Làm chủ chính mình

LÀM CHỦ CHÍNH MÌNH

Những chồi non nảy lộc thành lá xanh, rồi lại đổi màu trước khi rơi rụng, ánh sáng từng thời khắc cũng đổi thay và suy nghĩ cũng theo dòng chảy vô thường miên viễn. Kể từ khoảnh khắc chào đời, chúng ta liên tục già đi theo mỗi phút giây nhịp thở. Và cũng giống như bất cứ ai, tôi không muốn già nhưng không có lựa chọn nào khác – vạn pháp đều vô thường, chẳng có gì vĩnh viễn.

Đừng vấn vương quá khứ 
Và vọng tưởng tương lai
Quá khứ đã qua rồi
Ngày mai còn chưa tới
Hãy an trú nơi đây,
Ngay phút giây hiện tại
Tâm hành giả an trụ
Tĩnh lặng và tự do
Tinh tấn ngay lúc này
Đợi ngày mai quá muộn
Khi vô thường ập đến
Làm sao tránh được đây?

Bài giảng Phật Pháp

Bạn có biết khi ngồi đọc những dòng này, thế giới xung quanh ta đang liên tục đổi thay biến dịch? Những chồi non nảy lộc thành lá xanh, rồi lại đổi màu trước khi rơi rụng, ánh sáng từng thời khắc cũng đổi thay và suy nghĩ cũng theo dòng chảy vô thường miên viễn. Kể từ khoảnh khắc chào đời, chúng ta liên tục già đi theo mỗi phút giây nhịp thở. Và cũng giống như bất cứ ai, tôi không muốn già nhưng không có lựa chọn nào khác – vạn pháp đều vô thường, chẳng có gì vĩnh viễn. Chẳng có gì cứ nguyên xi như thế và mỗi người chúng ta cũng đang thay đổi. Ví dụ như thủa bé chúng ta nhút nhát rụt rè nhưng không có nghĩa tính cách chúng ta sẽ mãi như vậy. Tôi của ngày hôm nay không còn là “tôi” của ngày hôm qua và cũng không phải là “tôi” khi còn nhỏ, nhưng ngược lại, tôi cũng không phải là một người khác. Chúng ta vẫn sẽ là chính mình, một người luôn phát triển, trưởng thành và thay đổi trong từng phút giây, đặc biệt là khi ta cho phép mình lớn lên và thay đổi.

Khi cho phép mình thoát khỏi những giới hạn và lo lắng về thời gian, bạn sẽ trải nghiệm sự giải phóng đích thực. Và tôi biết đó là một vấn đề không nhỏ đối với những người luôn vội vã, luôn cảm thấy mỗi ngày đều quá ngắn. Chúng ta mất quá nhiều thời gian để lo lắng về những việc đã hoặc chưa làm trong cuộc đời mình và quên đi việc tận hưởng trải nghiệm đang diễn ra trong hiện tại; chúng ta rượt đuổi, lo nghĩ để đạt được mục tiêu này, ước muốn nọ, lúc nào cũng đẩy mình tới những cái đích mới mà không hề nhìn lại xem mình đang ở đâu, ngay chính lúc này?

Không để ý đến thời gian nghe có vẻ như một sự lười nhác. Tất nhiên, chúng ta vẫn cần nghĩ đến tương lai để có sự chuẩn bị hợp lý. Thông điệp tôi muốn gửi đến các bạn là hãy biết từ bỏ những điều phù phiếm thường chiếm hết thời gian quý báu… Khi không có cả thời gian để ăn sáng hoặc ăn trưa thì cách sử dụng thời gian của bạn dường như không còn khôn ngoan nữa. Hãy kiểm tra xem mình có đang hoàn toàn tỉnh thức hay vẫn đang mải lo cho điều đã xảy ra từ hôm trước hoặc có thể xảy tới vào ngày mai?
Việc giải phóng khỏi những giới hạn của thời gian sẽ giúp bạn trở lại với hành động thiết thực. Hành động thực sự chứ không phải là nằm dài ra và chẳng làm gì cả. Bạn không chối bỏ cuộc sống mà chỉ từ bỏ những điều phù phiếm không có nhiều lợi ích ý nghĩa. Bạn có tự do để tìm kiếm những điều mình hứng thú, những điều bạn thực sự muốn làm với cuộc đời của mình. Bạn sẽ có động lực để làm việc chăm chỉ với năng lực sáng tạo mạnh mẽ hơn. Trải nghiệm quá khứ chỉ là kinh nghiệm, chỉ hiện tại mới quan trọng vì nó là nguồn gốc của tương lai. Để tương lai có hoa thơm quả ngọt thì điều ta cần là quan tâm đến hiện tại. Ngày hôm nay là tiền đề cho ngày mai tươi sáng hơn!

