Nghệ Thuật Hỏi & Đáp Với Nụ Cười Của Người Phật Tử!
Giá trị của câu hỏi, và việc đặt câu hỏi là gì? Chúng ta nên đặt câu hỏi (và câu trả lời) như thế nào, để chúng ta có thể nhìn thấy chính bản thân mình, và để cho chúng ta nhìn thấy các tình huống rõ ràng hơn?
Lúc gần đây, khi tôi vào trang mạng của Dzogchen Ponlop Rinpoche đọc một bài viết có tựa đề là “Đạo Phật Là Một Tôn Giáo, Có Đúng Không?”, tôi đã ngạc nhiên vì một số ý-kiến của người-đọc ở phần bên dưới bài viết, với tôi dường như họ đã viết ra những lời lẽ thô lỗ, cộc cằn, hoặc là hiếu chiến. Điều nầy làm cho tôi nhớ lại những vị Thầy Phật Giáo của tôi, đã dạy tôi nên suy nghĩ về câu hỏi như thế nào, và nghệ thuật đặt câu hỏi.
Qua câu hỏi “Đạo Phật Là Một Tôn Giáo, Có Đúng Không?”, chúng ta có thể đưa ra nhiều quan điểm khác nhau. Một câu trả lời đúng đắn của một Phật Tử có thể là, “Nếu bạn trả lời là Đúng, thì điều nầy có thật-sự quan trọng không? nếu bạn trả lời là Sai, thì điều nầy có thật-sự quan trọng không?” Có một lần chúng tôi hỏi “Thiền là gì?” Thầy của tôi, Shunryu Suzuki đã trả lời, “Không-cần-biết câu trả-lời của bạn, đấy là Thiền. Không-cần-biết câu trả-lời của bạn, đấy không-phải là Thiền.” Rồi sau đó, Thầy (Roshi) nói, “Quý vị có hiểu không?” Chúng tôi trố mắt vì câu trả lời của Thầy.
Với một nụ cười tinh nghịch, Thầy (Roshi) bắt đầu giải thích rằng lời nói không thể chứa-đựng toàn-bộ sự-thật. Khi chúng ta dùng lời nói để diễn tả sự thật, giống y hệt như chúng ta dùng ngón tay chỉ mặt trăng. Chúng ta trở nên dính mắc vào một câu trả lời, và chúng ta cho rằng chỉ có ngón tay của chúng ta – và không có bất cứ ngón tay của ai khác – là có thể chỉ vào mặt trăng. Nếu cả hai người đều nghĩ theo cách nầy, họ sẽ kết-thúc cuộc chiến-tranh nói về các ngón-tay của họ, và họ đã quên mất đi mục-đích là mặt-trăng (chứ không phải là ngón-tay).
Trong một số ý-kiến của người-đọc trên trang mạng của Dzogchen Ponlop Rinpoche, đã có một số ý-kiến tức giận gây chiến-tranh về ngón-tay. (Trời ơi. Tôi hy vọng là tôi đã không gây ra chiến-tranh về ngón-tay, ngay bây giờ.)
Một yếu tố quan trọng cho người Phật Tử khi trả lời câu hỏi nầy (hoặc là cho bất kỳ câu hỏi nào), là chúng ta cần chú tâm về sự tác dụng của câu hỏi đối với chính bản thân của chúng ta. Khi chúng ta nghe, và xem xét câu hỏi, tâm của chúng ta chuyển động như thế nào, và tâm đi về hướng nào? Chúng ta đã bỏ công sức và thời gian để tìm kiếm câu trả lời nầy, như thế nào?
Khi tôi nghĩ về câu hỏi, “Đạo Phật Là Một Tôn Giáo, Có Đúng Không?”, tôi nhận thấy rằng câu trả lời “Đúng” và “Sai” sẽ bỏ qua nhiều khía-cạnh vô cùng phong-phú, và quan-trọng của Đạo Phật. Nếu câu trả-lời của-tôi là Đúng không-có-nghĩa là tôi bị giam vào nhà-tù, và nếu câu trả-lời của-tôi là Sai cũng không-có-nghĩa là tôi bị giam vào nhà-tù, tôi luôn luôn nên hiểu rằng, tôi có quyền tự-do để trân-quý cả hai câu trả lời Đúng và Sai. Đạo Phật đã mở ra nhiều cánh cửa cho chúng ta bước vào, cho dù câu trả lời của chúng ta là Đúng hoặc là Sai.
Một người có thể nghe câu nói “Đạo Phật là một tôn giáo”, và họ cảm thấy rất là thoải mái, trong khi một người khác thì cảm thấy mất bình-tĩnh, họ như muốn nổi điên lên. Nếu chúng ta nhớ rằng lời nói chỉ có ý nghĩa mà chúng ta muốn nó là-như-thế, để rồi chúng ta có thể trân quý một câu-hỏi như là một tấm-gương, để chúng ta nhìn vào đó thấy được tâm của chúng ta đang làm việc như thế nào.
