Mùa Xuân Trong Lòng Người Con Phật

MÙA XUÂN TRONG LÒNG NGƯỜI CON PHẬT
Thích Nữ Giác Anh

Chúng ta đang sống trong một thế giới có quá
nhiều những biến động, hết nơi này bão tố, đến nơi kia cháy rừng… Lòng người
không khỏi xốn xang trước bao cảnh thương tâm. Người con Phật ngoài nổi xót
thương cho kiếp nhân sinh, còn canh cánh bên lòng niềm khắc khoải chưa thoát
vòng luân hồi sinh tử. Nếu có chút niềm vui nào chăng, chỉ là niềm vui đang được tu học Phật Pháp, hướng đến một tương lai chứng đạo giải
thoát, không còn đau khổ trong cảnh tù đày sinh tử nữa. Một mùa xuân dân tộc lại
về trong lòng người con Phật Việt Nam, mùa Xuân năm ngoái đã đến và đã đi, mùa
Xuân năm nay tiếp tục đến và sẽ tiếp tục đi. Thời gian trôi qua, mọi thứ đều vô
thường biến đổi, chỉ còn lại niềm vui Phật
Pháp sẽ mãi thường còn và ngày một thăng hoa trên con đường vươn đến giải
thoát.

Đức Phật dạy sở dĩ thế giới biến động vì tâm
chúng sanh biến động. Nhưng giữa sự biến động không ngừng đó, thế nào cũng có
đôi ba giây phút bỗng dưng được yên lắng bình lặng, chính lúc đó tâm cảm thông
với ý niệm: thế giới chung quanh sẽ bình an khi nội tâm có bình an. Những chân
lý về “nhân quả” “tâm sinh tướng”, “tâm
chiêu cảm cảnh”… luôn luôn đi chung với nhau, những giá trị tâm linh đó mỗi
ngày người Phật tử càng nhận thức rõ ràng và sâu sắc hơn.

Không ai khác hơn mỗi cá nhân phải tự chịu
trách nhiệm chính hoàn cảnh của mình. Giá trị thiết thực nhất của đạo Phật
chính là luật nhân quả. Nhân quả nghe bình dị nhưng giá trị cảm ứng thật lớn
lao. Nhân quả là một định luật của vũ trụ (universal law), nhân như thế nào thì
quả sẽ như thế ấy. Cho dù con người, xã hội hay tổ chức nào chăng nữa, dù tin
hay không tin, thì định luật nhân quả vẫn âm thầm luân chuyển theo qui trình tiến
hóa của nó. Người Phật tử hiểu rõ qui luật này hơn ai hết.

Thực tế chứng minh, nếu đem nhân quả áp dụng
vào kinh doanh, kinh doanh sẽ rất thành công. Nhân quả áp dụng xây dựng các
quan hệ xã hội, các mối quan hệ sẽ chân thành, vui vẻ. Nhân quả áp dụng vào sức
khoẻ, sức khoẻ sẽ được kiện khương. Và trên hết, đem nhân quả áp dụng vào tu học,
sẽ gặt hái kết quả giải thoát như hành giả hằng mong muốn.

Bất cứ một kinh doanh nào, khi tâm người chủ đặt
lợi ích của nhân viên lên trên hết, sẵn sàng hành động để cung cấp cho khách
hàng những dịch vụ tốt nhất, thì chắc chắn người chủ đó sẽ được cả thảy nhân
viên và khách hàng gắn bó quí trọng. Một doanh nghiệp trong đó mối quan hệ giữa
người chủ – nhân viên – khách hàng, cả ba đều hưởng lợi ích, gần gũi và biết
giá trị lẫn nhau thì dù không muốn thành công, doanh nghiệp đó cũng phải thành
công một cách huy hoàng và vững vàng. Người chủ sẽ điều hành công việc trong sự
nhẹ nhàng, hứng thú. Do tâm trạng vui vẻ, thoải mái đi kèm thái độ tin tưởng
nhân viên, nên người chủ không chịu cảm giác nặng nề do áp lực của cố chấp, thiếu
tin tưởng thường gây ra. Đồng tiền lợi nhuận có được bằng sự tính toán ích kỷ sẽ
trở nên vô dụng, gây đau khổ cho mình và đem đến bức bách cho người. Ngược lại
người Phật tử hiểu rõ, tiền tài vật chất đạt được do lòng từ bi và phát Bồ Đề
Tâm lợi ích cho tha nhân, đồng tiền đó vừa có giá trị đổi được sự sung túc của
vật chất, còn đem niềm hứng khởi chung vui cho mọi người xung quanh. Người Phật
tử cư sĩ tại gia gặp nhau đầu năm, gởi đến nhau lời chúc mừng một năm mới vạn sự
kiết tường như ý, công việc thành công phát đạt… Quả thật lời chúc mừng ấy bắt
nguồn từ việc áp dụng qui tắc Tâm chiêu cảm cảnh vậy.

