Cuộc Đời Bác Sỹ Richard Teo

SUY NGẪM VỀ LỜI PHẬT DẠY QUA
CUỘC ĐỜI BÁC SĨ RICHARD TEO 
Tâm Minh Ngô Tằng Giao

 Bác sỹ phẫu thuật thẩm mỹ RICHARD TEO KENG SIANG
sinh năm 1972. Tốt nghiệp đại học Singapore năm 1993. TEO là một bác sỹ trẻ nổi tiếng tại
Singapore và
cũng là một tay triệu phú kiếm tiền như nước. Tuy thỉnh thoảng mới hút thuốc lá TEO vẫn bị ung thư phổi vào giai đoạn 4. Người ta biết đến anh, nhớ về anh
không phải vì anh đã thành công trong việc tạo ra một câu chuyện cảm động từ
chính cuộc đời mình mà là bài học anh rút ra từ bi kịch mà anh trải qua. Câu chuyện của anh được lan truyền
trên mạng như một điển hình cho sự thành công và hạnh phúc. Đó cũng là một câu
chuyện điển hình của sự phụ thuộc vào vật chất, chuyện của những bác sĩ đặt y
đức sau đồng tiền.

 Sau khi lâm trọng bệnh, trong một buổi nói
chuyện với các sinh viên đại học nha khoa vào tháng 1 năm 2012 TEO đã thốt ra
những lời tâm tình về sự hưởng thụ tiền
tài
và tham đắm danh vọng v.v… qua kinh nghiệm cuộc đời
mình.

 Bác sỹ TEO nói:
“Tôi nghĩ cần chia sẻ
với các bạn vài cảm nghĩ về cuộc đời
tôi… hy
vọng nó sẽ giúp các bạn vài suy ngẫm về tương
lai và cả về những vấn đề khác
nữa
trong khi các bạn đang thực tập để trở thành
bác sỹ giải
phẫu nha khoa. Khi
còn trẻ tôi là một thành phần điển hình của xã hội hiện đại. Một thành phần tương
đối thành
công mà xã hội đang cần đến. Thuở nhỏ tôi xuất thân từ một gia đình dưới mức trung bình. Tôi
nghe dư luận và những người chung
quanh tôi cho
biết rằng chỉ có hạnh phúc khi mình thành công… Và sự thành công ấy chính
là sự
giàu có. Với ý nghĩ ấy trong đầu tôi cật lực
đấu tranh ngay từ thời
trẻ. Không những tôi cần
theo học
trường tốt nhất mà tôi còn cần
phải thành công trong mọi lãnh vực…”

 Thời còn ngồi ở giảng đường trường đại học quốc gia Singapore, TEO là một trong những sinh viên giỏi. Anh cho biết là đã phấn đấu kịch liệt từ khi còn trẻ
để giỏi trong mọi lãnh vực… Anh muốn đạt nhiều chiến lợi phẩm, nhiều giải
thưởng với những thành tích đủ loại, kể cả trong những cuộc đua tranh chạy thi. Rồi anh vào học trường
y khoa và trở thành bác sỹ. Thời ấy ngành
giải phẫu mắt là chuyên khoa
được chuộng nhất nên anh quyết định theo
học khoa đó. Đồng thời anh cũng nhận được một học bổng về
nghiên cứu chuyên trị mắt bằng máy laser. Vào giai đoạn này
anh được cấp 2 bằng sáng
chế, một là cho thiết bị y
khoa, cái thứ hai cho kỹ nghệ laser.

 Nhưng TEO nói:
“Các bạn biết đó, sự thành tựu trong học hỏi từ nhà trường không mang lại sự giàu có.” Anh nghĩ việc nghiên cứu và học học hỏi về phẫu thuật mắt mất quá nhiều thời
gian. Và có lẽ kiếm
nhiều tiền hơn nếu ra
ngoài làm việc cho lãnh vực tư, nhất là lúc đó ngành phẫu thuật
thẩm mỹ tăng trưởng mạnh mẽ. Anh bỏ cuộc nghiên cứu nửa
chừng
và quyết định
ra đi thành lập viện phẫu thuật thẩm mỹ của riêng mình. Theo
anh người ta không trở thành nhất
hạng
nếu chỉ làm bác sỹ toàn khoa
hay bác sĩ gia đình mà
thôi. Chỉ khi chữa cho người
giàu có và tiếng tăm mới
kiếm chác được.

