Quán chiếu về sự tiếp cận Phật Giáo thực tiển 4

Tôn Giáo

Như tôn giáo được quan tâm, tôi luôn luôn nói rõ ràng với quý vị những người Tây phương rằng tốt nhất là hãy giữ truyền thống của quý vị. Dĩ nhiên trong hàng triệu người thì cũng có một số cá nhân, như quý vị, những người … À, tôi nghĩ một số quý vị trong những năm sáu mươi như phong trào hippy – hơi rối rắm trong tâm thức của quý vị và có một thái độ hơi nổi loạn đối hoàn cảnh hiện hữu, kể cả đối với những niềm tin tôn giáo Tây phương của quý vị, có phải không? Cho nên khi đi đây đi đó, nơi nọ nơi kia, giống như quý vị quý vị không có bất cứ một phương hướng nào, và cuối cùng quý vị thấy một ý tưởng mới mẻ  nào đó của Phật Giáo. Cho nên tốt thôi, nếu quý vị thật sự cảm thấy đấy là điều gì đó có ích, điều gì đấy hữu dụng, thế thì tốt thôi.

Giống như người Tây Tạng – hơn 99% là Phật tử, nhưng cùng lúc có những người Hồi giáo Tây Tạng, và tôi nghĩ từ thế kỷ 20 cũng có thêm những người Ki Tô giáo ở đấy. Cho nên điều ấy là khả dĩ. Trong những người phương Tây với truyền thống Do Thái – Ki Tô – và cũng mở rộng đến một số người Hồi giáo – một số họ thấy truyền thống của họ không thực tế lắm, và họ chọn vị thế không tín ngưỡng. Hơi bị xáo động trong cấp độ tinh thần, họ thấy một lợi ích nào đó trong giáo huấn nhà Phật về rèn luyện tâm thức của họ, và vì thế họ quyết định đi theo truyền thống này. Điều ấy tốt thôi, Đấy là một quyền cá nhân.

Giáo Dục

Như một Phật tử, hay ngay cả bất cứ là loại người gì, chúng ta cần có đầu óc thực tế. Một sự tiếp cận không thực tiển đem đến thảm họa, vì thế chúng ta phải thực tế. tôi nghĩ mục tiêu chính của giáo dục là để giúp chúng ta giảm thiểu khoảng cách giữa hiện tướng và thực tại. Quá nhiều cảm giác không thực tế phát triển do bởi khoảng cách giữa hiện tướng và thực tại. Chúng ta có sự thông  minh của con người, và vì thế, vâng, chúng ta cần giáo dục. Mục tiêu chính của giáo dục là tâm thức chúng ta phải thông tuệ, phải có lý trí, phải là thực tế. Mục tiêu thật sự của giáo dục là chúng ta phải thực tế về toàn bộ đời sống của chúng ta, và toàn bộ mục tiêu của chúng ta. Ngay cả với những mục tiêu tàn phá, như khủng bố – nhằm đề đạt được mục tiêu của họ, nhưng phương pháp của họ phải thực tế; bằng khác đi thì họ có thể chết trước khi đạt đến mục đích. Bất cứ hành động con người nào cũng phải thực tế.

Bây giờ có sự khủng hoảng về kinh tế. Có quá nhiều suy đoán mà không biết chính xác những gì sẽ xảy ra và sau đó làm ra vẻ mọi thứ là okay. Đôi khi những người này biết những gì sẽ xảy ra, nhưng họ đưa ra công chúng một cảnh tượng đã trù tính trước. Như vậy là không đạo đức . Cho nên nó là do si mê và do tham lam. Theo một số người bạn của tôi, đấy là một bộ phận của nguyên nhân làm ra sự khủng hoảng kinh tế. Nếu người ta đã nói sự thật một cách công khai và đúng đắn một cách hiển nhiên ngay từ đầu, thế thì khi lời tuyên bố cuối cùng đưa ra, công chúng sẽ không quá sốc. Họ phải làm cho nó thật rõ ràng ngay từ đầu. Nhưng bây giờ mọi thứ là rất khó khăn, có phải không? Cho nên chúng ta phải thực tế về toàn bộ đời sống của chúng ta. Và rồi thì cũng dĩ nhiên trong những mối quan hệ quốc tế, và cũng như trong những vấn đề môi trường, hay bất cứ lãnh vực nào – trong bất cứ và mỗi cung cách nào, chúng ta cần phải thực tế.

Nền giáo dục hiện đại có thiếu sót một thứ, và đấy là sự dạy dỗ về lòng nhiệt tình, hay sự tốt bụng. Nhưng bây giờ trong một số học viện, một số trường đại học, thật sự đang tiến hành một nghiên cứu nào đó về điều này. Họ đang tiến hành những thí nghiệm với các sinh viên: Nếu họ có một sự thiền tập ngắn hạn nào đó để rèn luyên tâm thức của họ về bi mẫn như một bộ phận trong sự học vấn hàng ngày của họ, nó có thể làm nên một sự khác biệt sau 8 tuần rèn luyện. Cho nên thế nào đi nữa đấy là một khía cạnh.