Các mối quan hệ trong
gia đình hay ngoài xã hội cũng không khác. Không ai thích gần người chỉ nghĩ
cho mình và vì bản ngã của mình; không ai thích quan hệ với người dối trá không
thành thật, không ai thích nói chuyện giao tiếp với người cố chấp, luôn cho
mình đúng mà không tôn trọng, quan tâm ý kiến người khác… Do ích kỷ, cố chấp
nên các mối quan hệ của người ấy dần dần gãy đổ tan vỡ. Tất cả mọi cuộc giao tiếp
đều cạn cợt qua loa trong gượng ép. Tâm đau khổ nên chiêu cảm hoàn cảnh đau khổ,
lan tỏa đến xã hội cộng đồng đều đau khổ. Ngược lại, Phật Pháp dạy người hay bố
thí, mở rộng tấm lòng.

Bố thí cúng dường bằng tiền tài đã khó, bố thí
bằng tấm lòng thương yêu rộng mở còn khó hơn. Người học Phật mỗi ngày, mỗi giờ
đều rộng mở tấm lòng chia xẻ niềm vui nổi khổ với mọi người và muôn loài. Tất cả
đều cần trãi qua thực tập, không phải một ngày một giờ mà thành công. Nhưng sau
khi đã thực hành thành công rồi, kết quả sẽ được lợi ích an lạc vui vẻ, không
còn bức rức khó chịu với hoàn cảnh bất toại nguyện xung quanh. Tất nhiên các mối
quan hệ với người thân, người quen, rộng ra đến cộng đồng xã hội, sẽ theo đó mà
trân quí chân thành, trao nhau tình cảm thương mến đúng nghĩa với chánh pháp giải
thoát. Lời chúc mừng đầu năm gia đình hạnh phúc, cháu con thuận thảo hiếu hòa của
người con Phật tại gia là thế.

Tâm chính là nhân, tướng trạng hay hoàn cảnh
bên ngoài chính là quả. Quá trình từ nhân đến quả đi ngang qua duyên, duyên
chính là điều kiện cho quả trưởng thành. Chính do hiểu rõ nhân quả, nên ai cũng
có thể thay đổi qui trình của nhân quả. Còn là chúng sanh nên có những lúc thiếu
sáng suốt gây tạo nhân không lành là điều tất nhiên. Nhưng hiện tại và tương
lai còn quá nhiều cơ hội để thay đổi duyên, tức là thay đổi điều kiện để nhân
không phát triển thành quả nữa. Nhưng cơ hội đó không ai khác hơn chính mình phải
biết nắm bắt và cố gắng thay đổi. Vì nếu đã gieo nhân, mà còn tạo thêm duyên,
không biết thay đổi, thì quả sẽ trổ, lúc đó than thở hay cầu nguyện cho qua
nghiệp chướng, hẳn cũng khá muộn rồi.

Người Phật tử thường áp dụng luật nhân quả, nên
dù thời gian có xuân, hạ, thu, đông, địa điểm nơi này hay nơi khác, hoàn cảnh
dù tốt hay không tốt… nhưng vẫn an tâm, lặng lẽ thay đổi vươn lên với chính
mình. Một khi duyên hiện tại thay đổi
thuận theo chiều giải thoát thì quả báu trong tương lai chắc chắn sẽ hạnh phúc
với cảnh giới giải thoát.

Người Phật tử hiểu rõ những khái niệm do thế
gian sắp đặt luôn thay đổi và không bền. Những quan niệm về con người hay cuộc
sống xưa nay có thể đúng và được chấp nhận trong một hoàn cảnh nào đó, nhưng đối
với hoàn cảnh khác thì không còn đúng nữa. Ví dụ điển hình Mùa Xuân của vùng
Đông Nam Á vào khoảng tháng Giêng, tháng Hai tính theo âm lịch, nhưng cùng thời
gian đó ở Nam bán cầu lại là cuối mùa hè, bắt đầu vào mùa thu. Bên kia đại
dương cây lá xanh tươi, hoa nở tưng bừng đón chào mùa Xuân mới, bên này lá vàng
phủ khắp chuẩn bị lìa cành, chờ mùa Đông qua rồi mới đến Xuân. Mùa Xuân thật sự
của Úc Đại Lợi vào khoảng tháng Tám, tháng Chín dương lịch, chứ không phải
tháng Giêng tháng Hai như Việt Nam ta. Ai cũng biết thời gian thay đổi theo từng
hoàn cảnh địa lý khác nhau, cũng như những quán tính suy nghĩ của con người
cũng dần thay đổi theo từng thời kỳ tiến hóa của xã hội. Những bám chấp vào giờ
tốt giờ xấu, những suy nghĩ thiếu tính nhân văn về giới tính, tuổi tác hay giai
cấp… ngày nay đã thay đổi nhiều dưới cái nhìn của người Phật tử chân chánh.