 TEO đưa ra nhận xét: “Người
ta không hài lòng
khi trả 20 đô để khám một bác sỹ tổng quát. Cùng bệnh nhân
ấy họ không ngần ngại trả 10 ngàn đô để hút mỡ bụng, 15 ngàn đô để sửa nâng ngực, và những việc
tương
tự như thế… Thật là khùng điên
phải không? Tại sao bạn muốn trở
thành bác sỹ tổng quát nhỉ? Hãy học ngành bác sỹ thẩm mỹ đi.”

 Cho nên,
thay vì chữa cho các người
đau ốm bệnh hoạn, TEO quyết định mình sẽ trở thành một tay tạo sắc
đẹp danh tiếng. Việc làm ăn khấm khá. Khởi đầu thân chủ của anh phải đợi một vài tuần, rồi tới một vài tháng. Khi có quá nhiều khách hàng anh
phải thuê thêm bác sỹ phụ giúp, lần hồi thuê tới 4 người. Trong năm đầu lợi tức lên đến bạc
triệu. TEO nói: “Chỉ năm đầu thôi đấy.
Nhưng không bao giờ gọi là đủ cả vì tôi quá bị ám ảnh bởi chuyện đó.
Tôi bắt đầu bành trướng sang Nam Dương để lôi cuốn những người giàu có,
họ nhắm mắt sẵn sàng phung phí tiền bạc, mong muốn làm phẫu thuật. Và cuộc đời thật tốt đẹp.”

 TEO kiếm bộn bạc! Phải làm gì với tiền bạc
dư thừa đây? Tiêu khiển
cuối tuần cách nào? Cách hay nhất là nhập vào câu lạc bộ đua xe, mua 1 chiếc xe
đua, dự đua xe… Anh mua một chiếc Ferrari màu trắng bạc rất đắt tiền. Lái xe bị
tai nạn 3 lần nhưng may mắn không hề hấn gì. Rồi tới lúc phải đi tìm một mảnh
đất để xây một dinh thự lộng lẫy cho riêng mình hưởng thụ giá cả hàng chục
triệu. Rồi đi săn bắn. Rồi phải hội nhập với
những người giàu có và tăm tiếng. Cả với những người đẹp nữa chứ. Chịu chi rất nhiều cho những
bữa ăn tối tại những nhà hàng nổi tiếng với những tay đầu bếp trứ danh. TEO nói: “Như vậy là tôi đã
đạt đến tột đỉnh của cuộc sống mà mọi người hằng mơ tưởng. Vâng đấy là cuộc
sống của tôi… Tôi vẫn nghĩ là tôi đã tự chủ được mọi thứ và đạt được cực điểm
ấy.”

 TEO khàn giọng thổ lộ chuyện buồn: “Nhưng tôi đã
lầm. Tôi đã không nắm giữ được tất cả mọi thứ. Vào khoảng tháng Ba năm ngoái,
tôi cảm thấy hơi đau ở đâu đó giữa lưng…” Anh tưởng đau là vì làm việc
nhiều mà thôi nhưng đi khám bệnh mới phát giác ra là anh đã bị ung thư phổi
thời kỳ thứ tư (giai đoạn cuối). Quay trở lại nhà thương lần nữa để kiểm soát bằng những
phương pháp tối tân hơn. Kết quả cũng vậy. Ung thư đã lan tới não, cột sống và nội tuyến. Bác sỹ
cho biết dù với việc “hoá trị” anh cũng chỉ sống thêm được từ 3 đến 4 tháng là
cùng. TEO tuyệt vọng và suy sụp tinh thần. Anh tưởng đã đạt đến cực
điểm của cuộc đời và nghĩ tất cả nằm dưới tầm tay của mình nhưng than ôi, giờ đây
thế là mất tất cả! Anh cho biết thường đi Gym để tập, nào chạy, nào bơi,
nào tập tạ, 6 ngày một tuần. Vậy là dù người khoẻ mạnh
cũng có thể lâm bệnh chứ không phải chỉ những người yếu đuối và lười biếng tập
mới bị.

