BÀI THƠ CƯ TRẦN LẠC ĐẠO
của Tổ Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam (1258 – 1308)
Tâm Thường Định
Sáng nay, một ngày rất
lạnh nhưng đẹp trời. Có nắng vàng chim hót vang ca. Trời lạnh nhưng không lạnh
như ở Miền Trung và Đông Bắc Hoa Kỳ hiện nay. Nghĩ mà thương và đồng cảm với
đồng loại. Vừa nộp xong điểm học nhiệm
kỳ qua, nhận được một email của Ni Sư Thuần Tuệ,
“Hi anh Tâm Thường Định,
Khi nào tiện anh dịch dùm bài thơ của Sơ Tổ Trúc Lâm :
duyên, Đói đến thì ăn, mệt
ngủ liền. Trong nhà có báu thôi
tìm kiếm Đối cảnh vô tâm chớ
hỏi thiền.
Đây cũng là một trong những nét tiêu biểu của Thiền phái Trúc
Lâm Yên Tử Việt Nam.
Cám ơn anh nhiều.
Thuần Tuệ“
Đây là một bài thơ nổi
tiếng của Tổ Trúc Lâm Yên Tử Việt Nam thì mình làm sao dám mà dịch, nhưng nghĩ
đến thế hệ kế thừa không biết đọc tiếng Việt và tấm lòng thương yêu nâng đỡ của
Ni sư, nên mạo muội tạm dịch ra tiếng Anh để hiểu nghĩa của Tổ vậy. Bài thơ CƯ
TRẦN LẠC ĐẠO như sau:
tùy duyên. Cơ tắc xan hề, khốn
tắc miên. Gia trung hữu bảo hưu
tầm mịch; Đối cảnh vô tâm mạc
vấn Thiền.
Theo bản dịch của ông
cụ Võ Đình (Mai) và Công-Huyền Tôn-Nữ Nha-Trang thì được dịch ra như sau:
Ở ĐỜI VUI ĐẠO
Ở đời vui đạo tuỳduyên Đói ăn mệt ngủ, tự
nhiên dễ dàng Ngọc châu nhà có sắn
sàng Đâu cần tìm kiếm ngoài
đường luống công Đối người đối vật dung
thong Tâm không vướng mắc là
tông chỉ Thiền.
Rồi bằng tiếng Anh là,
TO LIVE IN THIS WORLD
In this world of dust is enjoyment of theWay attained by following the
natural path To eat when hungry, to
sleep when weary When at home are such
treasures readily available there is no need to
hunt afar for them Treating all and
everything with a free heart
Is the essence of Zen.
(Một Cành Mai, pg. 78)
Còn bản dịch của cư sỹ
Nguyên Giác Phan Tấn Hải là:
enjoying the way, you should let all
things take their course. When hungry, just eat;
when tired, just sleep. The treasure is in
your house; don’t search any more. Face the scenes, and
have no thoughts; then you don’t need to
ask for Zen.
Rồi Ni Sư Thuần Tuệ
bảo rằng có một bài dịch nữa, sát theo bản gốc Hán:
worldly life, just live in harmony with what comes, Eating when hungry,
sleeping when weary. There is treasure in
our house, no need to search for it, Dealing with all
matters with no-mind mind, no need to ask about Zen.
Và nhờ “tổng hợp từ những bài dịch thành một bài sát
bản dịch của Ôn Trúc Lâm“.
Vì thế, nên mới y giáo
phụng hành. Xin mạn phép được dịch như sau:
natural way When you are hungry, just eat; when you are
weary, just sleep. As in our house, or within us, there is
already treasure When facing countless scenes, no mind is the
essence of Thiền (Zen). Nhưng sau đó cũng chưa vừa ý lắm, nên đổi lại là
THE PEACEFUL PATH IN
THIS LIFE
natural way When you are hungry, just eat; when you are
weary, just sleep. As in our house and in us, there
is no need to search for the treasure already within. When facing countless situations, no mind is
the essence of Thiền (Zen). Sống đời vui đạo hãy tùy duyên Khi đói thì ăn, mệt ngủ liền Trong ta, nhà ở bao của quý Muôn sự vô tâm, tông chỉ Thiền. Tâm Thường Định
Tham khảo
1. Một Cành Mai – Võ Đình và Công-Huyền Tôn-NữNha-Trang, NXB An-Tiêm, 2005. 2. Cư Trần Lạc Đạo (nguyên văn) – Thiền Sư
Thích Nhất Hạnh –
http://langmai.org/tang-kinh-cac/vien-sach/giang-kinh/trai-tim-cua-truc-lam-dai-si/cu-tran-lac-dao-phan-nguyen-van?set_language=vi 3. Bình Giảng Bài Thơ Phú của Đức Vua TRẦN
NHÂN TÔNG – Hoà Thượng Thích Quảng Liên;
http://www.tinhhanhbotat.org/vanhoc/tin5_cutranlacdao.htm 4. Trần Nhân Tông Đức Vua Sáng Tổ Một Dòng
Thiền, Nguyên Giác,
http://thuvienhoasen.org/D_1-2_2-134_4-12424_5-50_6-1_17-39_14-1_15-1/
Discussion about this post