Nếu chúng ta cố gắng giải đáp một câu hỏi với một câu trả lời duy nhất, hoặc là chúng ta bắt đầu binh vực cho một lời-nói nào đó, chúng ta đã phá hủy đi tấm-gương nầy. Chúng ta đã bỏ lỡ cơ-hội có một cái-nhìn sâu-sắc hơn về các hoạt-động của tâm chúng ta.
Cách đây khá lâu, một trong số những học viên trong lớp thôi-miên của tôi đã trở nên vô cùng tức giận, bởi vì những người bạn-cùng-lớp với bà đã vào lớp trễ giờ học. Khi bà không thể chịu đựng được nữa, bà bắt đầu cho họ biết sự phẫn nộ của bà, cùng giảng giải ý tưởng của bà thế nào là đúng và sai, thế nào là thô lỗ và lịch sự, thế nào là sự tử tế và sự vô cảm, vân vân … Mọi người trong lớp của bà trở nên khó chịu với bà, bởi vì bà đã biến một chuyện rất nhỏ thành một chuyện quá to lớn.
Bởi vì lớp học thôi-miên của tôi là lớp dựa theo kinh nghiệm của người học, tôi đã yêu cầu bà tập trung vào sự tức giận của bà để bà suy ngẫm, để bà tìm ra lý-do sâu xa đã làm cho bà tức giận, lúc bà nhìn thấy những người khác vào lớp trễ. Với một chút giúp đỡ, bà sớm nhớ lại lúc bà là một cô bé sống ở nước Đức, trong thời Đệ Nhị Thế Chiến. Bà đã đến thăm ông-bà của bà ở vùng quê, và bà đã lỡ chuyến xe-lửa về nhà. Khi bà trở về thành phố, trễ hơn bình thường, bà nhìn thấy căn nhà của bà đã bị phá hủy bởi bom đạn của Đồng Minh, và bố mẹ của bà đã bị giết chết. Bà nghĩ bà có thể nhìn-thấy những giây phút quý báu cuối cùng của bố mẹ bà, nếu bà trở về đúng giờ! Rồi, bà đã bật khóc nức nở.
Khi những người bạn-cùng-lớp của bà nghe được câu chuyện nầy, và họ chứng kiến nỗi đau đớn cùng cực của bà, sự khó chịu của họ đã tan biến đi. Và bởi vì bà đã tìm thấy lý do thật sự, bà cảm thấy tự do, vì nay bà đã thoát ra khỏi trạng thái ám ảnh kinh hãi về việc đi trễ giờ.
Bây giờ, mọi người trong lớp học thay đổi thái độ của họ về việc vào lớp đúng giờ. Một số người đã không còn xem việc vào lớp đúng giờ là một quy luật mà mọi người cần phải thi hành, hoặc là không còn xem một số người vì lý do ích kỷ đã cố tình vi phạm, hoặc là muốn nổi loạn để chống lại điều nầy. Mọi người trong lớp không còn nhìn thấy nhau như là đúng hoặc là sai, tốt hoặc là xấu, vì người nầy đã đến lớp đúng giờ, hoặc là trễ giờ. Bởi vì họ đã không còn tranh cãi về việc vào lớp trễ giờ, họ có cơ hội để hỗ trợ lẫn nhau qua lòng từ bi.
Nếu chúng ta nghĩ về các câu hỏi như là một phương cách để làm cho tâm chúng ta trở nên trong sáng, và tự do, điều nầy sẽ làm thay đổi phương cách chúng ta suy nghĩ. Thay vì, chúng ta cố gắng binh vực cho một câu trả lời đúng đắn (thí dụ như câu hỏi “đi học trễ”, thì câu trả lời phải là “đi học đúng giờ”), điều nầy sẽ làm cho chúng ta suy ngẫm. Chúng ta hãy tự hỏi, “Đây có phải là câu hỏi thật-sự của tôi không? Đây có phải là câu trả lời thật-sự của tôi không? Trong khi chúng ta suy ngẫm về các câu tự-hỏi và tự-trả-lời, điều nầy sẽ giúp cho chúng ta phương tiện để đặt các câu Hỏi & Đáp một cách sâu sắc hơn.
Trong Đạo Phật, các câu hỏi và câu trả lời không-có-nghĩa là chỉ xử-dụng để giải-quyết một vấn-đề. Mục đích của Hỏi & Đáp là làm cho trí tuệ chúng ta dần dần toàn hảo, rồi đánh thức những gì tốt đẹp nhất trong tâm chúng ta, bằng cách loại bỏ đi những sự rối trí. Khi chúng ta xử dụng Hỏi & Đáp theo phương cách nầy, chúng ta chữa lành tâm và làm cho tâm chúng ta được tự do.
