CHÙM THƠ MYANMAR
Minh Đức Triều Tâm Ảnh
1- Cảm Xúc Từ Mandalay
ôi! Mandalay
ôi! kinh thành hoang phế cổ xưa
chùa tháp tôn nghiêm
một thời Phật pháp huy hoàng
vinh danh dân tộc Miến!
nơi đây đã có thời
chép bối kinh trên hơn bảy trăm bia đá
để kế thừa giáo pháp nguyên ngôn
ôi! chữ chữ thơm hương
chữ chữ rực sáng ngọn lửa linh thiêng
cháy bùng tâm thức nhân gian
đã nghìn đời tối tăm và thống khổ!
tôi đã đi thăm
những núi đá trăm nghìn cổ tượng
những hang động
những nét khắc chạm tinh minh tâm huyết
mà bùi ngùi dấu tích rêu phong
mà bùi ngùi thời gian và lịch sử
cùng sự vô tâm và vô cảm của con người!
tôi cũng đã đi thăm
chùa tháp tân trang vàng son lộng lẫy
ngự giữa đồi cao trăm trượng uy nghi
đức Phật đứng
đức Phật nằm
đức Phật ngồi trầm ngâm lặng lẽ
mà cảm thương
quyền lực và bóng tối u mê
mà cảm thương muôn dân trăm nỗi ê chề
sống đời lầm than, khắc khổ
sinh hoạt thô sơ
bôi má, quệt mày
mường tượng một thời hồng hoang tiền sử
thân phận đói nghèo cam chịu thản nhiên!
ôi! nhưng mà uy linh làm sao!
nhưng mà huyền nhiệm xiết bao!
họ tìm được sự bình an không nơi nào có được
họ tìm được niềm vui
cúng dường, xây chùa, dựng tháp
mong kiếp sau hưởng phước nhân thiên
ôi! thương yêu làm sao
những khuôn mặt hiền lương chất phác
da sạm đen vì mưa nắng phong trần
ôi! tay chân nông dân
mà tâm hồn thiên thần
chưa vấy nhiễm gian manh, xảo trá
chưa vấy đục bởi xa hoa bụi bặm
sống với nhau nhân ái dạt dào
sống với nhau
cùng nhìn về cõi cõi thanh cao!
ôi! Mandalay!
ôi! Myanmar!
đất Phật, đất thiền
có mười hai vị thuộc thông tam tạng
bao nhiêu vị thiền sư đương đại
đã xiển dương thiền học khắp năm châu
đã biết bao nhiêu huyền diệu, sâu mầu
sao không cảm hóa độc tài thống trị
sao không cảm hóa giai cấp tướng lãnh
cho muôn dân hơi thở tự do
xu thế văn minh
bánh xe lịch sử quay ngược bao giờ
thời đại nghe nhìn
tại sao lại bưng tai bịt mắt?
ôi! đất nước muôn xanh
trăm nghìn vẻ đẹp
sông núi, tình người, cỏ cây
môi trường thanh khiết
mà tại sao…
mà tại sao buồn bã đến nao lòng?
ôi! Có cái gì nửa có, nửa không
có cái gì nửa hư vô
nửa bàng hoàng, bơ ngơ, lẩn thẩn
thương Phật, thương người,
thương vàng son chói lọi
thương bần hàn, lam lũ áo cơm
thương đèn hoa cùng nghi ngút trầm hương
thương cõi đi về
và thương cả những kẻ vô minh
kiêu căng quyền lực
thương Mandalay cùng dân tộc Miến anh em!
ôi! có dẫu ra sao
đất Phật, đất thiền
giá trị tâm linh ngàn đời chưa bao giờ diệt mất
chánh pháp huy hoàng
là mặt trời
trong con mắt nhân gian
chưa bao giờ lặn tắt!