 TEO tâm sự: “Bạn thấy nực cười
chăng sau khi tôi có được tất cả nào là sự thành công, các chiến tích, có
xe hơi, dinh thự, có mọi thứ.
Tôi nghĩ những cái đó mang lại cho tôi hạnh phúc.
Nhưng tôi cảm thấy thật là xuống tinh thần, trầm cảm nặng nề. Những thứ ấy
không mang lại cho tôi một chút gì sung sướng… Nó chẳng mang lại cho tôi chút
thoải mái nào trong 10 tháng trời cuối cuộc đời này… ”

 TEO nhấn mạnh: “Cái thực sự mang lại vui sướng trong 10
tháng cuối đời là giao tiếp với mọi người, những người thân yêu của tôi, bạn bè
tôi, những người thật sự lưu tâm đến tôi, họ cùng cười cùng khóc với tôi, và họ
có thể nhận thức ra cái đau đớn và sự khổ não mà tôi phải gánh chịu. Cái điều
đó mang lại cho tôi niềm vui và hạnh phúc…”

 TEO nói mỗi dịp tết Nguyên Đán là anh lại lái
xe Ferrari đi thăm bạn bè, bà con dòng họ để khoe khoang, rất hãnh diện và thoả
mãn tự
ngã, nghĩ đó là
hạnh phúc thật sự. Nhưng bạn bè và dòng họ với cuộc sống khó khăn đã không chia
sẻ niềm hạnh phúc hân hoan này vì trong khi đó họ phải dùng phương tiện công
cộng để di chuyển. Những gì Teo khoe khoang làm cho họ càng sinh ra ganh tị và
càng ghét anh hơn.

 TEO kể thêm một câu chuyện khác là khi còn
ở trong nội trú có quen một cô bạn gái mà lúc đó anh nghĩ việc cô này làm là bất bình thường: “Khi tôi và cô ấy đi bộ dọc theo con đường, nếu trông
thấy một con ốc sên bò giữa đường cô ấy sẽ không ngần
ngại nhặt con ốc sên ấy lên và để vào bên bờ cỏ. Tôi đã tỏ thái độ là tại sao nhất thiết phải làm điều
đó? Sao lại tự làm bẩn tay mình? Nó chỉ là một con ốc sên. Thực sự cô ấy đã cảm
thấy như mình là con ốc đó. Nhận thấy con vật sẽ bị nghiền nát đến chết là có
thực với cô ấy, nhưng với tôi nó cũng chỉ là con ốc sên không hơn không kém.”

 TEO rút ra kết
luận về chuyện ốc sên đó: “Nếu không thể ra khỏi lối mòn của loài người thì sau đó bạn xứng đáng
bị nghiền vụn, nó cũng là một phần của tiến hóa phải không? Thực trớ trêu phải
không?… Tôi được huấn luyện để trở thành một bác sỹ, để có
lòng nhân từ và cảm thông nhưng tôi lại không có những thứ ấy.”

 TEO cho biết anh là một bác sỹ trực trong bệnh viện chuyên trị ung thư,
đã từng chứng kiến bao nhiêu người chết, đã nhìn thấy nhiều bệnh nhân đau đớn
vì sự tàn phá của cơ thể. Mỗi khi anh phải tiêm thuốc cho bệnh nhân, rút máu và
đưa thuốc cho bệnh nhân, tất cả chỉ đơn thuần là công việc. Bệnh nhân là bệnh nhân, anh vẫn là
anh. Khi xong việc anh chỉ muốn về nhà ngay. Bởi trong thâm tâm anh không thông
cảm là họ đau đớn như thế nào cho đến khi chính anh cũng bị như vậy. Anh tâm sự: “Nếu các bạn hỏi tôi nếu giờ đây mà tôi
sống trở lại từ đầu thì tôi sẽ là một bác sỹ khác
không, tôi có thể trả lời các bạn rằng vâng tôi sẽ đổi khác. Vì tôi đã thật sự đồng cảm với
cơn đau đớn mà các bệnh nhân phải
gánh chịu như thế nào. Và nhiều khi bạn phải học nó một cách
khó khăn”.