“Nếu ngày mai phải chết, ta vẫn còn tối nay để thấu hiểu một điều gì đó” ~ Ngạn ngữ Tây Tạng

Nếu biết nhìn tích cực vào vô thường, bạn sẽ nhận ra chẳng có gì trên thế gian này là không thể! Mọi thứ đều đổi thay, từ khoảnh khắc trước đến khoảnh khắc sau, chẳng có điều gì cũng như không có ai là một bản thể cố định bất biến. Tính vô thường làm cho cuộc sống thú vị nhưng cũng thách thức hơn. Điều đó có nghĩa chúng ta hoàn toàn quyết định hướng đi và hành động để có cuộc sống mới đầy ý nghĩa. Chúng ta làm chủ cuộc đời, có quyền thay đổi cũng như trách nhiệm với số phận và hoàn cảnh của mình. Với nhận thức đó, bạn sẽ thấy cuộc sống hiển lộ dưới muôn vàn màu sắc, tràn đầy cơ hội của hạnh phúc và trải nghiệm. Bạn có thể loại bỏ những hỗn loạn tạp niệm, tạo cho mình một chương mới trong trang sách cuộc đời:

“Thấy nơi một hạt cát, cả thế giới Hằng sa.
Bên trong một bông hoa, cả thiên đường Tam giới
Nơi lòng tay bé nhỏ, ta trì giữ Vô biên
Thời khắc ngắn ngủi qua, là Trường tồn miên viễn
William Blake, trích bài thơ “Auguries of Innocence” (*)

Chấp nhận sự thay đổi

Tôn trọng chân lý vạn pháp vô thường sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về cuộc đời cũng như về mối tương duyên phụ thuộc lẫn nhau của muôn loài hữu tình. Con người thường sợ hãi e dè những biến dịch đổi thay, nhưng chúng ta không có lựa chọn nào khác. Chúng ta không thể bắt dòng sông dừng chảy, đó chính lại là điều kỳ diệu ý nghĩa của cuộc đời! 

Khi nhận ra mọi thứ đều có thể thay đổi, bạn sẽ thấy thoải mái hơn rồi sau đó có thể điều chỉnh mình để thích nghi với thế giới. Bạn vẫn yêu thích bạn bè và người thân nhưng sẽ không đòi hỏi họ phải mãi như xưa, phải luôn đúng với quan điểm hoặc mong muốn của bạn. Bạn cảm thấy mình sống động và nhạy bén hơn với những đổi thay, nhưng bạn không phán xét truy đòi. Những cảm xúc tiêu cực như giận dữ bắt đầu lùi lại khi bạn biết trân trọng từng khoảnh khắc thay vì phiền muộn về những gì đã qua. Bạn sẽ thấy mình không còn bám chấp khi hiểu ra bản chất vô thường của mọi xúc tình. Ngay lúc này đây, bạn chưa thể chuyển hóa xúc tình nhưng đã có thể bắt đầu kiểm soát lời nói, hành động. Bạn sẽ không nói những lời nặng nề, thô tháo, sẽ không thấy mình còn là tù nhân của xúc tình phiền não.

Như thế, bạn thầm biết không điều gì có thể khiến mình đau buồn hay vui mừng thái quá. Mọi chuyện xảy đến tự nhiên với những cảm xúc chân thật, có vui buồn nhưng được cân bằng một cách đầy tỉnh giác. Bạn cũng hiểu dù tâm có chuyển biến tích cực nhưng chặng đường ngày mai còn nhiều thử thách chông gai. Bạn học cách buông bỏ gánh nặng lo âu để vượt qua thăng trầm cuộc đời, trải nghiệm rằng mọi đau khổ buồn vui đều vô thường, đều sẽ qua đi nếu mình biết chấp nhận và trân trọng chúng!

Trích ấn phẩm – Giác ngộ mỗi ngày by Gyalwang Drukpa

(*) Chú thích riêng của người post:

Nguyên văn tiếng Anh

To see a world in a grain of sand
And a heaven in a wild flower,
Hold infinity in the palm of your hand
And eternity in an hour

Có nhiều version dịch 4 câu đầu nhưng có  3 version này khá hay:.

(1) Trong mỗi hạt cát ta nhận ra thế giới
Trong mỗi đóa hoa ta nhìn thấy thiên đường
Trên bàn tay người chứa cõi vô biên
Một giây lát mà lại là vĩnh cửu…

(2) Thấy thế giới từ trong lòng hạt cát
Và thiên cung trong một nụ hoa đồng
Nắm vô hạn trong lòng tay của bạn
Và vĩnh hằng trong một thoáng hư không…

(3) Thấy nơi một hạt cát, cả thế giới Hằng sa.

Bên trong một bông hoa, cả thiên đường Tam giới

Nơi lòng tay bé nhỏ, ta trì giữ Vô biên

Thời khắc ngắn ngủi qua, là Trường tồn miên viễn