự lực bằng đôi tay và trái tim hiểu biết. Đã làm người ai
cũng phải có sai lầm hoặc nhiều hay ít, nếu không biết hổ thẹn mà xem thường
nó, thì ta đã tự hại chính mình. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn xã
hội trong bối cảnh hiện nay. Một em học sinh ở Hải Dương vừa giết và cưa xác
cha mình đem thả trôi sông nhằm phi tang để có tiền chơi game. Gần đây nhiều vụ
án mạng do nghiện game mà không biết bao em học sinh đã tán tận lương tâm giết
người để thỏa mãn cơn nghiện của mình. Đó là một vấn nạn lớn mà các nhà lãnh
đạo cần phải xem xét lại việc cấp phép kinh doanh, không được chơi quá 9 giờ
tối và triệt để phạt nặng hoặc đóng cửa kinh doanh các game bạo lực. Nhiều vụ
án xảy ra khi các em còn là học sinh, nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng như
thế có phải là việc nghiện game độc hại mà ra hay không? Này các người trẻ, này
các em, các em sẽ nghĩ ra sao khi mình còn quá trẻ mà đã nghiện game rồi. Thật
ra nó chỉ là thế giới ảo mà thôi, vậy mà các em muốn làm game chủ, muốn làm anh
hùng trong thiên hạ để làm gì rồi cuối cùng hủy hoại cuộc đời mình không thương
tiếc. Ta không còn biết thương ta, hỏi làm sao ta biết thương người khác được,
giết hại người khác để chứng tỏ mình là anh hùng trong thiên hạ. Tục ngữ Việt
Nam có câu: Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng, không sai chút nào. Tâm hồn các
em như tờ giấy trắng nếu quết mực đen vào thì bóng tối vô minh che lấp làm
những điều xằng bậy, nếu vẽ vào những bông hoa tươi đẹp thì các em sẽ làm hương
thơm cho đời mà không bị nhiễm ô mà vươn lên làm đẹp chính mình. Cuộc sống này
thiên đường hay địa ngục, tùy theo cách chọn lựa và sự tiếp cận của các em. Kẻ
nào cầm dao súng trong tay, kẻ ấy mở cửa địa ngục để đón nhận chính mình. Em
nào, cầm kiếm trí tuệ thì sẽ soi sáng bóng tối vô minh và chặt đứt tất cả tà ma
quỷ mị. Trong học đường thì thiếu phương pháp giáo dục đạo đức tâm linh, trong
cuộc sống cứ mãi mê chạy theo tiền tài, sắc đẹp, danh vọng, quyền cao chức
trọng để làm giàu vật chất mà quên đi phần tinh thần và tâm linh. Ma túy làm
hủy diệt con người hao tốn tiền bạc tài sản, mất đi nhân cách đạo đức và làm
mất khả năng dũng cảm kiên cường để thực hiện các việc lớn lao trọng đại. Kẻ
nghiện ma túy nói năng khôn khéo, nhỏ nhẹ ru ngủ dễ làm mê hoặc lòng người nên
đa số các người đẹp nhẹ dạ cả tin bị lường gạt một cách công khai và trắng
trợn, khi sự việc đã xảy ra đành ngậm bù hòn mà cam chịu bẻ bàng. Ma túy hủy
diệt con người nhanh nhất về vật chất lẫn tinh thần, vì sự đê mê, vì siêu lợi
nhuận, vì đã lỡ làng rồi, vì không chịu nỗi cơn vật vã, vì thèm khát luyến tiếc
sự khoái lạc của nó, nên con người khi đã vướng vào vòng này đành chịu thân tàn
ma dại. Kẻ hám lợi nhiều dù biết tội mua bán ma túy bị xử lý rất nặng, bị phạt
tù từ mười năm đến án tử hình nhưng người ta vẫn chấp nhận làm như thế vì lòng
tham không đáy, do không hiểu biết chân chánh và không tin sâu nhân quả mà cùng
nhau chịu chết chùm. Một người cha khi biết con mình nghiện ma túy nhiều lần
khuyên nhủ chỉ bày đủ thứ, nhưng đứa con vẫn chứng nào tật nấy không thể bỏ
được. Ông tức quá nói với con rằng nó là thứ gì mà làm mày bỏ không được, để
tao hút thử rồi bỏ cho mày coi. Thế nhưng khi ông ta đã lỡ hút rồi thì lại càng
mê muội hơn đứa con của mình và sau này còn nghiện nặng hơn đứa con. Chúng ta
thử tìm hiểu xem, tại sao người lỡ nghiện ma túy rồi bỏ không được. Người hút
hoặc chích ma túy có hai cảm giác đối lập nhau, khi có vào thì cảm nhận được
khoái lạc tột cùng, khi thiếu nó thì vật vã khổ đau oằn oại hơn các thứ bệnh
khác. Con người luôn thích thú mưu cầu sự khoái lạc nên khi được nó rồi, bằng
mọi cách phải duy trì cho bằng được, thà hại người chứ không để thiệt thòi về
mình. Biện pháp duy nhất để giúp các con nghiện ma túy không làm ảnh hưởng đến
đời sống xã hội là phạt nặng kẻ mua bán móc nối, bao che vì siêu lợi nhuận.
Cách ly con nghiện 100% và đào tạo công ăn việc làm tại chỗ. Kẻ mua bán móc nối
người có quyền thế bao che dung túng để cùng nhau hưởng siêu lợi nhuận, mà đánh
mất giá trị đạo đức chân thật. Một đất nước, một xã hội, nhiều con người như
thế thì đất nước đó không sớm thì chầy rơi vào địa ngục si mê đời đời kiếp kiếp
chịu ngu muội mà mất đi tình người. Vậy chúng ta hãy nói không với các tệ nạn
xã hội mà cố gắng vượt qua cạm bẫy cuộc đời bằng nhận thức sáng suốt từ khi còn
học nơi mái ấm nhà trường. Giết hại, trộm cướp lường gạt, nói dối, nói dóc, nói
láo, lười biếng, ỷ lại ham hưởng thụ nhiều là nhân dẫn đến si mê đọa lạc. Kính
mong mọi người hãy nên chính chắn suy xét cho tường tận mà cố gắng trau dồi đạo
đức, để luôn sống có ích cho gia đình và xã hội. Chúng tôi đã có duyên chia sẻ
nhiều năm cho người bất hạnh tại Trung Tâm Bảo Trợ xã hội Chánh Phú Hòa Tỉnh
Bình Dương và cứ ba tháng một lần đến Trung Tâm tâm thần Tân Định để cùng chia
vui sớt khổ với gần 1200 người bệnh tâm thần. Nếu ai có dịp đến đây dù người đó
có vô cảm cách mấy cũng sẽ động lòng trắc ẩn mà mở lòng thương xót, vì thấy họ
đang bị quả báo làm mình si mê và quyến rũ người khác si mê. Thấy người mà gẫm
đến ta, trong cuộc luân hồi vô tận này liệu ta có đảm bảo rằng mình sẽ không bị
như thế chăng? Ta thấy họ mà lòng đau quặn thắt, thật đáng thương làm sao đâu
nhưng biết làm thế nào để giúp họ thoát khỏi hoàn cảnh khốn khổ đó. Chúng tôi
chỉ biết nhất tâm một lòng nguyện cầu hồng ân Tam Bảo hãy đem ánh sáng trí tuệ
chiếu phá sự tối tăm mê muội, bằng những câu niệm Phật chân thành chí thiết,
mong họ mau sớm thoát khỏi ngục tù điên loạn để cùng mọi người vui sống trong
an lạc và thái bình.

