Chết Tuy Xa Mà Gần

CHẾT TUY XA MÀ GẦN
Tác giả Matthieu Ricard (Plaidoyer pour le Bonheur)
Nguyễn Thượng Chánh chuyển ngữ.

Chết tuy xa mà gần. Xa, vì chúng ta nghĩ rằng nó chỉ đến sau nầy mà thôi; gần vì nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Chết là điều cầm chắc, nhưng lúc nào là điều không ai có thể tiên liệu trước được.
Khi giờ ra đi đã đến rồi thì không một lời lẽ nào có thể thuyết phục bắt nó phải chờ được, không một quyền lực nào đẩy lùi được nó, không có tiền của nào mua chuộc được, cũng như không có một sắc đẹp nào có thể rù quến nó được hết.

 ***

Như dòng thác chảy ra biển cả,
Như vầng nhật nguyệt khuất dần sau rặng núi hướng Tây,
Ngày cũng như dêm, thời gian và khoảnh khắc đều trốn đi,
Kiếp phù sinh dần dần trôi qua không tiếc nuối.

Comme le torrent qui court vers la mer,
Comme le soleil et la lune qui glissent vers les monts du couchant,
Comme les jours et les nuits, les heures, les instants qui s’enfuient,
La vie humaine s’écoule inexorablement.
(Padmasambhava, Đại sư Tây Tạng, người đã đem Phật giáo vào Tây Tạng vảo thế kỷ thứ 8-9. M.Ricard dịch).

Đối với người biết trích lấy tinh khí của cuộc sống
thì chết không có nghĩa là sự suy tàn cuối cùng, nhưng là sự kết thúc trong
thanh tịnh của một đời sống trọn vẹn: một cái chết êm đềm là kết quả của một cuộc
sống tốt đẹp.

Văn hào Victor Hugo đã từng nói: “Sống hạnh phúc thì chết vinh quang” ( C’est le bonheur de vivre qui fait la gloire de mourir).

Hãy nhớ đến cái chết để trân quý mỗi giây phút trong cuộc sống hiện tại

Làm sao đương đầu với cái chết mà không quay lưng lại
với cuộc sống?

Làm sao nghĩ tới cái chết mà không thất vọng, không sợ
hãi cũng như không cắt đứt hết tất cả mọi lạc thú và sung sướng trong đời?

Etty Hillesum có nói: “Loại bỏ cái chết ra khỏi cuộc đời,
chúng ta không thể sống trọn vẹn được, còn chấp nhận cái chết trong lòng cuộc sống,
sẽ mở rộng và phong phú hóa cuộc đời của chúng ta hơn.”

Bởi vậy, cách chúng ta tư duy đến cái chết của bản
thân sẽ ảnh hưởng không ít đến phẩm chất của cuộc sống. Có người thì hốt hoảng,nhưng
có người thì không màng quan tâm đến nó, và người khác thì ngắm nhìn cái chết
như một thực thể không thể tránh khỏi. Thái dộ nầy giúp chúng ta trân quý và tận
hưởng giá trị mỗi giây phút đang trôi qua trong cuộc sống.

Cái chết nhắc nhỡ chúng ta phải quan tâm và tránh
phung phí thời gian trong nhũng cuộc vui chơi vô ích.

Mọi người đều bình đẳng trước cái chết, nhưng chúng ta
khác nhau về thái độ và cách chuẩn bị giây phút lâm chung của chính mình.

Tốt hơn hết là chúng ta nên biết cách lợi dụng nỗi lo
sợ trước cái chết hơn là có thái độ thờ ơ với nó.

Chúng ta không sống trong nỗi thù hằn với cái chết,
nhưng vẫn phải ý thức về sự mong manh của kiếp nhân sinh. Chúng ta không nên thờ
ơ nhưng phải biết trân quý thời gian còn lại trong phù sinh.

Cái chết thường đến bất ngờ mà không cần báo trước:
đang có một sức khoẻ tốt, đang thưởng thức một bữa tiệc vui cùng bạn bè trong
khung cảnh tuyệt vời, biết đâu đó có thể đó là lúc chúng ta đang sống những
giây phút cuối cùng đời mình.

Chúng ta đành bỏ lại cho người thân, cuộc hàn huyên gián đoạn, dĩa thức ăn lở vỡ
và những dự án chưa hoàn tất.

Không có gì để tiếc nuối hết?

Nếu biết lợi dụng tối đa tiềm năng phi thường mà sự sống
đã mang đến cho mình, thì tại sao mình phải dày vò tiếc nuối làm chi trước cái
chết.

Dù cho thời tiết có ưu đãi hay không đi nữa thì người
nông dân nào đã cày, đã gieo mạ, đã chăm sóc và chu toàn vụ mùa rồi thì họ
không có lý do gì phải tiếc nuối cả.

Chúng ta chỉ có thể tiếc nuối khi chúng ta chểnh mảng
và thiếu sự quan tâm mà thôi.

Người nào biết lợi dụng mỗi khoảnh khắc trong cuộc sống
để tự rèn luyện thành một người hoàn thiện hầu đóng góp vào hạnh phúc của tha
nhân thì người đó có quyền được chết với tâm thanh tịnh.

Không còn gì cả

Cái chết cũng không khác hơn gì một ngọn lửa đã tắt liệm,
một giọt nước tan thấm vào lòng đất khô cằn.

Nếu cuộc phiêu lưu không dừng nơi đây thì chết chỉ là
một trạm trong hành trình mà thôi.

Như Phật giáo đã nói tâm thức của chúng ta đã từng sống
và sẽ còn sống mãi trong vô số kiếp nữa.

Vậy khi gần đến phút lâm chung, sẽ không thích hợp nếu
chúng ta âu lo là mình sẽ bị đau đớn hay không nhưng cần phải tự vấn là mình đã
sẵn sàng chưa trước ngã rẽ quyết định nầy.

Trong tất cả mọi trường hợp, vào những tháng cuối cùng
của cuộc đời chúng ta cần phải giữ cho tâm trạng được thanh tịnh hơn là rơi vào
trong một trạng thái lo âu.

Tại sao chúng ta phải dày vò với ý tưởng là phải bỏ lại
người thân, bỏ lại tài sản để rồi sống trong sự chán ghét thân xác mình?

Như Đại Sư Sogyal Rinpoché đã giải thích: “Chết tượng
trưng cho sự hủy hoại tối thượng và không tránh khỏi của những gì chúng ta gắn
bó nhất: đó là chính chúng ta. Bởi vậy những lời dạy về vô ngã (sans-égo) và bản chất của trí tuệ có thể
giúp ích cho chúng ta.” (Đai Sư là tác giả của Tác phẩm nổi tiếng Tạng Thư Sống
Chết).

Khi đến
giờ phút sắp ra đi,chúng ta cần phải giữ cho tâm được thanh tịnh, vị tha và buông
xả. Như thế chúng ta tránh được sự dày vò tinh thần và thể xác./.

Montreal, Mars 25,
2014