 TEO cho biết thông thường khi ra trường các bác sỹ làm việc
trong viện nha khoa tư sẽ kiếm rất nhiều
tiền bạc. Đó là cách làm giàu lương thiện. Vấn đề ở chỗ là đa số không làm chủ
được mình. Anh nói: “Tại vì khi tôi khởi sự tích lũy làm giàu,
càng nhiều tiền tôi lại càng muốn kiếm nhiều hơn nữa. Càng muốn kiếm nhiều tôi
lại càng bị chuyện đó ám ảnh mãi.” Tất cả điều anh muốn là say mê làm tiền: “Các bệnh nhân chỉ
là nguồn lợi tức cho tôi và tôi cố gắng rút từng cắc bạc của bệnh nhân này”… “Nhiều
khi chúng ta quên bẵng đi là chúng ta phục vụ cho ai. Và chúng ta lầm lạc
nghĩ là chúng ta chỉ phụng sự riêng cho cá nhân chúng ta”… “Tôi cảm thấy chúng
tôi mất dần đạo đức một lương y cũng chỉ vì ai cũng muốn làm thật nhiều tiền mà
thôi.”

 TEO thú nhận thêm là vài năm gần đây còn đem trò bêu
xấu đồng nghiệp trong nghề để lấy thêm lợi thế cho mình mà không cảm thấy xấu hổ
gì cả. Anh khuyên các sinh viên là không nên đánh mất cái đạo đức và lương tâm
con người.

 TEO nói là
đa số khi bắt đầu công việc đều vô cảm đối với bệnh nhân. Không màng tới nỗi sợ
hãi và lo âu của bệnh nhân và những thứ khác mà họ đã trải qua. Đến khi anh lâm
trọng bệnh anh mới thông cảm điều đó và cho đó là một sai lầm to lớn nhất của
hệ thống y khoa tân tiến. Anh mong các sinh viên hãy luôn luôn tự đặt mình vào trường hợp bệnh nhân để hiểu
tâm trạng đau đớn của họ. Nhất là người bị bệnh ung thư, họ bị dằn vặt về tinh
thần, sống mất hết hy vọng, biết rằng chỉ một thời gian ngắn nữa họ sẽ vĩnh
viễn nằm yên dưới lòng đất. Anh nói: “Trên đời này sự
đau đớn, sự lo âu và sợ sệt là hiện thực mặc dù nó không thực đối với các bạn
nhưng nó là sự thật đối với bệnh nhân. Luôn nhớ điều ấy, bây giờ tôi đang trải
qua lần hoá trị liệu thứ năm. Tôi nói thật với các bạn đó là một cảm giác kinh khủng.”…
“Đừng nghĩ là chỉ có người nghèo mới chịu sự đau đớn. Không đúng thế. Nhiều
người nghèo đó thoạt tiên chẳng có được chi nhiều, họ dễ dàng an phận hơn chúng
ta. Như ta biết họ còn hạnh phúc hơn ta nữa là khác.”

 TEO nhận ra
rằng càng tích tụ, anh càng trở nên ham muốn và càng có động lực để đạt được.
Thành công, giàu có không có gì sai trái nhưng sự lệ thuộc và không thể kìm hãm
lòng ham muốn mới chính là vấn đề. Anh chia sẻ điều này sau nhiều năm miệt mài
kiếm tiền và hả hê với những món của cải mà anh đạt được. Cuối bài nói
chuyện với các sinh viên TEO kết luận là không có gì giúp ta hiểu rõ ý nghĩa cuộc sống bằng cái chết: “Tôi xin kết thúc
với câu trích dẫn ở đây, lấy từ một quyển sách có tựa đề là những ngày Thứ Ba với Morris, và hẳn một vài bạn cũng đã
đọc nó rồi. Mọi người đều biết rằng họ đều sẽ phải
chết; từng người trong chúng ta đều biết điều đó.
Sự thực là, chẳng một ai trong chúng ta lại tin điều đó vì nếu chúng ta tin thời chúng ta sẽ
hành sử khác đi rồi.
Khi tôi đối mặt với cái chết, khi tôi phải chịu như thế, đó cũng là lúc tôi hoàn toàn dẹp bỏ mọi thứ khỏi cái tôi và chỉ tập trung vào những chuyện quan trọng. Điều trớ trêu muôn đời, là chỉ khi nào chúng ta học biết được thế nào
là cái chết thời lúc đó
chúng ta mới hay biết phải sống như thế nào. Tôi biết điều đó nghe thật là thảm não vào một buổi sáng như thế này,
nhưng đó là sự thật đấy, đó là những gì mà tôi đang trải qua.”