CÔ ĐỘC HAY CÔ ĐƠN

 Cô đơn là một tâm trạng buồn chán khó diễn
tả hết sự hụt hẳn của nó, chúng ta đang sống chung với nhiều người nhưng cảm
thấy mình cô đơn lạc loài vô vị làm sao đâu. Ta với họ như có một bức tường
ngăn cách, không ai hiểu được ta, không ai cảm thông cho ta. Và ta cũng không
tìm ra được người để chia sẻ nỗi khổ niềm đau bởi cảm xúc chán chường bi quan
không lối thoát, đó là nỗi bất hạnh lớn nhất đời người, ai cũng nhìn ta với cặp
mắt nghi ngờ khó chịu. Đó là tâm trạng buồn chán như sóng nắng chập chờn, chơi
vơi giữa bầu trời u ám đầy mây đen, ta một mình âm thầm lặng lẽ trong nỗi cô
đơn tuyệt vọng. Thế gian ít ai chịu sống một mình vì ai cũng sợ cô đơn buồn
tủi, nên trai gái lớn lên tìm cách gá thân kết nghĩa, mong có người để tâm tình
chia sẻ. Nhưng khi kết nối lại với nhau nếu không thuận buồm xuôi gió, làm cho
ta càng thêm hụt hẳn cô đơn, bởi vì trong ta dường như mất hết tất cả, ai cũng
muốn tìm cách xa lánh ta. Ta chơi vơi, chới với giữa dòng đời vô tận như người
lạc vào rừng sâu không biết nẽo về. Tâm ta hoang mang lo sợ trước những thiên
nhiên huyền bí mong lung, như đứa con sống giữa chợ đời mà không biết cha mẹ
mình là ai. Tâm ta như khe nước chảy trong những dòng suối nhỏ nơi rừng sâu
hoang vắng. Ta cảm thấy cô đơn hụt hẳn làm sao đâu? Ta cảm thấy bất hạnh và khổ
đau khi đang sống chung với nhiều người, mà không ai hiểu ta, không ai cảm
thông được nỗi khổ niềm đau của ta và ta cảm thấy chơi vơi với cảm xúc nặng nề,
nên ta cảm thấy cô đơn. Cuộc sống ngày càng văn minh tiến bộ làm cho con người
có khuynh hướng hưởng thụ nhiều hơn, ai cũng ráng cố gắng chạy theo làm giàu
vật chất, sở hữu nhiều tài sản, bảo vệ địa vị của mình để tôn vinh cái tôi phù
phiếm không lâu dài. Càng đạt được đỉnh cao của quyền lực và danh vọng, thì ta
càng cảm thấy xa vời mọi người, càng sở hữu được nhiều tài sản ta càng cảm thấy
chông chênh, chồng chềnh trên chiếc thuyền nằm giữa bão tố phong ba của cuộc
đời. Chính vì vậy mà ta luôn sống trong lo âu và sợ hãi, mặc cảm khổ đau chưa
bao giờ mà mình thấy cuộc sống tẻ nhạt và vô vị như hiện nay. Rồi ai sẽ hiểu
cho ta đây, trong khi đó ta vẫn còn ôm nặng lòng hoài nghi, ta còn bảo vệ sĩ
diện vì cái tôi của mình và ta chưa sẵn lòng để cùng hòa hợp với kẻ khác. Chúng
ta hay mong muốn mọi người phải hiểu mình, nhưng ta lại không có trái tim hiểu
biết và yêu thương, tuy sống cùng mọi người nhưng ta vẫn thấy cô đơn. Ta đang
có một tình yêu nồng cháy phát xuất từ con tim cả hai đều vì nhau, hết lòng cho
nhau, cùng quấn lấy nhau như không thể xa rời nhau, vậy mà khi vừa tách ra ta
vẫn cảm thấy cô đơn hơn bao giờ hết. Một tình yêu như thế luôn đem đến cho ta
sự ích kỹ, ta chỉ sống vì tình dục nhiều hơn tình yêu thương chân thật, ta chỉ
cùng nhau trao đổi cảm xúc khoái lạc mà thôi nên càng gần gũi ta càng bơ vơ lạc
lỏng nhiều hơn, khi ta xa rời nhau. Một khi giữa đôi bên không đáp ứng nhu cầu
cho nhau, thì tình yêu sẽ bị rạn nứt vì chúng ta chỉ lợi dụng lẫn nhau qua xác
thân chứ không có tình yêu chân thật. Và ta càng cô đơn hơn khi một trong hai
người không thủy chung, cho nên ta càng yêu nhiều thì ta càng đau khổ và càng
cô đơn hơn. Không có gì đau khổ và cô đơn, khi ta yêu người ấy mà không dám thổ
lộ hay tâm tình, ta yêu người mà người chẳng yêu ta, ta cứ mãi thầm thương trộm
nhớ mà ăn không được, ngủ chẳng yên, sống như kẻ si, kẻ dại. Thà rằng không
biết thì thôi, biết rồi mỗi đứa mỗi nơi sao đành. Càng yêu mà không được gần
gũi bên nhau, cho nên yêu nhiều cảm thấy cô đơn hơn. Ai đã từng trải qua nhiều
phen thất bại trong cuộc sống, thì dễ trở nên nghi ngờ hơn vì trong mắt mình
không có ai là người tốt. Họ dường như mặc cảm tự ti nên thường lánh xa mọi
người, khiến họ càng làm bạn với nỗi cô đơn càng nhiều hơn. Ai có thể làm cho
ta cô đơn, chính ta chứ không ai khác, nếu ta biết quán chiếu, biết cảm thông,
biết mở lòng, thì ta sẽ chan hòa tình yêu thương với mọi người. Ta thà sống cô
độc giữa đám người buông lung mà không để bị mất mình, tuy cô độc mà không
không cô đơn, vì ta đã có trái tim yêu thương biết sáng suốt chọn lựa. Do đó để
trở thành một con người có đời sống vững chãi và sâu sắc, ta phải biết nhận
diện mặt mũi của cô đơn, để tìm ra nguyên nhân vì bấy lâu nay ta cứ lăng xăng
chạy theo dòng đời nên hiện tượng trống trải, rỗng rang trong tâm là cơ hội
ngàn vàng để ta nhìn lại chính mình. Ta là gì, mình cũng không biết, vậy mà ta
cứ hãnh diện tự hào ta như thế này, ta như thế nọ mà quên đi chính mình. Nhiều
người không biết tiếp nhận tâm rỗng rang sáng suốt, nên khi đến chỗ này cảm
thấy mình vô vị lạc loài làm sao, do đó vội vàng nắm bắt mọi thứ để khỏi bị hụt
hẳn cô đơn. Chúng ta không nghe nói sao, cô đơn là đỉnh cao của thiên tài, nhờ
chấp nhận cô đơn mà các Ngài phát minh ra nhiều thứ để phục vụ đời sống cho
nhân loại. Các nhà tâm linh chịu cô đơn ròng rã nhiều năm trong những am tranh
thất vắng, để chuyển hóa thân tâm cho đến mức thuần thục, tám gió thổi chặng
động nhờ vậy đóng góp cho đời nhân cách sống cao thượng mình vì mọi người mà
không bị dòng đời cuốn trôi. Cô đơn hay không cô đơn là theo cách nhìn của ta,
là thái độ sống của ta, ta thích lăng xăng lộn xộn khi không có dịp tiếp xúc
các thứ ấy, ta cảm thấy cô đơn buồn thảm nên vội vàng tìm kiếm để thế vào chỗ
trống vắng đó. Thay gì tiếp xúc qua lại hằng ngày để làm nhịp cầu nối kết yêu
thương mà chúng ta phải lao tâm nhọc sức, bù lại những thời gian đó ta được
rãnh rang để có cơ hội quay lại chính mình, thì ta lại không chấp nhận nên cứ
mất mình trong thiên hạ. Chính vì thế khi gặp một sự cố gì bất hạnh, ta hoang
mang lo lắng, hoảng sợ một cách kinh hoàng nên có nhiều người đành chấp nhận
lấy cái chết để trốn tránh thực tại khổ đau, mà không biết suy xét quán chiếu
để tìm ra giải pháp đối kháng an toàn. Ta muốn có một người bạn tốt, thì ta cứ
làm một người bạn tốt đi với cách nhìn bao dung và tha thứ, ta hãy mở rộng lòng
ra để tiếp nhận một thực tại nhiệm mầu mà ta và người đã quên lãng từ lâu. Khi
đủ duyên ta cùng người làm việc, cùng chia ngọt xẻ bùi, cùng gánh vác cho nhau,
cùng tâm tình trau đổi và cùng nhau làm bạn tri kỷ. Cho nên bí quyết để chuyển
hóa nỗi cô đơn là biết quay lại chính mình, và sẵn sàng mở lòng ra để giúp đỡ
và chia sẻ cùng tất cả mọi người một cách chân thành mà không cần một điều kiện
nào. Ta sẽ hạnh phúc thật sự khi biết chan hòa tình yêu thương bình đẳng với
tha nhân, không thấy ai là người thù mà chỉ có người chưa biết thông cảm với ta
mà thôi. Chính vì vậy ta sẽ không cô đơn dù bất cứ hoàn cảnh nào, có người hay
không người tri kỷ ta vẫn thấy hạnh phúc như thường.

HÃY SỐNG VỊ THA

 Vị tha là một trong những phép tắc đạo đức
cao quý nhất, mà nhân loại lúc nào cũng khen ngợi và ca tụng. Người sống vị tha
là người luôn đem lợi ích cho nhiều người khác, không còn sống cho riêng mình
nữa.

 Vị tha là vì người khác. Tha là tha nhân, là
người khác. Ngược lại với tha nhân là vị kỷ, là vì mình, nên từ đó sinh ra ích
kỷ làm cái gì cũng muốn đem về cho riêng mình do đó tham đắm si mê tạo tội ác
tày trời. Chính vì vậy mà thế giới con người chúng ta luôn tìm đủ mọi cách để
đấu tranh giành giật chiếm đoạt, rồi dẫn đến tàn sát giết hại lẫn nhau không
thương tiếc chỉ vì không có tấm lòng vị tha. Thay vì đầu tư phát triển nền giáo
dục để giúp cho mọi người ý thức được sự khổ đau do sự chiếm hữu gây ra, thì
thế gian này sẽ bớt chiến tranh loạn lạc. Con người sẽ ngồi lại bên nhau tìm ra
giải pháp an toàn nhất, để giúp cho nhân loại vượt qua nỗi khổ niềm đau. Tại
sao thế giới này luôn đầy ắp những đau khổ và bất hạnh, vậy nguyên nhân xuất
phát từ đâu? Từ sự tham muốn quá đáng của con người, trong mọi bữa ăn của ta
hằng ngày, hàng triệu triệu con vật bị giết chết. Ai theo truyền thống có một
thần linh ban phước giáng họa, sẽ cám ơn thượng đế. Vì loài vật được sinh ra để
cúng tế thần linh và phục vụ cho con người.

 Ngày xưa có một vì vua mở dạ tiệc để thiết
đãi trăm quan. Mọi người đang vui say yến tiệc, thì bổng dưng cơn gió mạnh thổi
tới làm đèn đuốc tắt tối thui. Có một vị quan vì không làm chủ được bản thân
nên đã lợi dụng đêm tối sàm sỡ với cô cung phi ái nữ của vua. Nàng ta ức quá,
đích thân tấu trình lại với nhà vua để truy tìm ra thủ phạm, thiếp đã bứt được
nút áo của hắn. Nghe xong, vua liền truyền lệnh hôm nay là ngày vui chung của
bá quan, để tỏ lòng trung thành với ta mỗi người hãy bứt một nút áo để trao
tặng cho nhau. Mọi người y lời.

 Tiệc tan, nàng cung nữ đến trách móc nhà
vua. Ngài chỉ mĩm cười rồi nói:

 Rượu và sắc đẹp luôn làm đấng mày râu thích
thú và say sưa, con người khó ai vượt qua nỗi chỗ này. Huống hồ khi uống rượu
say, gần kề bên sắc đẹp cùng với bóng tối vô minh, khó ai tránh khỏi thói quen
sàm sỡ.

 Sau này nhà vua bị lâm nạn, trong cơn nguy
khốn mọi người đều bỏ chạy hết, chỉ có vị quan trẻ trung thành hy sinh liều
mình cứu nạn. Nhà vua thoát chết, tìm hiểu ra mới biết ân nhân của mình là vị
quan trẻ năm xưa bị cung nữ bứt nút áo. Xưa và nay, biết bao đời vua chúa. Vua
hôn quân mê muội thì nhiều, vua minh quân sáng suốt vị tha có cũng không là
bao. Vậy mà ông vua này tự xét nét trong lòng khi mà cung phi ái nữ của mình
muốn vạch mặt kẻ dỡ thói trăng hoa. Ông nói, ngay như trẫm cũng khó mà tự chủ.
Còn như biết được tội phạm mà không trừng trị thích đáng, thì luật pháp hết
nghiêm minh. Rượu và sắc đẹp, dễ làm cho đấng mày râu say đắm, hơn nữa hôm đó
là ngài vui của trẫm. Trẫm chưa vượt qua lưới ái lìa buộc ràng, chưa được vô tư
như các bậc hiền thánh, nên có chút cảm thông cho người phạm tội, cho nên vì
cái chung mà bỏ qua lỗi lầm riêng. Ông vua đó nhờ biết cảm thông quan quân dưới
quyền, ai cũng còn thói quen đam mê nữ sắc trong khi có chút hơi men nhờ vậy
làm cho buổi tiệc được vui trọn vẹn. Chính vì tấm lòng độ lượng và bao dung của
nhà vua mà sau này gặp cơn nguy biến, đã được vị quan trẻ ấy cứu thoát. Sống ở
đời ai cũng có tấm lòng vị tha thì thế gian sẽ là thiên đường của hạnh phúc, vì
ai cũng yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau làm vì có thù hận và bạo lực gia đình.
Thế giới này sở dĩ có chiến tranh hoài không bao giờ thôi dứt, luôn đầy ắp
những khổ đau bất hạnh là do con người chỉ biết sống cho mình, từ sự chấp ngã
để rồi chiếm hữu, mà chúng ta đành lòng gieo đau thương tang tóc cho nhau.
Chính vì thế vị tha là một cuộc sống có ý nghĩa và cao cả, vì lúc nào cũng
thương tưởng đến nhiều người mà sẵn sàng sẻ chia cho nhau bằng tất cả tấm lòng
của mình. Tâm vị tha đi ngược chủ nghĩa cá nhân, tham lam và ích kỷ, nên dần
dần phá được sự chấp trước của bản thân. Do đó người có tấm lòng vị tha, sẵn
sàng chia vui sớt khổ cùng với tất cả mọi người, không vì lợi ích cho riêng
mình. Chúng ta có thể học hiểu để ứng dụng vào trong cuộc sống hằng ngày về
cách thức làm người sống có đạo đức, cũng chỉ mong muốn thành tựu cuộc sống vị
tha. Có nhiều người suốt cả cuộc đời dấn thân đi vào xã hội, là để đóng góp và
phục vụ cho nhân loại, chỉ vất vả nhọc nhằn lo cho người khác mà không cần nghĩ
đến mình điều chi, người này thật sự an vui hạnh phúc. Trong các loài hoa không
có loài hoa nào bằng hoa đức hạnh, vì hương thơm của nó lan tỏa khắp muôn nơi
mà không bị giới hạn bởi vật cản nào, bởi nó là loại hoa quý hiếm mà ta thường
gọi là hoa từ bi và hoa trí tuệ. Hai loài hoa này chúng ta phải gieo trồng và
chăm sóc tỉ mỉ trong từng phút giây, thì nó mới không bị héo mòn và mai một để
làm hương thơm cho đời thưởng thức. Các loài hoa khác có khi sớm nở tối tàn
hoặc nhiều lắm là vài ngày, vài tháng. Còn hoa từ bi và trí tuệ một khi đã nở
rồi thì nở đến ngàn sau, tuy nhiên loài hoa này rất khó nở vì nó không có hình
tướng cụ thể mà xuất phát từ tấm lòng của mỗi người chúng ta. Cho nên,

 Hương thơm các loài hoa

 Không bay ngược chiều gió

 Chỉ hương người đức hạnh

 Tung bay khắp muôn nơi.

