Đức Đạt Lai Lạt Ma Là Ai? Vì Sao Ngài Là Tâm Điểm Của Các Cuộc Biểu Tình Tại Tây Tạng?

ĐỨC ĐẠT LAI LẠT MA LÀ AI?
VÌ SAO NGÀI LÀ TÂM ĐIỂM
CỦA CÁC CUỘC BIỂU TÌNH TẠI TÂY TẠNG? 
Minh Tân dịch

Phật
tử Tây Tạng tin rằng Đức Dalai Lama là hóa thân đời thứ
14 của vị Dalai Lama đầu tiên – một vị lãnh đạo tinh
thần sinh năm 1351 và được cho là hóa thân của Bồ Tát Quán
thế âm – vị bồ tát của từ bi và cứu khổ.

Tại
sao chúng ta đặt câu hỏi lúc này?

Hàng
chục người dân đã chết trong các cuộc biểu tình chống
sự cai trị của Trung Quốc tại Tây Tạng. Người Tây Tạng
trên đường phố thủ phủ Lhasa đã đốt cháy các cửa hiệu
kinh doanh của người Hán và tập phá các tòa nhà của chính
quyền. Các cuộc biểu tình bắt đầu khi tu sĩ Phật giáo
tuần hành từ các tu viện vào ngày 10 tháng 3 để kỷ niệm
49 năm ngày phong trào chống lại sự cai trị của Trung Quốc
thất bại năm 1959. 

Một
số người biểu tình đã bị bắt, và khi tin tức được
toan tải, người Tây Tạng ở Trung Quốc, Nepal và Ấn độ
cũng đã xuống đường

Người
Tây Tạng biểu tình vì điều gì?

Hơn
1 phần 6 trong số 6 triệu dân Tây Tạng đã chết khi người
Trung Quốc xâm lược Tây Tạng năm 1950 với lý do Tây Tạng
đã chính thức là một phần lãnh thổ của Trung Quốc từ
thế kỷ 13. Người Tây Tạng bác bỏ khi cho rằng mảnh đất
của họ là một vương quốc độc lập từ nhiều thế kỷ
dưới sự đứng đầu của các vị Dalai Lama từ thế kỷ
17. Tây Tạng tự tuyên bố độc lập từ năm 1912 và được
tự trị cho đến cuộc xâm lược năm 1950 – một sự kiện
vẫn còn gây đau đớn trong lòng người dân Tây Tạng

Trong
những năm đầu, chính quyền Trung Quốc duy trì sự kiểm soát
bằng vũ lực. Quân đội đối xử với người địa phương
rất mạnh tay. Văn hóa Tây Tạng bị hạn chế tối đa, các
tu viện phải đóng cửa và ngôn ngữ địa phương bị đưa
ra khỏi trường đại học. 

Gần
đây, Bắc Kinh nỗ lực bình định Tây Tạng bằng cách đưa
số lượng lớn người Hán đến đây, và đưa sắc dân này
từ thiểu số lên đa số ngay tại chính vùng đất của người
Tây Tạng. Người Tây Tạng bực bội với những người Hán
di cư vì cho rằng người Hán đã lấy hết những chỗ làm
tốt nhất. 

Người
Tây Tạng cũng phàn nàn rằng vùng đất của họ bị tụt
lại phía sau sự bùng nổ kinh tế trong đó người Hán được
hưởng lợi, và người Tây Tạng đang phải chịu hậu quả
của tình trạng lạm phát gia tăng. Đức Dalai Lama đã nói
đến “sự phá hoại văn hóa – và bác bỏ rằng người
Tây Tạng được bình đẳng về kinh tế và xã hội trên mảnh
đất của mình”. 

Đức
Dalai Lama là ai?

Phật
tử Tây Tạng tin rằng Ngài là hóa thân đời thứ 14 của
vị Dalai Lama đầu tiên – một vị lãnh đạo tinh thần sinh
năm 1351 và được cho là hóa thân của Bồ Tát Quán thế âm
– vị bồ tát của từ bi và cứu khổ. 

Vị
Dalai Lama hiện nay được sinh ra trong một gia đình nông dân
nghèo trong một ngôi làng nhỏ ở phía đông bắc Tây Tạng
năm 1935. Khi lên ba tuổi, các tu sĩ đến gặp và chỉ định
cậu là hóa thân của Đức Dalai Lama 13, người đã viên tịch
trước đó 4 năm.

Năm
1950, vào tuổi 15, Ngài đảm nhận vị trí lãnh đạo thế
tục của Tây Tạng đúng lúc Trung Quốc xâm lược. 7 năm sau,
Ngài trốn thoát và thành lập chính phủ lưu vong tại Dharamsala,
phía bắc Ấn Độ. Cùng lúc đó, một phái đoàn Tây Tạng
được triệu đến Bắc Kinh để ký văn bản từ bỏ nền
độc lập của Tây Tạng.

Vậy
Ngài là lãnh đạo tôn giáo hay lãnh đạo chính trị?