 TEO nói thêm: “Đừng để xã hội dạy bạn cách sống như thế
nào. Đừng để phương
tiện truyền thông chỉ dẫn cho bạn phải làm những gì… Tôi hy vọng bạn sẽ suy nghĩ kỹ cho bạn một hướng đi
của chính bạn. Đừng nghe lời xúi dục của xã hội mà hãy nghĩ đến những
gì bạn muốn thực hiện và làm tốt cho đời sống người khác. Vì sự hạnh phúc thực sự không phải là phục vụ cho
chính bạn. Tôi vẫn nghĩ như thế nhưng tôi đã lầm.” 

 Bác sỹ
RICHARD TEO KENG SIANG qua
đời ngày 18 tháng 10 năm 2012 khi mới có 40 tuổi. Anh
lấy vợ
được 6 năm và chưa có con. Sau khi tích cực đua tranh trong cuộc đời, sau
khi ngụp lặn trong tiền bạc, sau khi hả hê với danh vọng, chỉ khi cận kề với tử
thần anh mới rút tỉa ra được đôi điều chân lý. Khi lìa đời thời của cải bạc triệu
cũng không còn nghĩa lý gì nữa “In the end, his millions meant… nothing”,
xe hơi bạc triệu cũng tuột khỏi vòng tay mình “I can’t hug my Ferrari.” TEO
không phải là một tín đồ Phật Giáo nên không hay biết rằng những điều này đã được
đức Phật dạy từ lâu lắm rồi.

 Quá chau chuốt về bản thân mình, nào ai thấu
về lý “Vô ngã” nghĩa là không có cái “Ta”, không có cái bản ngã,
cái bản thể. Nên nhớ rằng đối với người, đối với mình, đối với mọi vật không chấp
có một cái thân thể thường tồn, nhất định. Đó chỉ là một cái thân do ngũ uẩn tạm
thời hòa hợp mà thôi.

(Pháp Cú 279)
Mọi sinh vật có thật đâu
Thảy đều “vô ngã”, “ta” nào là “ta”
Trí người nếu hiểu rõ ra
Thoát ly phiền não cho xa tức thời,
Theo đường thanh tịnh tuyệt vời.

 Quá tham
đắm với của cải, tham lam với danh vọng, nào ai thấu được tham là một trong tam
độc “tham, sân, si.” Ở đời, có năm món dục lạc, mà người ta thường ham muốn nhất là: tiền
tài, sắc đẹp, danh vọng, ăn uống và ngủ nghỉ. “Ngũ trần dục lạc” ấy, thật
ra, vui ít mà khổ nhiều.

(Pháp Cú 355)
Giàu sang, tài sản dồi dào
Chỉ làm hại được kẻ nào ngu thôi,
Dễ gì hại được những người
Đang cầu giác ngộ hướng nơi Niết Bàn,
Chỉ vì ham muốn giàu sang
Kẻ ngu tự hại bản thân đã đành
Hại thêm cả kẻ xung quanh.