Hương
thơm của người đức hạnh có thể tung bay khắp cả bầu trời, là loại hương thơm
duy nhất bay ngược chiều gió, còn hương thơm các loài hoa nó chỉ giới hạn theo
thời gian vì không thể bay ngược chiều gió là vậy đó. Có một ông thầy nọ sau
bốn mươi năm tích lũy mới có đủ tiền để xây tượng Bồ tát Quán Thế Âm cho mọi
người chiêm bái và tu tập. Ông ta đã chọn ngày lành tháng tốt để chuẩn bị động
thổ lễ tôn tượng Bồ tát, thì ngay lúc đó xuất hiện một bà già vừa đi vừa khóc
lóc đến chỗ thầy, vì con bà bị bệnh nan y không có tiền cứu chữa. Nó sẽ chết
trong vòng một tháng, nếu bà không có tiền cứu chữa kịp thời. Bà chỉ có nó là
đứa con duy nhất nuôi sống bà trong lúc tuổi già. Mất nó, bà không thể sống
được. Nhưng ngặt nỗi số tiền chữa trị quá lớn, ngang với số tiền thầy đang có.
Nhờ có quán chiếu và tu tập nên thầy thấy Bồ tát Quán Thế Âm đang hiển hiện
thật sự trong hai mẹ con đang gặp cơn nguy biến này. Thế là sau bốn chục năm
dành dụm tiền cúng dường của Phật tử gần xa, thầy vui vẻ trao hết cho bà già
với tinh thần rộng mở và còn cầu nguyện cho hai mẹ con bà mau được tai qua nạn
khỏi. Nhờ số tiền đó mà đứa con của bà được hồi phục trở lại và tiếp tục đi làm
để nuôi bà và người con gái ấy cũng cố gắng tiết kiệm dành dụm để trả từ từ cho
thầy. Đúng, ta hay nghe nói giúp một người hoạn nạn còn hơn xây mười cảnh chùa,
xây chùa cũng để phục vụ cho con người. Tấm lòng rộng mở của thầy đã cứu giúp hai
mẹ con bà ấy thoát khỏi cơn nguy kịch cuộc đời. Từ đó thầy lại có thêm hai Phật
tử, tiếng lành đồn xa mọi người cùng nhau phát tâm, thế là tôn tượng Bồ tát
Quan Thế Âm đã được dựng lên nhanh chóng ngoài khả năng mong ước của thầy. Ước
nguyện của thầy sau bốn mươi năm đã thành tựu viên mãn để mọi người chiêm bái
và tu tập, thiết thực nhất là thầy đã cứu được hai mạng sống nó còn quý hơn
những gì thầy muốn làm và đang làm. Kể từ đó trở đi lễ hội Bồ tát Quán Thế Âm
tại tịnh thất của thầy, lúc nào cũng đông đúc những đoàn hành hương từ nơi nơi
đổ về để chiêm bái và tu học. Nhờ biết cách tu học đúng pháp quay lại chính
mình hướng về nội tâm thanh tịnh sáng suốt, thầy đã trở thành con người tâm
linh có tấm lòng vị tha cao cả. Chúng ta tu theo hạnh nguyện của Bồ tát Quán
Thế Âm để được kết nối yêu thương, sẻ chia cuộc sống bằng cách lắng nghe để cứu
khổ tha nhân và luôn mở rộng tấm lòng để cùng nhau chia vui sớt khổ với tinh
thần vô ngã vị tha.

KEO KIẾT HAY BỎN SẺN

 Trong cuộc sống thực tế, con người có phẩm chất
tốt hay xấu là do nhận thức và nhân cách của người ấy. Người có nhân cách đạo
đức luôn làm chủ bản thân, nên ít bị thói quen xấu sai sử chi phối. Ngược lại,
người thích hưởng thụ nhiều lại biếng nhác, dễ bị thói quen xấu quyến rũ lôi
cuốn làm cho người đó dính mắc đam mê sa đọa mà làm khổ mình và người. Những
thói quen tập quán xấu làm ảnh hưởng không tốt đến đời sống con người, thậm chí
còn nguy hại tới sức khỏe và mạng sống của chính mình, làm cho gia đình và xã
hội mang thêm gánh nặng. Người có tâm bỏn sẻn tức là hà tiện không đúng chỗ, vì
lúc nào cũng tham muốn gồm thâu về cho mình thật nhiều mà không muốn cho ra.
Khi có tâm keo kiệt phát sinh, thậm chí là người thân của mình ta còn không
muốn cho ra, huống chi là người dưng nước lã. Có một ông trưởng giả nọ nhà rất
giàu có tiền bạc của cải dư dã, nhưng ông chẳng giúp đỡ gì cho ai kể cả người
nhà. Mỗi khi ông thèm ăn món gì, thì ông ta tính toán cân nhắc tỉ mỉ để làm sao
không khỏi bị hao phí, cho nên cả làng ai cũng đều biết đến ông là con người sống
ngoài trái đất. Hôm đó, trên đường đi họp về ông thấy một người bán bánh tiêu
bên vệ đường thèm quá mà không dám mua sợ tốn tiền. Về đến nhà ông bực bội nằm
ngay đơ trên giường ra chiều mệt mỏi lắm. Bà xả ông biết ý chồng nên đến ân cần
thăm hỏi, chẳng hay phu quân thèm thứ gì để tiện thiếp nấu cho nhân tiện đầu
năm mới, chiêu đãi cả nhà cùng ăn. Bà nói vậy sao được, nếu làm vậy sẽ hao tốn
quá nhiều thiệt hại tài sản của tôi, bà sống với tôi bao nhiêu năm rồi mà chẳng
hiểu ý tôi tý nào. Bà biết không trên đường về nhà tôi thèm ăn cái bánh tiêu
quá mức, nhưng sợ tốn tiền nên tôi đành chịu nhịn vậy. Bà xả nói, tưởng gì chứ
cái thứ bánh đó rẻ ồm tôi sẽ làm cho cả nhà cùng ăn. Ông nói không được, biết
vậy hồi nãy tôi mua ăn ở ngoài đường là xong rồi đâu có rắc rối đến bây giờ.
Thôi lỡ rồi, chỉ làm tôi với bà ăn thôi nhưng chiên ở đây mọi người sẽ nhìn
thấy thì hao tốn nữa. Tôi và bà lên tầng bảy rồi khóa các cửa lại. Nói xong ông
ta cảm thấy mãn nguyện nên trong lòng hân hoan vui vẻ. Nhưng có một nhà tâm
linh sau khi quán nhân duyên xong, mới biết rằng nay đã đủ thời cơ để độ ông
trưởng giả này. Rõ ràng chúng ta thấy ông ta quá keo kiết và trùm sò đến nổi
không dám cho con cái mình ăn, huống chi người ngoài. Ông ta giàu có như thế,
mà bủn xỉn keo kiệt như vậy đâu phải là không có lý do. Hiện tại giàu có là do
nhiều đời biết giúp đỡ hiến tặng làm những việc thánh thiện, có ích cho nhân
loại nên ngày nơi mới được nhiều của cải tài vật như thế. Nhưng do tâm keo
kiết, hà tiện mà làm mất đi hột giống từ bi của mình, thay vì ta có cơ hội chia
sẻ cùng mọi người, đằng này ta còn không dám tiêu cho chính mình huống hồ san
sẻ cho người khác. Đây là quả báo ngăn cản người khác cúng dường, bố thí, hoặc
cúng dường rồi hối tiếc khinh khi nên sinh ra có của mà không được tiêu dùng,
huống chi là giúp đỡ người khác. Người thân của ta, ta còn không dám cho thử
hỏi làm sao ta đủ can đảm để mở rộng tấm lòng với mọi người. Đây là thói quen
ích kỷ từ sự chấp trước dính mắc bởi tâm tật đố ganh ghét, hối tiếc không muốn
ai hơn mình huống chi là bằng mình. Nếu ta nhận thức như thế và sống như vậy,
thì cuộc đời này chẳng còn giá trị gì nữa, bởi ta không tiếp nhận được tình yêu
thương chân thật, ta chỉ sống trong giả dối ảo tưởng phù phiếm mà thôi, thì làm
sao ta cho đi để được nhận lại. Nhà tâm linh nọ dùng phép thần thông bay qua,
bay lại, gần chỗ chiên bánh thấy thế ông ta liền nói cho dù ông có phun ra lửa
ta cũng không bố thí cho ông đâu. Nhà tâm linh liền phun ra lửa và nước, lúc
này ông ta mới bực mình nói với bà xả lựa cái nào nhỏ nhứt để cho. Nhưng nghiệt
ngã thay bánh dính lại thành chùm không thể rứt ra được, ông ta tức quá tự tay
mình tháo bánh ra, nhưng càng tháo ra thì càng dính chùm. Rồi ông ta tự suy
nghĩ, chắc có điều gì huyền bí nhiệm mầu nên sự tình mới xảy ra thế này và người
này chắc là bậc đạo sư chân chánh đến để giúp ta hoàn thiện chính mình. Ông
bổng dưng thay đổi ý định từ sự keo kiết, bỏn xẻn ông phát tâm cúng dường hết
số bánh đang làm với lòng tôn kính. Nhà tâm linh vì lòng từ bi nên nói pháp
nhân quả nghiệp báo và sự lợi ích của bố thí cúng dường với tấm lòng thành. Bài
pháp thoại tuy ngắn gọn xúc tích nhưng đã làm thay đổi cuộc đời của ông ta. Kể
từ đó ông ta phát tâm giúp đỡ người bất hạnh và lập ra trung tâm từ thiện để
cùng chia sẻ với mọi người. Nếu luận về nhân quả sở dĩ ông ta giàu có trong
hiện tại là nhờ nhiều đời kiếp biết bố thí cúng dường và giúp đỡ chia sẻ khi
gặp người bất hạnh. Nhưng tuy có nhiều của cải mà lại không được hưởng một cách
chánh đáng, muốn ăn cái gì ông ta phải tính toán lo sợ đủ thứ. Nếu ăn món đó mà
có nhiều người cùng ăn thì ông không bao giờ ăn, thà ông ta chịu nhịn và chấp
nhận sự thèm khát đó một cách khổ đau. Giàu có như vậy thì có ích lợi vì cho
ai, bản thân mình còn không dám ăn huống hồ là chia sẻ cho ai. Đó là một vấn đề
cần được mổ xẻ minh bạch để ta và người cùng học hỏi. Một câu chuyện khác cũng
tương tự như vậy, ông này là một nhà tỷ phú giàu có không ai bằng, nhưng khi
chết đi không có con kế thừa nên tài sản nhà cửa đất đai ruộng vườn tiền bạc
hơn tám triệu tiền vàng được sung vào công quỷ. Nhà vua đó sau khi nhập kho vào
của chung mới đến hỏi Phật, vì sao có chuyện lạ lùng như thế. Khi con đến kiểm
tra tài sản, thì thấy thức ăn của ông chỉ toàn là thứ của người nghèo khổ ăn,
ông mặc vải gai một thứ rẽ tiền nhất, lại đi bằng xe thô sơ? Phật bảo rằng,
cách nay bẩy kiếp về trước ông đã từng cúng dường một vị sa môn, sau khi cúng
dường xong ông hối tiếc và muốn lấy lại để cho người nhà ăn. Do nhân cúng dường
như thế nên bẩy đời ông đều được làm tỉ phú giàu có, mặc dầu có tiền bạc của
cải đầy nhà nhưng do tâm hối tiếc và khinh khi mà bị quả báo như thế. Bố thí
cúng dường là nhân dẫn đến giàu có, tâm hối tiếc hoặc keo kiết bỏn xẻn sẽ làm
cho ta có tài sản tiền bạc mà không được tiêu dùng để rồi phải chịu thèm khát
trong nỗi đau tuyệt vọng. Thật ra trong cuộc đời này không gì đau khổ cho bằng
khi có nhiều của cải mà không được tiêu dùng và cũng không chia sẻ cho người
khác. Sống như vậy thà chết còn sướng hơn, luôn thấp thỏm lo âu vì sợ người
khác ăn hết của mình. Cho nên thà mình chịu nhịn thèm chớ không để tốn hao tài
sản. Chính vì tâm keo kiết bỏn xẻn mà tạo nên quả báo như thế, khiến ông ta
phải sống trong thèm khát vô biên chẳng khác nào quỷ đói. Là con người nếu
không có tấm lòng rộng mở với tha nhân, thì cũng nên chia sẻ với người thân để
có chút duyên lành tốt đẹp. Cửa bố thí mở ra, thì cửa nghèo khổ bị khép lại,
chỉ có bố thí mới chuyển hóa được nghèo khổ và ta bố thí với lòng tôn kính vì
tình người, tình nhân loại trong cuộc sống. Tóm lại, người có tâm keo kiết hay
bỏn xẻn tức là hà tiện không đúng chỗ, vì không muốn cho ra mà còn tìm cách vơ
vét về cho riêng mình. Người có tâm như thế thường hay ngăn cản người khác bố
thí, giúp đỡ hoặc chia sẻ, vì họ nghĩ rằng đem cho người khác là ngu. Thậm chí
người thân trong nhà mà còn không muốn giúp đỡ huống chi là người dưng nước lã.
Người keo kiết bỏn xẻn không muốn chia sẻ cho ai bất cứ một điều gì, từ kinh
nghiệm cuộc sống cho đến việc làm hằng ngày và các phương tiện khác. Bỏn xẻn
lâu ngày làm cho tâm hà tiện phát sinh mà trở thành kẻ ích kỷ, rồi trở thành
tên trùm sò số một dù sở hữu nhiều tài sản vật chất nhưng vẫn cảm thấy thiếu
thốn. Người bỏn xẻn không bao giờ sống hạnh phúc, lúc nào họ cũng sợ sệt lo
lắng đủ điều, vì tâm ích kỷ cho chính mình 

