Tại sao việc chọn vị Đạt Lai Lạt Ma kế tiếp sẽ là một vấn đề tôn giáo – cũng như chính trị

TẠI SAO VIỆC CHỌN
VỊ ĐẠT LAI LẠT MA KẾ TIẾP
SẼ LÀ MỘT VẤN ĐỀ TÔN GIÁO – CŨNG NHƯ CHÍNH TRỊ 
Brooke Schedneck, Assistant Professor of Religious Studies,
Rhodes College | Thu, June 24, 2021, 5:10 AM
Tịnh Thủy chuyển Việt ngữ

The current dalai lama was enthroned when he was about 4 years old. AP Photo/Antonio Calanni

Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14, Tenzin Gyatso, nhà lãnh đạo tinh thần của Tây Tạng, sẽ bước sang tuổi 86 vào ngày 6 tháng 7 năm 2021. Với tuổi tác ngày càng cao, câu hỏi ai sẽ kế vị ngài càng trở nên bức thiết.

Một trong những gương mặt dễ nhận biết nhất của Phật giáo, vị Đạt Lai Lạt Ma là một nhân vật quan trọng mang giáo lý Phật giáo đến với cộng đồng quốc tế.

Theo truyền thống, người kế vị Đạt Lai Lạt Ma được xác định bởi các đệ tử cao cấp của Phật giáo Tây Tạng, dựa trên các dấu hiệu và linh ảnh tâm linh. Tuy nhiên, vào năm 2011, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố rằng chỉ có chính phủ ở Bắc Kinh mới có quyền bổ nhiệm vị Đạt Lai Lạt Ma kế tiếp và sẽ không công nhận bất kỳ ứng cử viên nào khác.  

Là một học giả về Phật giáo đa quốc gia, tôi đã nghiên cứu về Phật giáo và sự đổi mới của nó trong bối cảnh toàn cầu hóa. Đạt Lai Lạt Ma là một nhân vật có ảnh hưởng rất lớn, và việc lựa chọn người kế vị không chỉ là vấn đề tôn giáo mà còn là vấn đề chính trị.

Tất cả các Đạt Lai Lạt Ma được cho là biểu hiện của Đức Quán Thế Âm Bồ Tát, (Avalokitesvara). Đức Bồ tát là những chúng sinh làm việc chỉ vì lợi ích của người khác.

Đối với Phật tử, mục tiêu cuối cùng là giác ngộ giải thoát, hay đạt được “niết bàn” – một sự giải thoát khỏi vòng sinh tử. Các Phật tử vùng Đông Á châu và Tây Tạng, thuộc truyền thống Phật Giáo Đại Thừa, tin rằng các vị Bồ tát đã đạt đến chứng ngộ cao nhất này.

Hơn nữa, các Phật tử theo truyền thống Đại thừa (Phật Giáo Bắc Truyền) tin rằng các vị Bồ tát chọn tái sinh, trải qua nỗi đau và nỗi khổ của thế giới, để giúp những chúng sinh khác đạt được giác ngộ.

Phật giáo Tây Tạng đã phát triển ý tưởng về vị Bồ tát này sâu hơn vào các dòng tái sinh được xác định gọi là “tulkus”. Bất kỳ người nào được cho là giáo thọ sư, người đứng đầu hoặc người lãnh đạo tái sinh đều được coi là tulku. Phật giáo Tây Tạng có hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn dòng tu truyền thừa như vậy, nhưng người được kính trọng và nổi tiếng nhất là Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 thế hệ của các Đạt Lai Lạt Ma, trải dài sáu thế kỷ, được liên kết với nhau thông qua các hành động từ bi và mong muốn của họ là làm lợi ích cho tất cả chúng sinh.

Xác định vị trí của Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14

Đức Đạt Lai Lạt Ma hiện tại lên ngôi khi ông khoảng 4 tuổi và được đổi tên thành Tenzin Gyatso.

The future Dalai Lama of Tibetan
Buddhism,Lhamo Dhondrub,
who was later renamed Tenzin Gyatso.

Cuộc tìm kiếm ông bắt đầu ngay sau khi Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 13 qua đời. Các đệ tử thân cận nhất với Đức Đạt Lai Lạt Ma 13 xác định các dấu hiệu chỉ ra nơi tái sinh của Ngài.

Thường có những dự đoán về vị trí và thời gian một vị Đạt Lai Lạt Ma sẽ tái sinh, nhưng cần phải có các cuộc kiểm tra và dấu hiệu thêm để đảm bảo tìm thấy đứa trẻ thích hợp.