(Mandalay, đêm 21/11/2008)
2- Cảm Hứng Từ Shwedagoon
con rồng thiêng
ngủ dưới đống gạch rêu xám cũ xưa
có tháp vàng và tín ngưỡng bay cao
vút tận khung xanh
gọi tên những địa danh huyền thoại!
nơi đây,
tám sợi tóc Phật gần ba ngàn năm, chưa cỗi
vẫn biếc chồi non
vẫn cháy rực trầm hương
thắp sáng điện đài linh thiêng
với vô lượng niềm tin
vừa cao sang, vừa thánh thần
vừa ngây thơ, vừa mông muội!
tôi dạo bước giữa hư vô thời đại
bắt gặp những bộ lạc
đã mất tích từ thời khuyết sử
hồn nhiên đi đứng nói cười
hồn nhiên bôi mặt vẽ mày
hồn nhiên cầu nguyện thần linh
với trái tim vô cùng thanh khiết!
tôi muốn khóc bởi những điều chưa biết!
tôi chợt buồn
bởi thân phận của chúng ta!
chữ nghĩa, đa tri…
vất vưởng chẳng quê nhà
và ngọn bút
còn khói sương lung linh ảo hóa!
Yangoon, Yangoon!
trang sử Phật, tháp vàng bí mật
và con người cam chịu bình an
đất thở đêm đêm
cho hạt lệ bất toàn
đọng thành ngọc để hóa tâm tôn ngưỡng
Yangoon, Yangoon
có những linh tượng
được quàng bảo châu, vương miện
có Thánh Tăng ẩn dật giữa rừng sâu
có Thánh Tăng được van vái cúng cầu
và cũng có những Thánh Tăng
được dệt thêu từ u linh huyền thoại!
nhưng
mây cổ tích vô tình vẫn bay
và cội phượng vàng cao sang
vẫn đơm hoa lẻ loi, họa hiếm
có quạ đen và bồ câu lẫn lộn
có cùng đinh
và quý tộc chẳng ưa nhau
có đạo sĩ lang thang
niệm hạt trân châu
và có sa-môn
thản nhiên dạo chơi phố thị!
Yangoon, Yangoon
rất thanh nhàn là cư dân bản địa
chất rừng,
chất quê mọc trái giữa nhân sinh
thuần hậu,
u mê, chân thật kết tình
hóa thành cõi
mà văn minh là niềm đau dị ứng!
tuy nhiên,
vẫn tuy nhiên
tôi thương Yangoon
như thương quê nghèo tuổi thơ hoa bướm
chạy giữa hồn vùng chân đất ven sông
chỉ có tình yêu,
sự sống, tấm lòng
chưa trục vật kết đài hư dối
chưa hoa ngôn,
xảo ngữ ở đầu môi!
đức Phật hóa thân
và trăm ngàn tượng Phật mỉm cười
cõi thế tục muôn đời như thế đó!
đêm, đêm…
những vì sao long lanh từ miền chân đế
rơi vô cùng…
rơi mãi chẳng về đâu!
Yangoon cháy lên!
Shwedagoon cháy lên!
câu thơ cháy lên!
và tất cả cùng quỳ xuống nguyện cầu
cho nhân loại thấm nhuần ân Đại Giác
để đất trời
cùng với chân không
chưa hề riêng khác!
(Viết tại Lokasakhaung Temple – 4/5-2001)
3- Bagan Và Hương Huyền Sử
Bagan – chùa tháp cổ sương
Có con trăng dệt con đường sử kinh
Ngọn đèn pháp bảo lung linh
Dấu son một thuở phục sinh đạo vàng
ôi! một thời dân tộc Môn qua đây
đã liệt liệt oanh oanh
chép sử vàng lên bốn mươi ngàn tòa bảo tháp
một cõi Đông Dương
xây dựng kinh đô chánh pháp
để ngàn sau
để ngàn sau còn thơm mãi một mùi hương!