Cả
hai. 6 triệu Phật tử Tây Tạng trong đợi Ngài hướng dẫn
về tôn giáo, nhưng ngài cũng là lãnh đạo của 100.000 người
Tây Tạng lưu vong ở Ấn Độ và cũng là người tị nạn
chính trị nổi bật nhất trên thế giới. 

Từ
khi trốn khỏi Tây Tạng, Ngài đã cống hiến cho mảnh đất
quê hương, nhưng luôn nhấn mạnh sự cần thiết của bất
bạo động – lý do ngài đã đạt giải Nobel Hòa bình năm
1989.

Đức
Dalai Lama có những bước đi rất cẩn thận để đảm bảo
Ngài là một nhà lãnh đạo tinh thần, nhưng cũng là một nhà
chính trị đầy nghệ thuật. Ngài đã đưa ra hướng đi “trung
đạo” để giải quyết vấn đề Tây Tạng – tự trị cho
Tây Tạng trong lòng Trung Quốc. 

Ngài
ứng xử với người Tây Tạng và người Phương Tây khác
nhau. Với người người Tây Tạng, giống như các vị Dalai
Lama trước đây, Ngài chỉ rõ họ cần phải làm gì. Còn đối
với người Phương Tây, Ngài không hành xử như một lãnh
đạo tôn giáo mà là một nhân vật hòa đồng để chia sẻ
kinh nghiệm tu tập Phật giáo của riêng mình. 

Ngài
là người nhiệt tình và hài hước. Thông điệp của ngài
mang tính trung dung. Khi nói chuyện với người Phương Tây,
Ngài thường cảnh báo họ rằng “khi bạn quan tâm đến tôn
giáo cũng có nghĩa là bạn phải liên quan đến chính trị”.

Vì
sao Ngài nổi tiếng?

Đức
Dalai Lama là nhân vật đã đưa đạo Phật đến Hollywood. Đạo
Phật là tôn giáo Phương Đông phát triển nhanh nhất ở Phương
Tây. Theo đạo Phật, nhất là tập thiền đang là một trào
lưu thịnh hành trong các tầng lớp xã hội thế tục, nhất
là giới trung lưu vì đạo Phật khuyến khích sự khám phá
hơn là niềm tin thần quyền. 

Mặc
dù vậy, Ngài không phải là người đi cải đạo người khác.
Ngài khuyến khích mọi người nhìn sâu vào truyền thống văn
hóa tâm linh của chính mình. Tuy thế, với sức hút và sự
khoan dung, Ngài trở thành một trong những nhân vật tôn giáo
nổi tiếng nhất hiện nay.

Nếu
ngài chủ trương bất bạo động, tại sao những người theo
Ngài lại gây bạo lực?

Bởi
vì rất nhiều thanh niên Tây Tạng đang mất kiên nhẫn và
không ủng hộ chủ trương hòa bình của Ngài. Đồng thời,
sự áp chế của Trung Quốc cũng là nguyên nhân gây bạo động,
tuy nhiên mục tiêu hướng đến của các thanh niên này là
tài sản hơn là người dân. 

Dù
vậy, Đức Dalai Lama cũng tuyên bố các sự kiện xảy ra ở
Tây Tạng nằm ngoài tầm kiểm soát của Ngài và Ngài sẽ
từ chức nếu bạo lực ở Tây Tạng trầm trọng hơn.

Chính
quyền Trung Quốc đáp trả thế nào?

Bằng
bạo lực. Ước đoán có hàng chục người chết, trong đó
có cả những người bị lực lượng an ninh bắn chết ở
tỉnh Tây Bắc Gansu. Chính quyền Bắc Kinh đổ tội cho Đức
Dalai Lama và nói “bọn phá phách Tây Tạng” đã giết 13
“người Trung Quốc vô tội”. Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia
Bảo nói: có bằng chứng biến “cố này do bè lũ Dalai tổ
chức, lập kế hoạch, điều khiển và xúi giục”.

Đức
Dalai Lama có phải trịu trách nhiệm về bạo lực ở Tây Tạng?

Có…

* Phong
trào đòi tự trị cho Tây Tạng của Ngài, với tư cách là
một thực tế chính trị, đã làm thất vọng người dân Tây
Tạng biểu tình

* Chính
phủ Trung Quốc tuyên bố có bằng chứng bạo loạn ‘được
dự trù và xúi giục bở bè lũ Dalai’

* Dù
trên lời nói, Ngài là một nhân vật hòa bình, nhưng hành
động cho thấy Ngài là một nhà chính trị đầy quyền xảo

Không…

* Ngài
suốt đời cam kết hòa bình, và chỉ chấp nhận biểu tình
nhân danh Ngài nếu là bất bạo lực

* Lần
nữa, giới chức Trung Quốc lại gửi quân đội có vũ trang
đến để ứng phó với thường dân không có vũ trang

* Chính
sách di cư tràn ngập người Trung Quốc đến Tây Tạng là
nguyên nhân thực sự dẫn đến sự bất mãn sâu sắc trong
lòng người dân Tây Tạng.

 
Minh
Tân (dịch) (Theo The Independent)