Trong trường hợp của Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 13, sau khi qua đời, thi thể của ngài nằm quay mặt về hướng nam. Tuy nhiên, sau một vài ngày, đầu của ông đã nghiêng về phía đông và một loại nấm, được coi là bất thường, xuất hiện ở phía đông bắc của ngôi chùa, nơi thi thể của ông được giữ. Điều này có thể được giải thích là vị Đạt Lai Lạt Ma kế tiếp (thứ 14) có thể đã được sinh ra ở một nơi nào đó nằm ở phía đông bắc của Tây Tạng.

Các môn đệ của Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 13 cũng đã kiểm tra Lhamoi Latso, một hồ nước theo truyền thống được sử dụng để xem các linh ảnh về vị trí tái sinh của vị Đạt Lai Lạt Ma kế tiếp.

Quận Dokham, ở phía đông bắc của Tây Tạng, phù hợp với tất cả các dấu hiệu này. Một cậu bé 2 tuổi tên là Lhamo Dhondup vừa đúng độ tuổi tìm kiếm là tái sinh của Đạt Lai Lạt Ma thứ 13, dựa trên thời điểm cậu qua đời.

Khi nhóm tìm kiếm bao gồm những vị tu sĩ thân cận nhất của vị Đạt Lai Lạt Ma thứ 13 đến nhà của ông, họ tin rằng họ đã nhận ra những dấu hiệu xác nhận rằng họ đã đến đúng nơi.

Hồi ký của Đức Đạt Lai Lạt Ma Thứ 14

Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 kể lại trong hồi ký về cuộc đời đầu tiên của mình rằng ông nhớ mình đã nhận ra một trong những nhà sư trong đoàn tìm kiếm, mặc dù ông ta ăn mặc như một người hầu. Để ngăn chặn bất kỳ sự thao túng nào trong quá trình này, các thành viên của nhóm tìm kiếm đã không cho dân làng biết họ là ai.

Đức Đạt Lai Lạt Ma nhớ lại khi còn là một cậu bé xin chuỗi tràng hạt mà nhà sư đã đeo quanh cổ. Những chuỗi hạt này trước đây thuộc sở hữu của Đạt Lai Lạt Ma thứ 13. Sau cuộc gặp gỡ này, nhóm tìm kiếm quay trở lại một lần nữa để kiểm tra cậu bé với những đồ vật khác của Đức Đạt Lai Lạt Ma trước đó (thứ 13). Ông ấy đã có thể chọn chính xác tất cả các vật dụng, bao gồm cả một chiếc trống được sử dụng cho các nghi lễ và một chiếc gậy chống.

Trung Quốc và Đức Đạt Lai Lạt Ma

Ngày nay, quá trình lựa chọn cho Đạt Lai Lạt Ma kế tiếp vẫn chưa chắc chắn. Năm 1950, chính quyền cộng sản Trung Quốc xâm lược Tây Tạng, nơi mà họ luôn khẳng định thuộc về Trung Quốc. Đức Đạt Lai Lạt Ma thoát khỏi Tây Tạng vào năm 1959 và thành lập chính phủ lưu vong (tại Bắc Ấn Độ). Đức Đạt Lai Lạt Ma được người dân Tây Tạng tôn kính, những người đã duy trì sự sùng kính của họ trong suốt 70 năm cai trị của Trung Quốc.

Năm 1995, chính phủ Trung Quốc đã giam giữ người kế vị Ban Thiền Lạt Ma thứ 10 tên là Gendun Choeki Nyima, khi ông mới 6 tuổi. Kể từ đó Trung Quốc đã từ chối cung cấp thông tin chi tiết về nơi ở của ông ta. Panchen Lama là dòng truyền thừa tulku quan trọng thứ hai trong Phật giáo Tây Tạng.

Người dân Tây Tạng nổi dậy chống đối khi vị Ban Thiền Lạt Ma thứ 11 mới được chọn bị giam giữ. Chính phủ Trung Quốc đã phản ứng bằng cách bổ nhiệm Panchen Lama, con trai của một quan chức an ninh Trung Quốc. Các Panchen Lama và Đạt Lai Lạt Ma trong lịch sử đã đóng góp những vai trò quan trọng trong việc nhận ra các hóa thân tiếp theo của nhau.

Trung Quốc cũng muốn bổ nhiệm vị Đạt Lai Lạt Ma của riêng mình. Nhưng điều quan trọng đối với các Phật tử Tây Tạng là họ phải phụ trách quá trình tuyển chọn.

