Mở rộng tuệ giác này đến những gì chúng ta có

MỞ RỘNG TUỆ GIÁC NÀY
ĐẾN NHỮNG GÌ CHÚNG TA CÓ
Nguyên bản: Extending This Insight to What You Own
Tác giả: Đức Đạt Lai Lạt Ma
Chuyển ngữ: Tuệ Uyển

***

Giống như con tỉnh ngộ biết
Sự phân biệt sai lầm của chính con,
Hãy áp dụng tinh thần này đến tất cả mọi hiện tượng.
– ĐỨC PHẬT

Để ôn lại: Nếu có một “cái tôi” cụ thể, thế thì nó phải hoặc là một với thân-tâm hay khác biệt với thân-tâm. Vì cả hai khả năng ấy được giải thích với những ngụy biện logic, chúng ta phải đi đến kết luận rằng một “cái tôi” cụ thể như vậy là hoàn toàn không tồn tại.

Nó tương đối dễ dàng, một khi chúng ta đã thấu hiểu rằng “cái tôi” có tự tính không hiện hữu, để nhận ra rằng ý nghĩa của tự tính sở hữu là sai lầm. Tâm thức và thân thể là những đối tượng được sử dụng bởi “cái tôi” ấy. “Cái tôi” giống như một chủ nhân, mà thân thể và tâm thức thuộc về nó. Thực tế, chúng ta nói, “Thân thể tôi hơi xuống dốc”. Hay “Thân thể tôi vừa vặn”. Những lời tuyên bố như vậy là có ý nghĩa. Mặc dù chúng ta không nghĩ “Đấy là cái tôi”khi chúng ta nhìn vào cánh tay chúng ta, khi cánh tay chúng ta đau đớn, chúng ta chắc chắn nghĩ thực rằng “tôi trong cơn đau, tôi không khỏe”. Tuy thế, rõ ràng rằng “cái tôi” và thân thể là khác biệt; thân thể thuộc về “cái tôi”.

Tương tự thế, chúng ta nói về “tâm thức tôi”, và chúng ta có thể nói, “Trí nhớ của tôi yếu, có điều gì đấy sai lạc”. Chúng ta là người huấn luyện của tâm thức, tâm thức như một học trò ngang ngạnh, sẽ được dạy bảo để làm những gì chúng ta muốn.

Trong cách này, thân thể và tâm thức thuộc về “tôi”, và “tôi” là chủ nhân của chúng. Mặc dù không thể phủ nhận rằng mỗi thứ biểu diễn những chức năng tương ứng của nó, tuy nhiên không có “cái tôi” độc lập khỏi thân thể và tâm thức sở hữu chúng. Đôi mắt, đôi tai chúng ta, v.v… thật sự là những đối tượng mà chúng ta thấy có lý như “của tôi”, nhưng chúng không tồn tại trong cung cách mà chúng xuất hiện thật năng động đến tâm thức chúng ta, những thứ bị làm chủ bởi một “cái tôi” tồn tại cố hữu. Như Long Thọ đã nói trong Tràng Hoa Quý Báu của ngài:

Đức Phật thuyết giảng chỉ để cứu giúp chúng sinh
nói rằng tất cả chúng sinh
Đã phát sinh từ sự nhận thứ sai lầm của “cái tôi”
Và bị bao phủ với nhận thức “của tôi”.
Khi chúng ta nhận ra rằng tự ngã không tồn tại một cách cố hữu, rồi thì “của tôi” cũng không thể có tự tính.

THIỀN QUÁN

Quan tâm:

1- Những hiện tượng nội tại, chẳng hạn như tâm thức chúng ta và thân thể chúng ta, thuộc về chúng ta và vì thế là “của ta”.

2- Những đồ vật bên ngoài, như áo quần, hay xe cộ mà chúng ta có cũng là “của ta”.

3- Nếu “cái tôi” không tồn tại một cách cố hữu, thì những gì là ‘của tôi” cũng không thể tồn tại một cách cố hữu (‘tôi’ và ‘của tôi’ đều vô tự tính).

***

Trích từ quyển HOW TO SEE YOURSELF AS YOU REALLY ARE

BÀI LIÊN HỆ

Đặt Nền Tảng Để Tuệ Giác Sinh Trưởng
Khám phá cội nguồn của vấn đề
Thấu Hiểu Sự Thật Là Cần Thiết
Cảm nhận tác động của mối liên hệ hổ tương
Đánh Giá Đúng Lý Duyên Khởi
Thấy mối liên hệ tương duyên của mọi hiện tượng
Đánh Giá Duyên Khởi Và Tánh Không
Tập trung tâm thức chúng ta
Hướng tâm thức chúng ta cho thiền tập
Thiền tập trên chính mình trước nhất
Nhận Ra Rằng Mình Không Thể Tồn Tại Trong Và Tự Chính Mình
Quyết định những sự lựa chọn
Phân tích tính chất đồng nhất
Phân tích sự khác biệt
Đi Đến Một Kết Luận
Thử nghiệm sự thân chứng của chúng ta
Mở rộng tuệ giác này đến những gì chúng ta có