Thật vậy, khi chưa hiểu rõ Phật Pháp, chưa hiểu
tất cả chúng sanh đều có Phật tánh và khả năng chứng đạo như nhau, thế gian thường
bám chặt vào những nếp suy nghĩ giới hạn, tự ràng buộc mình vào những chướng ngại
đưa đến phiền não, đau khổ. Ngày trước, tất cả các lĩnh vực tôn giáo, chính trị,
quản lý xã hội… đều bỏ qua vị trí của người nữ. Nhưng ngày nay thực tế chứng
minh, sự khác biệt về giới tính không làm chướng ngại khả năng quản lý, phát
triển khoa học hay tu đạo giải thoát. Giới tính, tuổi tác, giai cấp… những khoảng
cách đó đã dần được san bằng trên tinh thần kính trọng, tương thân tương ái. Từ
đó dễ dàng đến với nhau bằng niệm từ bi bình đẳng, đúng theo tinh thần “Pháp lực
bất tư nghì, từ bi vô chướng ngại…”, năng lực của Phật Pháp không thể nghĩ bàn,
lòng từ bi lan tỏa không giới hạn, như đã quá thân quen trong mỗi buổi thọ trai
cúng quá đường.

Người con Phật không cam tâm chấp nhận số phận
mà biết vươn lên thay đổi hoàn cảnh của chính mình. Trong Phật Pháp gọi là
“chuyển phàm thành Thánh” ngay trong lúc sống, hoặc thậm chí sau khi chết cũng được “xả báo thân nhi chứng
pháp thân”, nghĩa là cầu nguyện sau khi lìa báo thân sinh diệt này chứng được
pháp thân không sanh không diệt theo dòng giải thoát. Rõ ràng quá trình thay đổi
chuyển hóa đó không hề có sự phân biệt giữa giai cấp hay giới tính. Mà còn đi
xa hơn đến chỗ dù sống hay chết, người Phật tử cũng không bị ngăn ngại. Lúc sống,
còn sắc thân để tu tập và thay đổi, lúc chết chỉ còn thần thức không còn sắc
thân, vẫn còn cơ hội để chuyển hóa và giải thoát. Miễn chúng sinh đó chịu thay
đổi để giải thoát mà thôi.

Người ta hay nói, bị giam trong ngục thất bằng
tường vách vật chất còn mong có ngày thoát ra, một khi đã tự nhốt mình trong ngục
tù tinh thần thì muôn đời khó đổi. Đó là cách mà những người quản lý xã hội
xưa vốn không chấp nhận giá trị nhân
văn, cố tình tạo ra những quan niệm phi nhân bản để quản trị xã hội theo cách
ích kỷ hẹp hòi của riêng mình. Và đó cũng là cách mà con người áp dụng để quản
lý cầm thú.

Ví dụ trong các gánh xiếc, người ta thường thấy
con voi thật lớn nhưng chỉ cần cột bằng sợi dây thừng nhỏ bé vừa phải. Quả thật
với sức mạnh của con voi đó có thể hất tung cả một căn nhà nhỏ chứ đừng nói chi
sợi dây chút xíu đó. Nhưng vì sao nó vẫn chịu đứng yên, vì sao vẫn chịu đưa
chân cho người ta xiềng xích như vậy? Lý do là từ nhỏ, lúc voi con còn bé, người
quản lý đã xích voi bằng sợi dây xích thật lớn. Tất nhiên bản năng muốn vượt
thoát của voi con rất mạnh. Voi con đã từng nhiều lần ráng giật đứt dây xích,
nhưng vì sức còn yếu mà dây xích quá lớn nên phải chịu thua. Sau nhiều lần cố gắng
vượt thoát mà không thành công, voi con đành thất vọng chấp nhận thua cuộc. Từ
đó tin rằng từ đây cuộc đời mình sẽ đi cùng với xiềng xích. Theo thời gian lớn
lên, khả năng vượt thoát không còn nữa, cứ thấy xích là tự động vào, tưởng đó
là một chân lý bất di bất dịch. Cho đến khi trưởng thành rồi đến lúc già, chẳng
cần xích lớn nữa, chỉ một sợi xích nhỏ bé thôi cũng có thể buộc ràng con voi to
lớn kia. Vì chính voi đã tự nhốt mình trong ngục tù giới hạn tâm lý đó rồi. Đó
là cách quản lý voi mà người ta thường thấy ở các gánh xiếc.