Các lựa chọn trong tương lai

Do mối đe dọa từ Trung Quốc, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 đã đưa ra một số tuyên bố có thể khiến vị Đạt Lai Lạt Ma thứ 15 do Trung Quốc bổ nhiệm khó được coi là hợp pháp.

Students interact with the Dalai Lama during a visit to Chandigarh University at Mohali, in northern India.

Ví dụ, ngài đã tuyên bố rằng thể chế chọn lựa Đạt Lai Lạt Ma có thể không còn cần thiết nữa. Tuy nhiên, ông cũng cho biết họ muốn bảo tồn khía cạnh này của Phật giáo Tây Tạng và tiếp tục dòng dõi Đạt Lai Lạt Ma là tùy thuộc vào người dân Tây Tạng. Đức Đạt Lai Lạt Ma đã chỉ ra rằng ông sẽ quyết định, khi bước sang tuổi 90 tức sau 4 năm nữa, liệu ông có tái sinh hay không.

Một lựa chọn khác mà Đức Đạt Lai Lạt Ma đã đề xuất là công bố sự tái sinh tiếp theo của mình trước khi chết. Trong kịch bản này, Đức Đạt Lai Lạt Ma sẽ chuyển giao chứng ngộ tâm linh của mình cho người kế vị. Một giải pháp thay thế thứ ba mà Đức Đạt Lai Lạt Ma (Tenzin Gyatso) đã nói rõ là nếu ông qua đời bên ngoài Tây Tạng, và khi Ban Thiền Lạt Ma vẫn mất tích, thì sự tái sinh của ông sẽ được đặt ở nước ngoài, rất có thể là ở Ấn Độ. Tuy nhiên, các chuyên gia tin rằng cuộc tìm kiếm của chính phủ Trung Quốc sẽ diễn ra ở Tây Tạng, do Panchen La Ma được Trung Quốc chỉ định.

Cuối cùng, Đức Đạt Lai Lạt Ma hiện tại đã đề cập đến khả năng tái sinh thành người nữ – nhưng ông ấy nói thêm trong các cuộc phỏng vấn vào những năm 2015 và 2019 rằng ông ấy sẽ phải trở thành một phụ nữ rất xinh đẹp. Sau tuyên bố này ông nhận được nhiều lời chỉ trích vào năm 2019, văn phòng của ông đã đưa ra một lời tuyên bố xin lỗi và lấy làm tiếc về những tổn thương mà ông đã gây ra.

Đức Đạt Lai Lạt Ma tin chắc rằng sẽ không ai tin tưởng vào sự lựa chọn của chính quyền Trung Quốc. Người dân Tây Tạng, như ngài đã nói, sẽ không bao giờ chấp nhận một Đạt Lai Lạt Ma do Trung Quốc bổ nhiệm.

Chính phủ Hoa Kỳ đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Đức Đạt Lai Lạt Ma. Vào tháng 12 năm 2020, Thượng viện Hoa Kỳ đã thông qua Đạo luật Chính sách và Hỗ trợ Tây Tạng, trong đó công nhận quyền tự trị của người dân Tây Tạng. Chính quyền Hoa Kỳ Biden đã nhắc lại vào tháng 3 năm 2021 rằng chính phủ Trung Quốc không nên có vai trò gì trong việc tìm kiếm sự kế vị của Đức Đạt Lai Lạt Ma hiện tại.

Dù kết quả thế nào, tôi tin rằng quá trình tìm kiếm vị Đạt Lai Lạt Ma thứ 15 chắc chắn sẽ khác. Nó có thể sẽ diễn ra bên ngoài xứ Tây Tạng và dưới sự theo dõi của truyền thông quốc tế và cộng đồng người Tây Tạng toàn cầu – với nhiều nguy cơ bị đe dọa.

Đây là phiên bản cập nhật của bài viết đã được xuất bản vào ngày 3 tháng 7 năm 2019.

Bài viết này được đăng lại từ The Conversation, một trang tin tức phi lợi nhuận chuyên chia sẻ ý tưởng từ các chuyên gia học thuật. Nó được viết bởi: Brooke Schedneck, Rhodes College và được Tịnh Thủy thuộc Ban Biên Tập websie Thư Viện Hoa Sen chuyển ngữ ngày 25 tháng 6 năm 2021.

Bản gốc tiếng Anh:

https://www.yahoo.com/news/why-choosing-next-dalai-lama-121036780.html

.