KHI BỊ PHÊ BÌNH

 Người dám nói sự thật và phê bình ta, nếu ta
thật sự có lỗi đó là thầy ta, ta hảy cám ơn người đó và vô cùng biết ơn. Kẻ
khen ta khi ta sai và luôn dùng những lời dua dối nịnh bợ để làm vừa lòng ta đó
là kẻ sẽ giết chết ta trong từng giây phút. Ta cảm thấy hạnh phúc khi có người
góp ý xây dựng và chỉ ra những lỗi lầm cho ta, vì ta biết ta đang có cơ hội gặp
được thầy lành bạn tốt. Ta hãy nên biết trân trọng quý kính và vô cùng biết ơn,
vì những người đó đã thật sự cho ta một trái tim hiểu biết và yêu thương.

 Có một nhà lãnh đạo cấp dưới rất thành công
trên trường đời danh lợi hay nói cho đúng là công thành danh toại. Một hôm ông
ta cảm thấy mình bị xúc chạm nặng nề vì lời phê bình quá khắc khe của cấp trên,
ông ta mất hết lòng tự tin của chính mình nên phiền muộn khổ đau vô cùng. Trong
cơn khủng hoảng ông được một người bạn khuyên nhủ, hiện nay ở phương Nam có một
nhà tâm linh đang ẩn dật, ông hãy đến đó để xin một lời khuyên chân thành. Ông
nghe lời người bạn sắp xếp ổn định việc làm rồi tìm đến nhà tâm linh. Phải mất
một ngày trời đường xe ông ta mới tìm được chỗ ở của nhà tâm linh. Ông ta vội
vàng trình bày hết những nỗi khổ niềm đau do bị xúc chạm qúa nặng nề. Nhà tâm
linh vẫn im lặng chẳng nói chẳng rằng để cho ông ta có cơ hội trút cạn bầu tâm
sự. Trước khi tiếp tục câu chuyện chúng tôi xin phép các bạn tạm dừng lại để
lắng nghe và biết về một tập tục thời xa xưa.

 Ngày xưa có một bộ lạc nọ, có một tập tục
hết sức kỳ lạ hể ai được sinh ra và sống ở đó thì mỗi người phải mang hai cái
túi. Một cái túi được mang ở phía trước
để chứa đựng những lỗi lầm của người khác và cái túi còn lại lớn hơn rất nhiều
nằm ở phía sau, để chứa cho được hết những lỗi lầm của chính mình. Chính những
tập tục này đã ăn sâu vào tâm thức của mỗi người, nên chúng ta dễ dàng thấy hết
những lỗi lầm của người khác, mà khó bao giờ thấy được lỗi lầm của chính mình.
Chúng ta tiếp tục lắng nghe nhà tâm linh và vị lãnh đạo kia sẽ nói gì!

 Nhà tâm linh nói, trong chúng ta ai cũng có
một trái tim hiểu biết luôn biết lắng nghe với một tâm hồn trong sáng, nghe
thật kỹ và rõ ràng từng lời phê bình của người khác. Khi ta biết lắng nghe và
sẵn sàng nghe một cách chăm chú những gì người khác đang chỉ trích hay phê bình
ta. Thì ta biết, ta còn đầy đủ phúc duyên tốt đẹp nên mới có người dám nói lên
sự thật, để cho ta nhận diện được lỗi lầm của chính mình mà sửa sai. Khi đó ta
phải biết cảm ơn quý kính, trân trọng người đó vì ta đang có một thiện hữu tri
thức đã vì ta mà giúp cho ta nhận diện được lỗi lầm, biết được chính mình. Khi
phán xét hay phê bình một ai ta có thể thấy biết lầm lẫn, từ sự chủ quan của
mình, nó có thể là một lưỡi gươm sắc bén cắt đứt tình nghĩa của ta từ bấy lâu
nay. Ngược lại nếu ta phê bình một vị Thánh nhân, ta sẽ được lưỡi gươm trí tuệ
của người ấy chặt đứt các dây mơ rễ má, mà để cùng nhau soi sáng lại chính
mình. Nhưng dù sao, sự tổn thất rất lớn sẽ đến với chúng ta khi phê bình người
khác vì người thật thì hay bị mất lòng, ai cũng thích được khen hơn là bị chê.
Sự thật lúc nào cũng phũ phàng vì bản ngã con người ngày càng bành trướng và
phình to hơn, nếu đụng phải xếp lớn thì tiền mất tật mang, đụng phải xếp vừa
vừa thì lãnh lương hưu non và cứ như thế mà trở thành một nhu cầu thiết yếu
trong đời sống con người. Ai rồi cũng sợ, cũng nể nang nên rồi đạo đức càng
ngày càng xuống cấp trầm trọng, người trên có quyền phán xét kẻ dưới như là một
ân sủng, kẻ dưới chỉ chấp tay vâng lời mà không biết nói gì hơn. Ai cãi lệnh sẽ
bị bề trên trừng phạt và cứ như thế để cho thời gian qua nhanh cuốn con người
bay theo chiều gió. Ta có đôi mắt sáng để nhìn thấy mọi sự vật một cách rõ ràng
không lầm lẫn, nhưng nếu ta nhìn với tâm thiên lệch thì mọi việc có thể khác
đi. Thầy trò nhà tâm linh trên đường đi chu du khắp các nước, một hôm trong lúc
nghỉ ngơi nằm đọc sách gần đến giờ cơm trưa vị thầy vô tình nhìn xuống bếp thì
thấy người đệ tử của mình đang nấu cơm. Nhưng thật bất ngờ Ngài thấy chú ta tay
bốc cơm đưa vào miệng ăn có vẻ ngon lành. Mắt thấy rõ ràng như thế, Ngài liền
thở dài mà thầm trách trong lòng, đệ tử lớn của ta mà tệ hại đến thế ư? Nhưng Ngài
đã thấy như vậy mà có chắc là như thế chăng? Cảm xúc bực bội khó chịu là phản
ứng thường tình của một con người, khi thấy đệ tử thân tín nhất của mình hành
động như thế. Nhưng nếu không phải là nhà tâm linh đích thực thì sự việc chắc
có lẽ sẽ nặng nề và trầm trọng hơn, tuy Ngài cảm thấy không hài lòng khi thấy
như thế. Bằng sự kinh nghiệm của chính mình, Ngài đã khéo léo nói với các học
trò như sau, ta cùng các con vân du nhiều nước, tình thầy trò sống chết có
nhau, hôm nay ta nhớ về quê hương, nhớ về ông bà cha mẹ, bữa cơm hôm nay ta
muốn cúng dường cho cha mẹ mà không biết có được trong sạch hay không? Các học
trò ai nấy đều ngạc nhiên, tại sao bữa ni thầy mình lại nói thế không biết có
chyện gì xảy ra đây. Các trò khác đều im lặng, riêng thầy bốc cơm ăn nói rằng
và kính bạch thầy bữa cơm hôm nay không được trong sạch ạ. Trong khi con mở nắp
nồi cơm ra để xới cơm, thì một cơn gió mạnh thổi đến làm vấy bẩn một lớp trên
mặt, con sợ quá vớt cơm dơ ra định bỏ nhưng lại nghĩ rằng, nếu bỏ thì sẽ thiếu
phần ăn chung của mọi người, con phải cam lòng ăn hết lớp cơm dơ đó đi, bây giờ
con khỏi ăn cơm chỉ xin ăn rau thôi. Coi như nồi cơm này không được trong sạch
xin thầy để khi khác cúng dường thì tốt hơn. Nghe đệ tử mình trình bày như thế,
nhà tâm linh cảm thấy hổ thẹn trong lòng mà nói với các học trò của mình như
sau: Này các đệ tử, ngày hôm nay ta thấy một sự việc rõ ràng trước mắt, mà vẫn
không thể thấu hiểu hết sự thật. Nếu ta không biết xét nét kỹ lưỡng, thì ta sẽ
trở thành người không có trái tim hiểu biết mà làm tổn thương cho người khác
rồi.