Người Phật tử thì khác, luôn tin chắc rằng
chúng sanh nào cũng đều có Phật tánh như nhau, tu đạo cần tinh tấn không ngừng,
không nên tự giới hạn mình vào những ý niệm thua thiệt, chấp nhận hoàn cảnh để
rồi tiếp tục để hoàn cảnh đưa đẩy mà không biết vươn lên.

Khi biết tự vượt qua chính mình, bỏ đi những giới
hạn thì biết bao cơ hội mới đến với ta. Trong đạo đã rõ, sự tiến bộ văn minh
con người càng minh chứng rõ hơn. Xã hội ngày nay khá nhiều người lớn tuổi trên
70-80 cũng biết sử dụng Internet hoặc biết Internet là gì? Nghĩ cũng hay, giới
truyền thông đặt cái tên cho dạng liên lạc điện tử này là “Inter-net”, dịch sát
nghĩa tiếng Việt là mạng liên thông. Mà quả thật như vậy, trên thế gian này đâu
có gì tồn tại mà không do liên đới liên thông với nhau. Ngày trước sở dĩ liên lạc
còn cách trở vì còn bị hạn cuộc bởi khái niệm khoảng cách với thời gian, sau
này các nhà kỹ sư vi tính thử làm bài toán bỏ hẳn thông số khoảng cách, không
còn khái niệm khoảng cách trong các phương trình toán học điện tử nữa, thế là
thành công phát minh cấu hình Internet. Ngày nay, cứ soạn thảo một bức thư, bất
cứ thứ tiếng nào dù tiếng Anh, tiếng Việt, tiếng Hoa, tiếng Ả rập… kiểu chữ
khác nhau sao cũng được, chỉ cần nhấn “send” là tích tắc bên kia nhận được, dù
người nhận ở bất cứ nơi đâu trên thế giới. Khoảng cách giờ đây không còn là vấn
đề trở ngại nữa. Dữ kiện này chỉ góp thêm một dịp cho người Phật tử suy niệm phấn
đấu vượt qua những trở ngại vốn đã khắc sâu vào tư tưởng. Lời chúc mừng năm mới
nhiều tiến bộ, phải chăng do mỗi cá nhân tự vượt thắng chính bản thân mình?

Chân thành trao nhau những lời chúc tốt đẹp nhất
vào dịp đầu năm thật là một truyền thống cao đẹp đáng quí. Tấm lòng tuy quan trọng
nhưng không thể biểu hiện nếu thiếu phương tiện ngôn ngữ. Cuộc sống xã hội hòa
vui êm ấm hay gây gỗ xích mích, đa phần cũng do ngôn ngữ. Tuy nhiên ngôn ngữ phải
được thốt lên một cách chân tình tự mỗi tấm lòng. Nếu không sẽ thành sáo ngữ,
giả dối, chẳng có ý nghĩa gì và hơn hết là không chạm vào tâm khảm người nghe.
Một khi nói ra mà người không tiếp nhận thì quả thật đáng tiếc biết bao.

Người con Phật hằng ngày thực tập hạnh ngôn từ
chân thành, chánh ngữ. Lời chân thành luôn cảm được lòng người. Những người bạn
thân quen quí mến nhau đến mấy mươi năm cũng do lòng chân thật đối đãi nhau.
Bao sóng gió bất hòa hiểu lầm, rồi cũng nhờ niệm chân thành mà hàn gắn, theo thời
gian tình thân ấy càng thêm thắm thiết. Xã hội ngày nay nhiều nhiễu nhương,
truyền thông hiện đại tưởng gắn kết con người lại gần nhau hơn, mà sao như vẫn
xa thật xa. Phải chăng giữa người với người lòng vị kỷ chướng ngại chưa được khỏa
lấp, thiếu vắng tấm lòng chân thành, niệm chân tình lợi ích cho nhau. Dịp đầu
Xuân là dịp ý nghĩa nhất để mọi người cùng quên đi những bất hòa của năm cũ,
xây dựng lại tình thân, vun đắp niệm từ bi qua những ngôn từ chân thành mừng
nhau tuổi mới đẹp đẽ nhất.

Người con Phật luôn phát tâm nguyện cầu cho thế
giới hòa bình an lạc, niệm niệm hướng tâm đến chúng sanh không còn đau khổ, phiền
não. Cái nóng mùa hè của Úc Đại Lợi bên này, hay muôn hoa đua nở xinh tươi đón
chào mùa Xuân trên quê hương bên kia, tất cả đều không còn chướng ngại phân biệt
trong lòng người con Phật. Thời tiết hay không gian không còn ngăn trở những tấm
lòng đang hướng tâm đến niềm vui giải thoát. Và đó chính là mùa Xuân bất diệt
trong lòng người con Phật vậy.

Mừng Xuân Giáp Ngọ, DL 2014

(CÙNG TÁC GIẢ)