Thế thì, Đạo Phật Là Một Tôn Giáo, Có Đúng Không? Đi học đúng giờ, có quan trọng không? Chúng ta đồng ý, hoặc là không đồng ý với sự thật?
Chúng ta có thể tìm ra lý do tại sao chúng ta thật sự quan tâm đến một số câu hỏi và một số câu trả lời nào đó. Mong rằng chúng ta sẽ suy ngẫm về sự thực hành, về sự buông bỏ, và về sự chống đối các luật lệ, và giới luật. Mong rằng các câu hỏi và các câu trả lời của chúng ta, trở thành các đề tài suy ngẫm, để chúng ta chữa lành tâm và làm cho tâm chúng ta được tự do.
Source-Nguồn: http://www.rebelbuddha.com/2010/10/the-art-of-buddhist-inquiry/
The Art Of Buddhist Inquiry: Q & A With A Smile!
What’s the value of questions and questioning? How can we make the best use of our questions (and answers) to see ourselves and situations with greater clarity?
Recently, while reading Dzogchen Ponlop Rinpoche’s blog entitled “Is Buddhism a Religion?” I was surprised by the number of comments below the blog post that seemed to have a strident or combative tone. I was reminded of what my Buddhist teachers taught about how to relate to questions and the art of inquiry.
There are many perspectives you can take on the question, “Is Buddhism a religion?” A good Buddhist response to the question might be, “So what if it is? So what if it isn’t?” Once when asked “What is Zen?” my teacher Shunryu Suzuki Roshi answered, “Whatever you say, that is Zen. Whatever you say, that is not Zen.” Then, Roshi would say, “Do you understand?” Our blank stares gave the answer.
With a mischievous chuckle, Roshi would begin to explain that words can’t contain the whole truth. When we use words to talk about the truth, it’s like pointing a finger at the moon. So becoming attached to a particular answer to a question is like thinking that only your finger – and no one else’s – can point at the moon. If two people think this way, they end up fighting about their fingers, and forget all about the moon.
In the stream of comments on Dzogchen Ponlop Rinpoche’s blog post, there was more than one instance of furzious finger-fighting. (Oh my god. I hope I’m not finger-fighting right now.)
An important element in a Buddhist approach to this or any question is to be mindful of the effect the question has on you. How and where does your mind move when you hear it and consider it? In what way are you invested in getting an answer to this question?
When I think of the question, “Is Buddhism a religion?” I see how answering either “yes” and “no” would leave out important aspects of Buddhism that are extremely rich, aspects I wouldn’t want to lose. As long as I keep in mind that yes is not a jail and no is not a jail, I’m free to appreciate that the answer is both yes and no. Yes and no are each a valid entryway into what Buddhism has to offer.
One person may hear a statement like ‘Buddhism is a religion’ and feel very comfortable, while another may hear it and “go ‘round the bend.” If you remember that words only have the meaning we give to them, then you can appreciate any question (or statement) as a mirror that you look into, to see how your mind is working.
If you try to settle a question with a final answer, or start defending a particular statement, you destroy the mirror. You miss the opportunity to see more deeply into the workings of your mind.
A while back, one of my hypnotherapy students became extremely angry at her fellow students for their lack of punctuality in coming to class. When she couldn’t take it another minute, she began voicing her frustration with them, defending her position with ideas of right and wrong, rude and polite, considerate and inconsiderate, and so on. Everyone in class became annoyed with her for making a mountain out of a molehill.
Because it’s an experiential class, I asked her to focus on her anger and look into it, to see if the anger might have a deeper cause than being offended by others’ rudeness. With a little help, she soon remembered being a little girl in
When her classmates heard this story and witnessed her grief, their irritation with her dissolved. And because she had discovered the real reason for her irritation with them — the real answer to the real question — she was released from her desperate obsession with being on time.
Everyone in the class now changed their attitude about being on time. Punctuality stopped being a rule to be enforced by some and selfishly ignored, or rebelled against, by others. Classmates stopped seeing each other as being right or wrong, or good or bad depending upon their choice to be on time or to be late to class. Because choosing to make the effort to be punctual was no longer a point of contention, it became an opportunity to support each other with compassion.
If you think of questions as a way to greater clarity and freedom, it changes the way you relate to them. Instead of trying to defend one right answer (for example, “punctuality” being the answer to “lateness”) you contemplate. You ask yourself, “Is this my real question? Is this the real answer?” In this inquiry, your questions and answers become stepping stones to a more profound Q & A.
Questions and answers in Buddhism are not meant to settle any matter. Their purpose is to sharpen the intellect and to awaken the best in the human heart/mind by removing confused thinking. When you use Q&A in this way, you find both healing and liberation.
So . . . Is Buddhism a religion? Is it important to be on time? Is reality for or against you?
May you discover why you care about the questions and answers you really care about. May you go beyond enforcing, ignoring, and rebelling against rules and doctrines. May your questions and answers become contemplations that bring you healing and freedom.
Discussion about this post