 Khi ta phán xét một điều gì dù đúng sự thật
hoàn toàn, nhưng vẫn làm cho người ta tổn thương rất lớn vì mất đi tình nghĩa
từ bấy lâu nay. Thay vì ta phán xét phê bình thì đổi lại bằng những lời góp ý
chân thành, để ta và người cùng cảm thông cho nhau, mà hòa hợp cùng nhau để mọi
người tự hoàn thiện chính mình. Sự việc trên là một bằng chứng thiết thực trong
cuộc đời, ta học chuyện xưa để mọi người biết nhìn lại chính mình mà sống với
trái tim thương yêu và hiểu biết, thì thế gian này sẽ là thiên đường của hạnh
phúc. Cho nên phán xét dù đúng hay sai đều làm cho ta và người bất hòa với
nhau, hiểu lầm nhau, làm tổn thương cho nhau mà không cảm thông cho nhau, để có
tình người trong cuộc sống. Xưa có một nhà tâm linh sống trên trăm tuổi, mỗi
khi có vua là Phật tử đến thăm thì Ngài chỉ nằm tiếp vua vì sức yếu tuổi già.
Vậy mà ông vua vẫn thường xuyên vui vẻ đến để học đạo với nhà tâm linh, lại còn
cúng dường, bố thí mở hội giúp đỡ cho người nghèo khổ. Nhưng một hôm được tin có
một vị tướng đến thăm, nhà tâm linh phải đích thân ra tận ngoài cổng để đón
tiếp vị tướng kia. Ở đây chúng tôi đưa ra hai câu chuyện trên mà chỉ nói về
quan điểm sống thôi, cũng là một điều rất khó làm trong đối nhân xử thế, gặp
vua đến thì nằm tiếp, tướng đến thì ra cổng tiếp? Vì vua là Phật tử thuần thành
biết tôn sư trọng đạo nên ngài nằm tiếp, còn tướng kia chưa hiểu đạo nếu tiếp
đón không khéo sẽ mang họa vào thân. Vậy khi ta trung thực phán xét người có
quyền cao chức trọng thì hậu quả sẽ xảy ra như thế nào? Một xã hội nếu không có
những con người dám nói dám làm bằng sự trung thực của chính mình, thì thế gian
này sẽ rơi vào thể chế độc tôn hay còn gọi là phong kiến cấp tiến. Do đó càng
làm cho con người càng ngày càng mất đi nhân cách đạo đức, bởi cướp đêm là
trộm, cướp ngày là quan. Đúng, khi chúng ta phán xét một điều gì để làm sao có
ích cho con người, thì ta vẫn phải chấp nhận chịu những hậu quả đau thương do
sự trả thù của người vô liêm sĩ. Trong cuộc sống này ta có quyền nói lên tiếng
nói của riêng ta, không ai có thể kết tội ta khi lời nói ấy nhằm để phục vụ cho
cái chung. Nếu ai cũng sống theo mệnh lệnh và giáo điều của một ai đó, thì thử
hỏi người ấy có còn là mình nữa hay không? Ta suy nghĩ, ta nói năng, ta hành
động, chính ta làm chủ bản thân, tại sao ta chẳng dám thừa nhận để rồi phó mặc
cho đấng bề trên mà tự mình gánh lấy hậu quả khổ đau. Trong tình thương yêu
nhân loại không có chỗ để chúng ta tự ái, dù người kia có đối xử thậm tệ với ta
như thế nào, thì ta vẫn tìm cách cứu giúp họ, khi họ bị sa cơ thất thế. Tại sao
ta cứ phải đòi hỏi họ có một cái gì đó thì con tim ta mới rung động chân thành,
có phải vậy không? Ta cần phải xét lại chính mình, coi ta có còn đủ năng lực
không, nếu ta cảm thấy đủ thì ta có thể chia bớt cho họ một phần. Và ta cũng
đừng nên thất chí nản lòng mà không mở rộng lòng từ khi ta đang giúp đỡ, đang
nâng đỡ một ai đó mà người ấy vẫn không thay đổi, vẫn không chuyển mình để phù
hợp với cuộc sống hiện tại. Ta hãy học cách lắng nghe của Bồ tát Quán Thế Âm mà
kiên nhẫn bền bỉ chờ đợi, để rồi sau cơn mưa trời lại sáng và ta không cảm thấy
bơ vơ lạc loài, khi cơn giông bão đời người đã đi qua. Góp ý chân thành để giúp
nhau cùng tiến bộ, làm cho cuộc đời càng thêm tươi đẹp hơn, giúp cho chúng ta
dễ gần gũi với nhau hơn trong tình thương yêu chân thành. Cuộc sống vô cùng
những điều mầu nhiệm, chỉ vì ta mãi đam mê chạy theo những thứ thấp hèn mà lời
phán xét của ta trở thành ích kỷ vì quyền lợi của mình mà thôi. Đứng ở vai trò
chỉ đạo của một số người nắm cán cân công lý, soạn thảo pháp luật mà phán xét
thì bắt buộc họ phải có tầm nhìn xa hơn để phán xét đúng sai. Một cá nhân người
đó phán xét đúng mà không có nhiều người cùng làm, thì lời phán xét đó cũng trở
nên vô nghĩa. Một vị luật sư đứng ra bào chữa để giúp cho nạn nhân bị lường gạt
được lấy lại những gì đã mất mà không có lương tâm và đạo đức, thì kẻ bị hại
vẫn bị tiền mất tật mang. Cho nên làm một nhà lãnh đạo, một chánh án, một luật
sư, một bác sĩ, một thầy giáo, mà không phán xét trung thực thì thử hỏi đất
nước đó, xã hội đó, con người đó, có được nhân cách để góp phần vào công cuộc
xây dựng và phát triển tốt cho mọi người hay không? Cuộc sống của chúng ta nếu
không có nhiều người dám phán xét trung thực, thì thế gian này chỉ dành riêng
cho đấng bề trên mà thôi. Sống như vậy ta cảm thấy bị mất giá trị nhiều, vì
mình chỉ là cái máy hoạt động do người khác điều khiển, tốt xấu, đúng sai, mình
cũng chả biết phân biệt. Ta chẳng khác nào loài vô tri vô giác mặc tình ai muốn
làm gì thì làm. Góp ý chân thành, cùng nhau hòa hợp sống để loại bỏ bớt những
gì không được tốt đẹp, phá hủy lợi ích chung. Tóm lại, ít phê phán, khen ngợi
nhiều là phương pháp hay tránh tạo ra các khẩu nghiệp do miệng nói. Nên phán
xét là sát thủ thầm lặng khiến ta bị khốn đốn trong cuộc đời, vì ai cũng có sĩ
diện và bản ngã. Nhưng nếu vì lợi ích chung, đôi khi chúng ta vẫn phải chấp
nhận chịu hy sinh để giúp cho nhiều người được an lạc và hạnh phúc, vì chúng
sinh chịu khổ chịu nạn như đại Bồ tát Thích Quảng Đức đã an nhiên tự tại tự
thiêu để giúp cho người dân nước Việt thoát khỏi ách nạn của bọn cầm quyền nhà
Ngô.

CHO VÀ NHẬN ĐỂ ĐƯỢC KẾT
NỐI YÊU THƯƠNG

 Sống mà không biết cho hay san sẻ một cái gì
đó để người ấm lòng hơn, cho là đóng góp dấn thân giúp đỡ hiến tặng hay nâng đỡ
người khác về vật chất hoặc tinh thần và tâm linh một cách tự nguyện. Từ ngữ
Việt Nam rất phong phú khi diễn tả lột hết ý nghĩa của sự cho như giúp đỡ, nâng
đỡ, chia sẻ, dâng hiến, ban bố, ban thưởng, kính biếu, trao tặng, hiến tặng,
cống nạp, bố thí và cúng dường…

 Tùy theo giai cấp tầng lớp xã hội mà mỗi từ
được dùng trong hoàn cảnh riêng để cho phù hợp lòng người, nhưng tất cả đều
được nói lên việc tự nguyện giúp ai đó về vật chất lẫn tinh thần, để ta và
người cùng bình an và hạnh phúc. Chúng ta vẫn biết rằng cách cho vẫn quan trọng
hơn của cho, vì đáp ứng được nhu cầu cần thiết của người khác. Cho là một hành
vi rất thông thường trong đời sống của chúng ta, nhưng xét cho kỹ ta phải cho
như thế nào để được ích lợi cho cả hai, cho là một việc làm cần thiết để kết
nối yêu thương, sẻ chia cuộc sống để ta và người có trái tim hiểu biết. Bố thí
là từ ngữ hán việt có nghĩa là cho cùng khắp không phân biệt đối tượng thân hay
thù, nó bao gồm tất cả những gì cho hay giúp người khác được lợi ích. Khi gặp
người bất hạnh nghèo khổ thiếu thốn khó khăn ta đến giúp đỡ vật chất hoặc an ủi
tinh thần gọi là cho hay bố thí cũng được. Người có tấm lòng rộng mở thì luôn
biết bố thí cúng dường giúp đỡ chia sẻ người và vật. Thông thường ta chỉ biết
giúp đỡ cho người thân, rộng hơn nữa cho người làng xóm khó khăn, ít ai mở lòng
cho người ta đang ghét hay thù nghịch. Chính vì chúng ta không hiểu biết chân
chánh, không tin sâu nhân quả, không có tình người trong cuộc sống cho nên nếu
có bố thí chỉ giới hạn trong phạm vi nào đó mà thôi.

 Từ cúng dường là lời nói trại của hai chữ
cung dưỡng, có nghĩa là cung cấp và dưỡng nuôi. Về ý nghĩa cho hay biếu tặng,
bố thí cúng dường, thì cũng đổng nghĩa nhưng giá trị có khác. Tuy cũng cùng
chung nghĩa cữ là hiến tặng, nhưng tùy theo trường hợp hoàn cảnh mà chúng ta dùng
tữ ngữ để cho phù hợp với đối tượng được nhận. Chúng ta cho với lòng tôn kính
quý trọng thì gọi là cúng dường, cho với lòng hảo tâm thương cảm thì gọi là bố
thí.

 Cha mẹ là hai đấng sinh thành mang nặng đẻ
đau, làm lụng vất vả nhọc nhằn nuôi ta khôn lớn, giúp ta ăn học thành tài, dựng
vợ gã chồng cưu mang đủ thứ. Chính vì vậy ta phải có trách nhiệm và bổn phận,
lo lắng và chăm sóc khi cha mẹ ốm đau bệnh hoạn, hoặc khi cha mẹ tuổi già sức
yếu, ta phải chu cấp và dưỡng nuôi đầy đủ nên gọi là cúng dường. Uống nước nhớ
nguồn, ăn trái nhớ kẻ trồng cây là đạo lý chân thật trong tập quán của người
Việt Nam. Đối với người thế gian ta còn tùy theo hoàn cảnh khó khăn mà giúp đỡ,
chia sẻ, huống chi là cha mẹ của ta công lao lớn hơn trời biển. Cho nên,

 “ Nước biển mênh mông không đong đầy
lòng mẹ

 Mây trời lòng lộng không phủ kính
tình cha ”

 Đã làm người trong trời đất ai không từ cha
mẹ mà sinh ra, cha mẹ làm nên thân người và lo cho ta tất cả, vì vậy ta cần
phải hiếu thảo với mẹ cha bằng cách lo lắng chăm sóc về vật chất lẫn tinh thần
và cung cấp dưỡng nuôi những khi cần thiết. Ngoài việc cung cấp dưỡng nuôi lo
lắng chăm sóc cho cha mẹ, chúng ta còn có trách nhiệm và bổn phận cúng dường
người tu hành chân chánh, suốt đời dấn thân đóng góp và phục vụ tất cả chúng
sinh không biết mệt mỏi, không biết nhàm chán. Tại sao ta phải cúng dường người
tu hành chân chánh, cha mẹ làm nên thân ta, thầy tổ giúp ta hiểu biết chân
chánh, tin sâu nhân quả, dứt trừ các nghiệp xấu ác ma hay làm các việc tốt lành,
để ta vượt qua cạm bẫy cuộc đời không rơi vào hố sâu của tội lỗi. Cho nên cúng
dường có ý nghĩa rất cao thượng, phải từ tâm cung kính quý trọng như cung kính
cha mẹ, thầy tổ. Ngoài từ ngữ bố thí, cúng dường, còn nhiều từ ngữ để nói lên
sự cho tùy theo hoàn cảnh của xã hội. Khi gặp một bà già qua đường mà không ai
dìu dắt, ta đến giúp đỡ để đưa bà già qua đường an toàn. Thấy một người đang bị
tai nạn, ta tìm cách đưa người đó đến trung tâm cấp cứu gần nhất, có nhiều
người sợ bị trách nhiệm liên lụy nên không dám giúp đỡ, vì pháp lý chúng ta còn
nhiều rắc rối. Con cháu đem vật phẩm nuôi dưỡng ông bà cha mẹ thì gọi là cúng
dường, còn ông bà cha mẹ lo cho con cháu thì gọi bằng từ cho, cho con, cho
cháu. Còn nếu một người dân bình thường nếu đem phẩm vật cho những người có địa
vị trong xã hội, thì ta gọi là kính biếu hay kính tặng. Cũng là một hành động
cho mà tùy theo đối tượng, tùy theo hoàn cảnh, ta có thể dùng từ ngữ cho phù
hợp để không mất lòng người. Ngày nay nền văn minh khoa học ngày càng tiến bộ
nên có dịch dụ tự nguyện hiến xác khi chết, hoặc đương lúc còn sống hiến các
chi phần trong thân thể ta gọi chung là hiến tặng, nghĩa cử này rất cao thượng,
vì giúp cho ngành y khoa phát minh các loại thuốc trị bệnh để cứu sống được
nhiều người. Khi xưa còn thể chế phong kiến các nước lớn thường chinh phạt các
nước nhỏ, do đó có những tập tục cống nạp lễ vật hằng năm từ con người cho đến
các vật quý giá trong cuộc sống. Và từ công cống nap này có vẻ bắt buộc hơn mà
không phải là do sự tự nguyện của nước nhỏ. Là con người sống trong xã hội hiện
nay chúng ta cần phải nghiên cứu học hiểu rõ ràng, để dùng từ ngữ sao cho phù
hợp để khi cho hay hiến tặng, ta và người cùng nhau có yêu thương và hiểu biết.