ôi! mùi hương nhập thế dị thường
đã trải dài theo dấu chân
theo vết xe thổ mộ
có con ngựa già còng lưng kham khổ
và người phu xe già
mà mái đầu đã bạc trắng đức tin
ôi! mùi hương của nhiệt huyết, của trái tim
trộn lẫn mùi hương của tâm linh tôn giáo
là công trình muôn đời của thăng hoa cảm xúc
mà ấn ngọc, triện son
năm tháng chẳng mờ phai
ôi! có phải đây là thời
mà con sư tử vươn vai
cất tiếng hống uy linh tràn trề sinh lực
từ vạn dặm xa
kế thừa vinh quang A-dục
để huyền sử về một địa danh
bất diệt đến ngàn sau
tôi cúi đầu xuống
lắng nghe giữa hư vô
một mùi hương huyền diệu, sâu mầu
thấm đẫm trên những cọng rêu xanh
trên những cành cây khô
trên những phù điêu, hoa văn chạm trổ
tôi còn nghe
linh hồn cựa mình trong những viên gạch vỡ
len vào sinh hoạt đời thường
thiên hạ thế gian tâm
ôi! tháp cổ Bagan!
huyền sử Bagan!
như một tiếng hú tận thâm lâm
như một ngôn ngữ xa xăm
nói về lẽ thăng trầm, hưng phế
nói về chiến tranh, bạo quyền
và niềm đau khổ đế
vì sự tham lam, sân hận của con người
nó còn nói về sự thật trần khơi
thần hủy diệt, thần bảo tồn
đã sát cánh chung vai
trong trò chơi quá nhiều thách đố
để bi khốn thay
thân phận con người
cứ miệt mài xây tổ
lẽ hoại thành nghe lòng mắt cay cay
lẽ hoại thành – khói tụ, tan mây…
ôi! một thời dân tộc Môn qua đây
họ là một loài người tiến hóa bậc cao
họ đến như làn mây lành
khoác tâm hồn nắng ấm
rồi họ ra đi
mà dấu chân còn lấp lánh bụi sương
để bây giờ
ngàn năm sau
bất diệt một mùi hương!
ôi! tôi đã đi thăm xứ xứ Bagan
nơi đây
con người
vận xà-rông xám chàm đất mục
thân xác khô gầy gập lưng lạy Phật
những tràng hoa lài,
hoa sứ tươi thơm
chư sư khất thực qua ngày
bình bát toàn cơm
cơ cực bữa ăn chan mùi khổ hạnh
những cô gái bôi má bột cây
để gìn da giữ sắc
còn giữ nụ cười đôn hậu thơ ngây
những gã trung niên chuông gõ điện thờ
mắt hấp háy nhìn hòm công đức
những đứa trẻ cõi còm
đói lòng kiếm xin vài “chạt”
đôi mắt xanh trong!
bi cảm tình người!
ôi! nhưng mà sao cách biệt một trời!
mà phú quý
chỉ để dành cho người quý tộc?
mà giàu sang
chỉ để dành cho giai cấp chiến sĩ?
và mọi tiện nghi, xa hoa
ưu đãi giới thương buôn?
còn thủ-đà-la, chiên-đà-la
thì sống trong cảnh bần cùng
thiếu áo, thiếu cơm
thiếu cả những nhu cầu tối thiểu?
ôi! tôi đã ngồi rất lâu
để trầm tư mặc tưởng
để nghĩ về những ngôi chùa tháp nguy nga
để nghĩ về những công trình tôn giáo
như cung điện hoàng gia
mà không hiểu lưỡng nguyên giá trị
mà không hiểu sự cân phân tâm vật
nơi dân tộc lạ kỳ này
tín ngưỡng duy linh!
ôi! tôi đã đi thăm cả một cõi tâm kinh
mà cảm nghe cây lá bên đường
cũng sáng lên hoa chữ
những nét chạm khắc rêu đen
những con rồng giấu mình trong những bia đá vỡ
nơi những tòa gạch nâu già
tuổi tác tuế sương!
ôi! huyền sử Bagan!
bốn mươi ngàn tháp cổ Bagan!
vi diệu mùi hương
hương công đức
hương tín tâm
hương thâm u mật độ
cùng hương tình, hương cảnh
của đất nước dễ thương nầy!
ôi! cảm xúc bài thơ
chỉ như một thoáng khói mây
xin tri tạ một lần tao ngộ
ta hẹn ngươi, Bagan,
trên dặm về cổ độ
nơi cõi Phật, lòng mình
lặng lẽ, vô ngôn!
vẫy tay chào
chùa tháp dập dờn hương!
(Myanmar Life Hotel
Đêm 3/12/2008)
MINH ĐỨC TRIỀU TÂM ẢNH
Discussion about this post