 Quả thật danh vọng, tiền bạc v.v… chỉ là những thứ phù du mà con người
ai cũng chạy theo đua đòi. Hiếm có ai như Steve Jobs, người sáng lập thương
hiệu máy tính Apple. Ông từng viết rằng “Khi 23 tuổi, tôi đáng giá 1 triệu đô
la. Khi 24 tuổi tôi đáng giá 10 triệu. Khi tôi 25, tôi đáng giá 100 triệu.
Nhưng điều đó không quan trọng lắm vì tôi không làm vì tiền”. Đạo Phật
là đạo đối trị với vô minh tức là đối trị với kẻ ngu si, dại khờ. Kẻ ngu tham danh nhiều
chừng nào càng gặp nhiều nguy hiểm chừng nấy.

(Pháp Cú 72)
Chút
tài mọn, chút hư danh
Dù thêm vào được cho mình nay mai
Người ngu vẫn tự hại đời
Tự đưa mình tới cuối trời diệt vong
Để rồi hạnh phúc chẳng còn
Tiêu tan đầu não, héo hon trí người.

 Trong xã hội chỉ có
người xấu chứ không có nghề xấu. Ai hành nghề y khoa mà chỉ lo kiếm bạc tiền, thiếu
hẳn lòng “Từ Bi”, không thương yêu và
sống vì người khác thời thật đáng trách. Đáng trách vì thiếu lòng lành giúp ích
và đem vui cho tất cả mọi người, thiếu
vắng lòng thương xót cứu khổ, dứt trừ đau khổ
cho hết thảy chúng sinh. Đáng trách vì tâm không rung động trước sự đau khổ của
kẻ khác. Chỉ mãi đến khi chính bản thân mình cũng lâm bạo bệnh mới ngộ ra điều đó
thời quả là đáng tiếc!

 Đôi khi người ta coi thường và chà đạp lên
sinh mạng dù là của những sinh vật bé nhỏ như một con ốc sên. “Sát sinh” là điều bị cấm đoán ngay trong
“ngũ giới” của dạo Phật.

 Và điều đáng tiếc cuối cùng là ít ai khi còn
đang sống, nhất là lại đang sống ở tột điểm của danh vọng, tiền bạc, mà lại nghĩ
đến sự “vô thường” của tấm thân mình.
Vô thường nghĩa là không mãi mãi ở yên trong một trạng thái cố định, luôn luôn
thay hình đổi dạng, biến đổi liên tục. Thoạt tiên là hình thành, rồi tồn tại,
sau đó đến biến đi và cuối cùng là tan rã. Đạo Phật gọi những giai đoạn đó là:
“thành, trụ, hoại, không” hay “sinh, trụ, dị, diệt”. Tất cả sự vật
trong vũ trụ từ nhỏ li ti như con vi trùng, như hạt cát, đến vật rất lớn như
trái núi, trái đất, như trăng sao đều phải tuân theo bốn giai đoạn đó cả. Gắn liền với Thân là Tâm.
Thân đã vô thường, Tâm cũng vô thường. Luật vô thường ở khắp mọi nơi, chẳng
những Thân và Tâm là vô thường, mà cả Vạn
Vật hay Hoàn Cảnh cũng vô thường nữa. 

 Sau khi được sinh ra, con
người làm sao tránh khỏi già nua đi, tránh khỏi mắc bệnh tật, tránh khỏi cái chết
đang chờ đợi ở cuối đường đời. Đó là bốn giai đoạn “sinh, lão, bệnh, tử”.

(Pháp
Cú 148)
Thân này suy yếu, già nua
Dễ dàng hư nát tựa như khu rừng
Tập trung bệnh tật chập chùng
Thời gian hủy hoại, cuối cùng tan đi
Có sinh có tử lạ gì.

 Tuy nói vậy nhưng nên nhận biết rằng đạo
Phật không phải là một đạo yếm thế, chán đời. Tấm thân sinh tử của con người
không phải lúc nào cũng hoàn toàn vô dụng. Đối với người có trí thời trong khi
sống nơi cuộc đời ô hợp này tấm thân đó cũng có thể tạo ra được biết bao nhiêu
việc tốt lành, việc thiện, để giúp ích cho người khác. Đó là một cái nhìn của Đức
Phật đến tiềm lực hướng thượng của con người. Khi còn sống chúng ta hãy sống
xứng đáng cho cuộc đời!

Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(3-2013)