 Người biết cho đi là người khôn

 Vì bỏ tất cả được tất cả

 Giúp ta chuyển hóa tham sân si

 Để được sống an vui hạnh phúc.

 Trong các trường hợp giúp đỡ người bất hạnh
như người nghèo, người bệnh tật, người già yếu, người cô đơn, người hoạn nạn
hoặc người bần cùng ta có thể gọi là cho, tặng hay biếu, nhưng phải cho với
lòng tôn kính mới được. Con cái cung cấp và dưỡng nuôi cha mẹ ta gọi là cúng
dường, hay cúng dường người tu hành chân chánh. Chung quy tất cả cũng đều phát
xuất từ hành động bố thí, được triển khai rộng rãi từ nhiều góc độ khác nhau,
để được phù hợp lòng người. Người biết cho đi là người khôn, hay là người đã có
tấm lòng rộng mở không thể làm ngơ trước hoàn cảnh thương tâm. Người dám đem
của cải hoặc chia sẻ hiểu biết mà không cần sự biết ơn và trả ơn, đó là công
hạnh của các vị Bồ tát đang từng bước thực hành hạnh bố thí Ba la mật. Người
chịu khổ, chịu nhiều oan gia thay cho mọi người là các bậc đại Bồ tát sắp thành
tựu Phật đạo. Và chúng ta thường phải biết rằng cách thức cho quan trọng hơn là
của cho, ta nên cho cái cần câu hay là con cá. Cho con cá thì mọi người sẽ ăn
hết và bắt bầu phải xin tiếp. Còn ta cho họ cái cần câu thì họ có thể tự sống
được và còn giúp được nhiều người khác nữa. Ông trưởng giả kia tuy giàu có
nhưng lại sống khổ hơn kẻ nghèo khó, vì có tiền bạc tài sản mà không tiêu dùng
được lại sống khắc khổ hà tiện như kẻ bần cùng. Nghèo khó là một bất hạnh ở
đời, do nghèo khó mà phải đi vay nợ, vay nợ thì phải trả tiền lời cho nên nợ
nần cứ càng ngày càng chồng chất, rốt cuộc rồi trả không nỗi bị chủ nói nặng
nhiếc mắng, hăm dọa hoặc truy tố ra pháp luật đó là một nỗi khổ. Nhưng khổ hơn,
của cải đầy nhà mà phải chịu thèm khát như loài quỷ đói, thấy thức ăn mà ăn
không được nên đau khổ vô cùng.

 Chúng ta biết rõ gốc nghèo khổ

 Từ tham lam bỏn xẻn mà ra

 Nếu muốn không nghèo không khổ

 Hãy nên phát tâm bố thí cúng dường.

 Nói đến sự đau khổ bất hạnh trên thế gian
này không sao kể xiết, ở đây chúng tôi chỉ nói cái khổ do nghèo. Tại sao mình
nghèo mà người khác lại giàu? Thượng đế thần linh trời đất đã sắp đặt như vậy
ư! Nói như vậy thì oan cho trời quá, chỉ có ông trời của chính mình tạo ra sự
nghèo khổ. Vì mình tham lam bỏn xẻn, vì mình không biết bố thí cúng dường, vì
mình hay ngăn cản người khác làm việc phước.v..v..Người con Phật hãy nên suy
xét kỹ càng về nguyên lý duyên khởi, sống là phải biết chia sẻ cho nhau vì
chúng ta luôn nương nhờ lẫn nhau. Ta không thể sống được riêng lẻ một mình
được, vì thế giới của ta mọi thứ như nhà cửa, ruộng vườn, ăn uống, vui chơi
giải trí, đường xá, vĩa hè, văn hóa và tôn giáo luôn hiện hữu bên nhau, cho nên
làm người ta cần phải sống có nhau, vì nhau mà chia sẻ cho nhau. Do đó ta phải
có trách nhiệm và bổn phận với nhau, cùng nhau chia vui, cùng nhau san sẻ những
nỗi khổ niềm đau, để vun bồi hạnh phúc cho nhau, muốn vậy thì ta phải biết bố
thí giúp đỡ lẫn nhau, để cùng nhau vươn lên vượt qua nghèo khổ. Có người thắc
mắc, người có tiền dư bạc hậu thì dễ dàng làm việc bố thí, còn người nghèo khổ
thiếu thốn làm sao bố thí? Bố thí không nhất thiết là phải có nhiều tiền của mới
làm được, mà quan trọng ở lòng thành của mình. Không có tiền của ta có thể bố
thí bằng một lời nói chân thành, bằng một lời nói an ủi lẫn nhau khi gặp người
hoạn nạn, hoặc dám chấp nhận thắt lưng buộc bụng để giúp đỡ kẻ khổ hơn ta. Ta
có thể chia bớt phần cơm của mình đang ăn cho người qua cơn đói khát, thấy một
người già bị bệnh không có người nuôi nấng, ta có thể nấu một bát cháo nóng,
giúp người cứu người qua cơn nguy kịch chỉ cần ta có một tấm lòng bao dung, thì
nghèo hay giàu gì cũng có cơ hội để làm việc kết nối yêu thương vì tình người
trong cuộc sống. Cho và nhận là một nét đẹp văn hóa của mọi người sống trong thời đại văn minh và tiến bộ,
chúng ta không thể làm ngơ khi thấy người khổ mà không quan tâm giúp đỡ.

SỐNG VÀ CHẾT

 Chết là nỗi ám ảnh lớn nhất của con người.
Ai cũng sợ chết nên trong suy nghĩ lúc nào cũng sợ hãi mọi thứ bị mất mát mà
mình có được…tình yêu, người thân, tiền bạc của cải, danh vọng, bạn bè, do đó
ai cũng sợ một sự thật hiển nhiên này cho nên dù sắp chết đặt hòm cho người
thân đều gọi là hòm thọ (hòm sống) chứ không ai gọi là hòm chết cả. Chết không
phải là hết mà chỉ thay hình đổi dạng tùy theo nghiệp nhân tốt xấu của mình đã
gieo trong hiện tại, mà có kết quả trong tương lai.

 Làm người ai cũng phải chết, nhưng có người
chết trẻ, có người chết già vì sao lại có sự sai biệt như vậy? Vâng, có hai
loại chết:

 Chết đúng tuổi thọ và chết không đúng tuổi
thọ. Nhưng tuổi thọ ước chừng bao nhiêu mới gọi là chết thọ, khoảng chừng sáu
mươi tuổi trở lên gọi là thọ. Còn những cái chết chưa hết tuổi thọ gọi là chết
phi thời hay còn gọi là chết yểu. Con người sống đến khoảng sáu mươi tuổi trở
lên gọi là già, có bệnh, không bệnh hoặc bệnh nhẹ mà chết gọi là chết đúng
thời. Như vậy chúng ta có thể hiểu rằng, chết đúng thời là chết già, chết thọ.
Còn những ai chết khi còn trong bụng mẹ, tuổi ấu thơ, chết đang còn thanh niên,
hoặc trung niên hay bằng cách này hay cách khác, đều gọi là chết yểu, chết phi
thời. Thật ra không thể kể hết các loại chết phi thời, vì nó thiên hình vạn
trạng, chúng tôi y cứ theo sự sống thiết thực của con người, xin tạm nêu
ra một số cách chết không đúng thời:

 Chết do đói khát, chết vì tai nạn bất ngờ,
chết do sóng thần động đất lũ lụt cuốn trôi, chết do bị người giết hại, bị rắn
cắn, bị thú dữ ăn thịt, chết bởi độc dược, chết cháy, chết do chiến tranh, đa
phần đều do nghiệp dữ, nghiệp nặng chiêu cảm. Chết do đói khát làm cho con
người cực kỳ đau khổ, khát mà không được uống, đói mà không được ăn, chết từ từ
hành hạ con người ham muốn thèm khát mà oằn oại khổ đau. Còn các cách khác thì
chết dữ tợn, nhanh chóng mau lẹ, chết tức khắc không kịp trối trăn, nên thường
gọi là chết bất đắc kỳ tử. Tôi có bà ngoại bị chết đói năm 1945 nhưng cậu của
tôi tìm hoài không được, không biết bà chết ở đâu. Cuối cùng đến năm 2008 phải
nhờ một nhà ngoại cảm ở Thanh Hóa tìm dùm, cô này tìm ra được chính người đào
lỗ chôn bà ngoại tôi, nhưng xác chết nằm trên đường hướng ra Hà Nội. Vì năm
1945 cậu tôi đang học ở đó. Đúng 63 năm sau mới tìm được xác bà ngoại để đem về
Thái Bình nhập tháp. Lúc đó ngoại tôi khoảng chừng ba mươi mấy tuổi, chết như
vậy gọi là chết yểu hay chết không đúng tuổi thọ, hay còn gọi là chết do nghiệp
xấu chiêu cảm. Theo lời Phật dạy, ai tự tay mình giết hại, xúi bảo người giết
hại, hoặc thấy người giết hại sinh tâm hoan hỷ vui mừng, thì quả báo mạng đền
mạng trong hiện tại và mai sau. Hoặc chúng ta từng bỏ đói người khác, hoặc cướp
giựt hay chiếm đoạt thực phẩm, hủy hoại mùa màng, hoặc đốt lương thực, thực
phẩm. v..v. Do nhân và việc làm như thế, nên người đó bị đói khát vô số kiếp.
Có một lần Phật hỏi các vị tỳ kheo mạng người sống trong bao lâu, vị đầu tiên
trả lời rằng mạng người được sống khoảng năm bảy chục năm, người thứ hai nói
mạng người sống trong bữa ăn và vị thứ ba trả lời mạng người sống trong hơi thở.
Lúc này Phật mới xác nhận vị thứ ba là người hiểu đạo. Rõ ràng thở ra mà không
thở vào thì mạng sống chuyển sang đời khác và chết không phải là hết, nó chỉ
thay hình đổi dạng tùy theo nghiệp nhân tốt xấu trong hiện tại mà cho ra kết
quả trong tương lai. Mạng sống con người ngắn ngũi và mong manh như chính hơi
thở, ai luôn nhìn nhận như thế sẽ bớt chấp trước bám víu vào cái ta ích kỷ này.
Sở dĩ con người tham lam sân hận si mê, ích kỷ, thù ghét, giết hại là do sự
chấp ngã và muốn chiếm hữu, nên khó mà rộng mở trái tim để kết nối yêu thương,
sẻ chia cuộc sống cùng với tất cả mọi người. Cho nên sống thọ hay chết yểu đối
với nhà Phật không quan trọng, mà chúng ta phải thấy rằng dù sống một ngày mà
biết đóng góp và dấn thân phục vụ vì lợi ích tha nhân, vẫn hơn người sống 100
năm mà không giúp ích được gì cho ai. Có một ông vua muốn sống hoài mà không
chết nên đến cầu xin một nhà tâm linh chỉ cho cách sống không già và không
chết. Nhà tâm linh nói rằng, thưa đại vương không có cái gì sinh mà không già
và không chết. Thưa đại vương, dẫu cho những người có quyền thế nhất trên đời
này là bậc giàu có, nhiều tài sản và đầy đủ các thứ vật dụng khác, đã làm người
có sinh ắt phải có già chết. Sống chết là lẽ thường tình của mọi sự vật trên
thế gian này, con người cũng vậy khi sinh ra dù sang hay hèn, đẹp hay xấu, hạnh
phúc hay khổ đau đều có một điểm chung là sẽ chết. Làm người ai cũng phải chết
chỉ đến sớm hay muộn mà thôi, nhưng chúng ta ít ai ý thức được điều đó cứ nghĩ
rằng cái chết còn xa vời quá. Chết là một sự thật, nó sẽ đến với ta bất cứ lúc
nào mà không phân biệt già hay trẻ. Có được thân người không phải là chuyện dễ
dàng, nhưng đã có là đều thật hy hữu, thật quý giá, nhưng cũng thật quá mong
manh mới thấy đó rồi mất đó. Ủa, tôi mới nói chuyện với chị Ba ngày hôm qua mà
giờ đây chị đã về thế giới bên kia. Theo tuệ giác của một người tâm linh mạng
người chỉ sống trong hơi thở, thở ra mà không thở vào thì mạng người kết thúc.
Cuộc sống của chúng ta luôn dẫy đầy những rủi ro và bất trắc, tai nạn và thần
chết luôn sẵn sàng đón chờ ta trong từng phút giây. Vậy mà ít ai để ý tới cứ
tranh nhau đua chen giành giựt, giẫm đạp lên nhau rồi tạo nỗi khổ niềm đau gây
ân oán hận thù, cuối cùng ai ra đi cũng với hai bàn tay trắng mà chẳng mang
theo được thứ gì. Và chết là một điều rất đáng sợ, con người nếu chưa phải là
bậc Thánh phần đông đều lo âu, sợ hãi hoang mang khi đối diện với cái chết. Một
hôm có ông vua, mẹ vừa mới qua đời với cái tuổi 95, ông đau đớn và khổ sở vô
cùng. Ông thương tiếc cùng tột và suy nghĩ rằng nếu có ai cứu được mẹ ông sống,
ông sẵn sàng nhường lại đất nước cùng ngôi vị vương quốc. Ông đến gặp nhà tâm
linh để giải bài tâm sự mong mỏi được cứu sống và đánh đổi cả giang sơn. Nhưng
nhà tâm linh nói rằng, tất cả chúng sinh đều phải chết, đều phải kết thúc trong
sự chết và đều không thể vượt qua cái chết. Chết đến với mọi người là một sự
thật hiển nhiên, ông không nên buồn khóc vô ích mà hãy dùng thời gian sống còn
lại nuôi dưỡng và giúp đỡ người già nhiều hơn, rồi hãy thường xuyên quán niệm
sự chết, để khi ra đi không luyến tiếc sầu khổ vì ta đã biết được đường ta đi.
Bây giờ chúng ta cùng nghe câu chuyện nỗi sợ hãi của chúa Diêm Vương biết mình
sắp chết khi tuổi cao sức yếu. Và nỗi sợ hãi lớn lao của Diêm Vương là sợ người
khác thay thế vị trí của mình, do đó ông càng đau khổ tột cùng vì sợ mất ngai
vàng từ bấy lâu nay. Một cuộc họp đột xuất khẩn trương để tìm ra cách sống, nếu
ai giúp cho ta được thoát chết ta sẽ phong cho địa vị cao nhất. Nghe thế các cư
dân cõi âm đều mừng rỡ, nhanh chóng lên trần gian để tìm thầy thuốc giỏi. Cả
đoàn người túa khắp trần gian đến các bệnh viện lớn, các thầy thuốc giỏi nhưng
nơi nào cũng vô số oan hồn. Chỉ có một nơi làm việc của một bác sĩ trẻ, là có
một oan hồn thôi. Mọi người mừng quá đều trở về trình báo cho Diêm Vương hay
biết. Lúc này có chiếu chỉ cung thỉnh vị bác sĩ trẻ quang lâm cõi dưới vừa đến
nơi, Diêm Vương vui vẻ chúc mừng người sắp mang niềm vui đến cho mình. Sợ quá
vị bác sĩ liền nói: Dạ thưa Diêm Vương, con vừa mới mở phòng mạch hơn một tiếng
đồng hồ ạ! Xin Ngài hoan hỷ tha tội chết cho con, con không thể giúp gì được
cho Ngài cả, con mới vừa cưới vợ cách nay một tuần xin Diêm Vương trả con về
trần gian để con sống hạnh phúc với gia đình. Diêm Vương nghe xong mới sửng sốt
bàng hoàng, vậy thì ta cũng phải chết. Chết là một quy luật tất yếu, không ai
có thể thoát khỏi bàn tay của thần chết, người trên dương thế và kẻ nắm phần
hồn dưới âm phủ cũng phải chết. Ngày xưa người ta không biết, cứ tìm cách để
luyện thuốc trường sinh bất tử nhưng chúng ta kiểm lại coi có ai sống hoài mà
không chết? Có môt số tập tục cho rằng cõi này là cõi tạm, cõi dưới là cõi vĩnh
hằng nên khi chết người thân và tài sản phải được chôn theo. Tập tục này đã làm
cho nhiều người phải đau khổ tột cùng vì mình chưa muốn chết, mà phải chịu chết
theo. Do vậy đối diện với cái chết là một nỗi ám ảnh lớn nhất của một đời
người. Chính Phật Thích Ca Mâu Ni đến 80 tuổi cũng phải ra đi theo quy luật
sống chết, nhưng có điểm khác biệt hơn mọi người là khi Ngài ra đi báo trước
cho đệ tử biết trước ba tháng, Ngài hoàn toàn làm chủ sống chết nên an nhiên tự
tại bình thản ra đi mà còn dặn dò bốn chúng đệ tử hãy nên lấy giới luật thầy mà
nương đó tu hành. Lúc sống thì Ngài giúp mọi người biết cách hoàn thiện chính
mình để sống an vui giải thoát trong giờ phút hiện tại và đến khi hết duyên đời
thì mình tự tại ra đi. Nếu chúng ta biết nương theo lời Phật dạy luôn làm những
việc tốt lành, mà không bao giờ làm các việc xấu ác thì chết đối với chúng ta
như thay chiếc xe củ mà đổi lấy chiếc xe mới. Có được chiếc xe mới rồi ta có
quyền dạo chơi đây đó, tùy duyên giúp đỡ mọi người để cùng nhau vui hưởng an
lạc thái bình. Xin chân thành cầu chúc cho mọi người làm chủ sống chết, để đến
khi hết duyên đời ta vẫn vui vẻ ra đi mà không bao giờ luyến tiếc, vì biết mình
sẽ đi về đâu.

THAY LỜI KẾT

 “ Mới sinh ra, ta đã khóc, mọi
người cười.

 Vậy ta sống, như thế nào, khi
ra đi, mọi người khóc, còn ta cười.”

 Phải đúng như vậy không các bạn? Tiếng khóc
oe oe báo hiệu một chúng sinh vừa mới chào đời trong niềm vui vô hạn của người
thân, nhất là người mẹ. “ Hổ chết để da, người chết để tiếng ” nhưng thế gian
này mấy người được như thế, ta phải sống làm sao cho đáng sống để đến khi chết
đi mọi người sẽ khóc tiếc thương, nhưng ta vẫn cười vì ta biết được con đường
ta đi, đường ta đi thênh thang rộng lớn khi ta biết sống vì mọi người. Sống để
yêu thương, sẻ chia cùng với tha nhân là một nghệ thuật ứng xử có văn hóa, có
tình người, là một quá trình rèn luyện nhân cách từ khi ta còn học nơi mái ấm
nhà trường cho đến khi khôn lớn trưởng thành. Nhờ học ta mới có một trình độ
kiến thức nhất định, có hiểu biết sâu sắc để sau này lớn lên, ta có quyền chọn
cho mình một nghề nghiệp thích hợp nhằm phục vụ cho bản thân, cho gia đình và
cho xã hội ngày càng được tốt đẹp hơn. Cho nên chúng tôi có một câu đối dùng để
gối đầu nằm, nhằm thức tỉnh và răn nhắc chính mình nhiều hơn.

 “ Học mở rộng tầm nhìn kiến
thức

 Tu sửa tâm ngày một sáng
trong.” 

 Năm nay chúng tôi vừa tròn 53 tuổi nhưng vẫn
phải vừa học, vừa tu, vừa phục vụ, vì nếu không học thì giống như người mù đi
trong đêm tối và nếu không tu thì ta chỉ biết sống cho riêng mình, đã vì ta thì
làm sao vì người? Tôi đã bỏ qua việc học gần nữa đời người, bây giờ muốn học
thì khó khăn vô cùng, học trước quên sau, học rồi trả lại cho thầy, trả lại cho
sách vở. Tôi nói ra đây mà trong lòng cảm thấy hổ thẹn vô cùng, kính mong các
bạn, các pháp lữ chớ để một người luống qua suông vô ích. Nếu ta không vì
người, thì ta sẽ sống cho riêng mình nhiều hơn mà trở nên ích kỷ, hẹp hòi để
bảo vệ chủ nghĩa cá nhân, do đó dễ gây đau thương mất mát cho người và vật.
Cuộc sống nhân loại ngày càng văn minh và tiến bộ, nếu ta thiếu hiểu biết về
con người, về cuộc sống, về tâm linh, thì khó mà hòa hợp và vươn lên cùng xã
hội, cho nên học để mở rộng tầm nhìn kiến thức, tu sửa tâm ngày một sáng trong.
Một đất nước nhiều người mù chữ, nhiều người dốt nát, thử hỏi đất nước đó có
văn minh tiến bộ được hay không? Do đó học để nâng cao trình độ hiểu biết, nhận
định đúng sai, tốt xấu hay dỡ, mà cố gắng tránh những điều sai lầm đáng tiếc có
thể gây khổ đau và làm tổn hại cho nhiều người. Chúng tôi xin được kính,

 “ Tặng người một đóa sen
vàng

 Nở hoa thơm ngát từ bùn
dơ hôi.”

 Mỗi
người chúng ta đều có một đóa hoa tâm thanh tịnh sáng suốt ngay nơi thân vô
thường bại hoại. Sen là loài sống dưới bùn nhơ nước đục, nhưng vẫn hiên ngang
vươn lên để nở các đóa hoa tinh khiết mà tặng cho đời hương thơm bất diệt. Cho
nên ca dao dân gian Việt Nam có câu:

 Trong đầm gì đẹp bằng
sen

 …

 Gần bùn mà chẳng hôi
tanh mùi bùn.

 Quả thật sen sống dưới bùn mà không bị bùn
làm ô uế mà vẫn vươn lên tỏa ngát hương thơm dịu mát, về lịch sử hoa sen đã có
mặt ở nước ta trên hai ngàn năm mà trên mọi miền đất nước đều trồng được. Hoa
sen là biểu tượng tâm linh và được tôn làm quốc hoa của người Việt Nam. Nếu có
dịp quán sát ta sẽ nhìn thấy hoa sen vừa mới nhú khỏi bùn, có những hoa sen vừa
nhú lên trong nước và có nhiều hoa sen vượt khỏi mặt nước vững vàng cung cấp
cho đời những đóa hoa thơm ngát. Cũng vậy thân này tuy là một tổ hợp vật chất
do nhiều yếu tố kết tinh lại, nên bản chất của nó là phải có sinh, có già, có
bệnh, có chết, do đó nó luôn biến đổi theo thời gian tùy theo khả năng chúng ta
đã gieo tạo nghiệp nhân tốt hay xấu trong quá khứ mà cho ra kết quả trong hiện
tại. Nhưng ngay nơi sắc thân này có một tính biết sáng suốt, cái biết ấy nương
nơi mắt nhìn thấu rõ mọi vật không lầm lẫn, cái biết ấy nương nơi tai lắng nghe
tận cõi lòng của chúng sinh mà sẵn sàng chia vui sớt khổ và mũi lưỡi thân ý
cũng lại như thế. Cái biết ấy thì không có sống chết, nhưng thân này có người sống thọ, có người chết yểu, người
sống thọ là người không có tâm giết hại mà hay mở rộng tấm lòng nhân ái giúp
người cứu vật. Người chết yểu hoặc bệnh hoạn nhiều, là người hay sát sinh hại
vật, tuy nhiên sống thọ hay chết yểu đối với nhà Phật không quan trọng. Dù sống
một trăm năm, mà không giúp ích gì được cho ai, thà sống một ngày mà biết chia
vui sớt khổ để cùng chan hòa tình yêu thương chân thật đối với mọi người.

 Học và tu là lý tưởng sống thiết thực luôn
giúp ích cho chúng ta có cách nhìn sáng suốt hơn, nó như đôi cánh chim tung bay
khắp bầu trời mà không bị sự ngăn ngại nào nhờ có đôi mắt sáng biết nhìn thấu
suốt mọi sự vật. Do đó ta biết mở rộng tấm lòng thương yêu trong bình đẳng, mà
sẵn sàng đem niềm vui đến mọi người, cho nên dễ dàng cảm thông và tha thứ,
khoan dung và độ lượng, mà cùng nhau san sẻ nỗi khổ niềm đau để làm vơi bớt nỗi
đau bất hạnh. Người thế gian thì có câu: “ học đi đôi với hành ” tức là phải
tiếp thu kiến thức thông qua học tập ở trường, qua sách vỡ và tự học. Chữ hành
theo nghĩa thế gian tức là làm một công việc gì đó được thành công tốt đẹp, dựa
theo kiến thức đã học được.

 Học đi đôi với hành là môt việc làm thiết
thực không thể thiếu trong đời sống hằng ngày của chúng ta. Vậy học là gì? Hành
là sao? Học là tiếp thu những kiến thức cơ bản mà nhân loại đã đúc kết qua mấy
ngàn năm lịch sử, ai cũng phải học để mở mang hiểu biết qua lời dạy của thầy cô
giáo ở nhà trường, học ở bạn bè, tự học ở sách vỡ và thực tế trong cuộc sống.
Mục đích của việc học là giúp cho chúng ta có một kiến thức sống, nhằm nâng cao
trình độ hiểu biết về nhiều mặt mà làm chủ công việc của mình, góp phần vào
việc xây dựng hạnh phúc gia đình và dấn thân phục vụ xã hội để được thăng hoa
trong cuộc sống. Hành là sau khi học hỏi những kiến thức đó, rồi biết áp dụng
thực tế vào trong việc làm hằng ngày. Như người nông dân biết áp dụng khoa học
kỹ thuật vào chăn nuôi, trồng trọt để thu hoạch với nâng suất cao. Người mua
bán biết cách vận chuyển lưu thông hàng hóa để đem đến cho người tiêu dùng đầy
đủ. Người thầy thuốc biết vận dụng việc học của mình để chữa bệnh cứu người
trong lúc đau ốm. Tương tự như thế các việc học khác cũng để đóng góp và phục
vụ cho đời sống con người. Nhưng chính yếu vẫn là tự học trong thực tế cuộc
sống, ngoài việc học ở trường lớp nhờ thầy cô giáo chỉ dạy hoặc học qua bạn bè,
chúng ta muốn nâng cao trình độ hiểu biết thì phải tự học thêm qua các phương
tiện khác. Quá trình tự học là rèn luyện cho mình có thêm ý chí và nghị lực, để
chúng ta có đủ khả năng phục vụ tốt cho xã hội. Trong cuộc sống cha mẹ là thầy
giáo đầu tiên giúp ta từng bước trưởng thành qua sự học hỏi và chỉ dạy tận
tình. Học hành có tầm quan trọng rất lớn đối với cuộc sống của mỗi người chúng
ta. Nếu các em còn trẻ mà không chịu học hành thì tương lai về sau này, khó mà
thành đạt trong cuộc sống vì người dốt làm sao có đủ khả năng làm việc lợi ích
nhiều cho xã hội. Thực tế đã cho chúng ta thấy người có học vẫn hơn kẻ ít học,
nhưng học phải đi đôi với hành mới là kim chỉ nam để làm tư lương cho mọi người
tiến bước trên trường đời tri thức và tạo dựng sự nghiệp thành công trong mọi
khía cạnh của cuộc sống. Học mà không hành giống như người bụng đói mà chỉ ăn
bánh vẽ, cho nên học thì phải hành, học với hành như đôi cánh chim của con
phượng hoàng, học mà không hành thì việc học trở nên vô ích, vì không biết bơi
làm sao cứu người chết đuối. Hành mà không học thì việc làm khó có được kết quả
tốt đẹp trọn vẹn. Người thế gian còn biết quý trọng việc học phải đi đôi với
hành, nhưng chúng ta phải nhớ rằng kiến thức thì sinh lòng tham nên người có
nhiều học thức mà không biết tu tâm thì sẽ làm tổn hại rất nhiều cho nhân loại,
còn người thiếu học nếu có làm ác cũng không thể hại được nhiều người. Chính
người có nhiều kiến thức mà không biết tu tâm thì nguy hiểm cho nhân loại vô
cùng, vì kiến thức sinh lòng tham, mà khi tham thì con người tìm đủ mọi cách để
chiếm đoạt, vơ vét về cho riêng mình, chiếm không được thì sinh ra oán giận thù
hằn rồi tìm cách trả thù, do đó chiến tranh ở thế giới loài người không bao giờ
thôi dứt. Bản thân chúng tôi là một bài học thiết thực trong cuộc đời vì chỉ biết
sử dụng tình thức quá nhiều, nên sống vô lương tâm mà hại người, hại vật. Ngày
nay được đầy đủ phúc duyên xuất gia học đạo, nhớ lại quá khứ tội lỗi của mình
mà cảm thấy hổ thẹn vô cùng. Chúng tôi nhờ ơn giáo dưỡng của thầy Tổ chư huynh
đệ thiện hữu tri thức mà từng bước có thể soi sáng lại chính mình, nhờ tu học
và lao động. Tuy nhiên hiểu biết thì dễ, nhưng thực hành được quả là một điều
rất khó. Do đó, bản thân chúng tôi tự đặt ra hai câu đối để làm niềm tin trong
cuộc sống, mà cố gắng kiên trì bền bỉ nhằm cảnh tỉnh chính mình, luôn ý thức
quyết tâm giữ vững việc học và tu cho được hài hòa tốt đẹp. Cho nên,

 “ Học mở rộng tầm nhìn
kiến thức

 Tu sửa tâm ngày một
sáng trong.”

 Học là quá trình rèn luyện vất vả nhất của
chính mình, vậy mà tôi đã bỏ qua hơn nửa đời người để rồi lao đầu vào các đam
mê thấp hèn. Đa số mọi người được thành tài cũng nhờ siêng năng chăm học, cho
nên đã làm người mà thất học thiếu học thì khó mà vươn lên đạt được thành tựu
tốt đẹp trong cuộc sống. Cái gì vất vả khó khăn mới có được, chính cái đó mới
giúp cho ta thành tựu và trưởng thành lâu dài. Ngày xưa, để được công thành
danh toại các sĩ tử phải lao tâm nhọc trí biết bao năm đèn sách, miệt mài ngày
đêm thậm chí đến cả quên ăn quên ngủ, mới có thể đạt được như ý muốn. Học là
chuyện của một đời người, còn sống, còn ăn, còn uống, là còn phải học, vì biển
học mênh mông vô cùng tận. Chúng ta vào đời mà thiếu học, thiếu hành, nếu có
giỏi lắm chỉ làm các việc cỏn con, do đó ai muốn tiến thân trên trường đời tri
thức thì cần phải học và chỉ khi nào ta nhắm mắt xuôi tay thì thôi. Đối với
người thế gian việc học cần thiết và quý báu như vậy, nhưng chúng ta là người
con Phật thì phải tiến thêm một bước nữa, học mà không tu giống như đãy đựng sách
và tu mà không học thì coi như tu mù. Đó là câu châm ngôn của ông Tổ Phật học
thời cận đại đã răn nhắc chúng ta và sư ông chúng tôi cũng đã từng nói, lao
động như ăn cơm, học như uống nước, tu như hơi thở.

 Chúng tôi là kẻ hậu học về sau, vâng lời dạy
của Phật cùng chư vị Tổ sư, các bậc hiền Thánh đi trước, đã chỉ cho chúng ta
thấy sự lợi ích của việc học và tu phải song hành. Bởi vì sao? Người nhiều kiến
thức thì sinh lòng tham đắm mê muội vì chấp trước sự hiểu biết của mình, do đó
cần phải tu để phát sinh trí tuệ, người có trí tuệ thì mới chuyển hóa được tham
lam, sân hận, si mê. Nhờ có trí tuệ chúng ta thấy biết đúng như thật, nên dễ
dàng buông xả tâm hại người, hại vật. Chúng tôi đang từng bước cố gắng để làm
sao thực hiện việc học và tu cho được vuông tròn tốt đẹp, xứng đáng là người
con Phật. Thật ra kiến thức không thể thiếu trong đời sống con người, nhưng nếu
chúng ta không biết mở rộng lòng mình bằng trái tim yêu thương và hiểu biết,
thì ta khó có thể hoàn thiện chính mình. Chúng ta biết quay lại chính mình để
lắng nghe những điều kỳ diệu từ trái tim có hiểu biết và yêu thương, nhờ thế ta
có thể trải lòng đến với nhân loại mà không phải toan tính suy nghĩ hay bận tâm
lo lắng. Kiến thức là những gì có được nhờ học hỏi qua sách vỡ hoặc qua lời dạy
của thầy cô, nhưng học còn phải đi đôi với hành để thành tựu các việc làm trong
thế gian. Còn chúng ta là người con Phật, luôn có một trái tim hiểu biết và yêu
thương hay soi sáng muôn loài muôn vật nhờ học và tu song hành. Ngày xưa khi
mới vào chùa chúng tôi cứ nghĩ rằng người xuất gia không được yêu. Thực tế
người xuất gia là người có tình yêu thương chân chính, cao quý và bao la không
bờ bến. Bởi nếu không yêu thương tất cả chúng sinh, thì làm sao người xuất gia
dám hy sinh hạnh phúc của riêng mình, để chan hòa tình yêu thương với muôn
loài, mà được xây dựng từ trái tim có hiểu biết, trái tim biết lắng nghe, trái
tim biết vị tha, trái tim biết cảm thông và tha thứ, trái tim biết bao dung và
độ lượng.

 Một chút tâm tình cùng chư huynh đệ pháp lữ
gần xa, nếu ai có duyên lành với chúng tôi, xin hãy cùng nhau đồng hành, cùng
nhau dìu dắt, cùng nhau yêu thương, để chúng ta cùng nhau tiến bước trên con
đường an vui hạnh phúc, giác ngộ và giải thoát, mà chúng ta đã tự bỏ quên từ
thuở nào.