Sức Khỏe

So sánh với thú vật và những hình thức sống khác, chúng ta rất may mắn để có thân thể con người, bởi vì chúng ta có bộ não kỳ diệu này – chúng ta có khả năng để phát triển lòng vị tha vô hạn và chúng ta có khả năng để khảo sát về thực tại cứu kính. Bất cứ hình thức nào của sự sống với một bộ não ít phức tạp hơn sẽ không có khả năng để làm việc ấy. Tất cả những chúng sanh bình thường là những kẻ nô lệ của si mê. Chỉ não bộ con người mới có khả năng để biết những sai lầm của si mê này. Vì thế cho nên thân thể con người là điều gì đấy quý giá, và vì thế chúng ta cần bảo về sự sống này. Trong một nghìn năm, tất cả chúng ta có thể làm là cầu nguyện đến một số bổn tôn này theo giả thiết là gia hộ cho chúng ta trường thọ, nhưng bây giờ chúng ta có thuốc men và việc tập thể thao, kể cả yoga, và điều này là rất hữu dụng để bảo vệ thân thể của chúng ta, có phải không? Giống như thế.

Kinh Tế

Dĩ nhiên tri thức của chúng ta là rất giới hạn trong lãnh vực này. Trước nhất, lý thuyết kinh tế của Karl Marx – tôi nghĩ là rất hấp dẫn đối với quan điểm trong lý thuyết kinh tế của ông về sự chia sẻ tài sản bình đẳng. Đó là một nguyên tắc đạo đức; trái lại chủ nghĩa tư bản không nói về điều  này, chỉ nói về vấn đề làm sao tạo nên lợi nhuận. Cho nên, như sự quan tâm đến lý thuyết kinh tế xã hội, tôi vẫn là một người Marxist.

Điều gọi là ”chủ nghĩa xã hội” được thi hành trong cựu Liên Bang Sô Viết và trong thời gian đầu ở Trung Hoa hiện đại – và trong một số quốc gia xã hội chủ nghĩa khác – nền kinh tế của họ cuối cùng đối diện với sự mụ mẫm. Đấy là một thực tế. Cho nên chủ nghĩa tư bản phương Tây là một sức mạnh năng động hơn theo như sự phát triền kinh tế được quan tâm. Dưới sự lãnh đạo của Đặng Tiểu Bình, Hoa Lục đã hy sinh sự thực thi chủ thuyết kinh tế Marxist và tự động đi theo chủ nghĩa tư bản. Bây giờ, tôi không nghĩ người ta có thể quy trách hệ thống tư bản đối với tất cả những khó khăn mà Hoa Lục đang đối diện ngày nay. Tôi nghĩ một quốc gia tự do có thể đi theo chủ nghĩa tư bản [mà không có những rắc rối này], nhưng [đối với điều ấy] cùng lúc quý vị cần một nền tư pháp độc lập và truyền thông tự do. Nếu truyền thông tuân theo một nguyên tắc trong sáng, chính quyền dân cử có thể chịu trách nhiệm. Cho nên với chủ nghĩa tư bản, chúng ta cần những phương pháp khác để làm cho xã hội công bằng hơn.

Bây giờ Trung Hoa chỉ là chủ nghĩa tư bản – không có tư pháp độc lập, không có tư do báo chí, không có trách nhiệm giải trình. Tư pháp bị đảng điều khiển, kinh tế bị kiểm soát bởi đảng, và truyền thông bị khống chế bởi đảng viên. Cho nên đấy là lý do chính tại sao Hoa Lục đang đối diện với những vấn nạn hiện nay. Vô vàn tham nhũng, và không có phương pháp hữu hiệu để kềm chế những điều này. Những người nghèo liên hệ với tham nhũng bị án tử hình, nhưng những kẻ ở vị trí cao thì  ở trên luật pháp. Cho nên đó là lý do.

Khi Bức tường Bá Linh sụp đổ, những quốc gia Đông Âu được tự do – thí dụ Cộng hòa Czech và Slovakia. Tôi là người thăm viếng đầu tiên, tôi nghĩ, đến Cộng hòa Czech, qua lời mời của Tổng thống Havel, và rồi thì tôi cũng đã viếng thăm những quốc gia vùng Baltic, cũng như Hungary và Bulgaria. Tôi đã từng ở Romania, tôi đã đi thăm cựu liên bang Nam Tư – Kosovo, Croatia, và Slovenia. Lần đầu tiên thăm Cộng hòa Czech, tôi đã nói, “Bây giờ là đúng lúc để tiến hành thêm nhiều nghiên cứu. Lấy những phần tốt đẹp của hệ thống xã hội chủ nghĩa, lấy những phần ưu thắng của tư bản chủ nghĩa, và có thể tổng hợp thành một hệ thống kinh tế mới.” Tôi đã nói điều này, nhưng chúng chỉ trở thành những từ ngữ trống rỗng. Nhưng dĩ nhiên tôi không có kiến thức về kinh tế.

Lối Sống Chủ Nghĩa Vật Chất

Tôi đã đề cập vắn tắt lối sống phương Tây hôm qua. Và không chỉ phương Tây – có một xã hội vật chất bây giờ ở Ấn Độ bây giờ, có phải không, một cộng đồng vật chất chủ nghĩa hơn? Họ đã tìm thấy niềm vui của họ qua những cửa sổ giác quan – kịch nghệ, phim ảnh, âm nhạc, thức ăn ngon, mùi hương thơm, và những cảm giác vật chất tốt, kể cả tình dục. Cho nên người ta chỉ tìm kiếm những sự thỏa mãn qua những phương tiện bên ngoài, qua trình độ của cảm giác.

Tuy nhiên, nguồn gốc cứu kính là sự thỏa mãn bên trong, là qua sự rèn luyện tâm thức, không chỉ qua việc dựa vào những kinh nghiệm cảm giác này. Những hành vi nhiễm ô cần phải chấm dứt. Sự nhiễm ô của người ta không qua môi trường; những hành vi của chúng ta trở thành nhiễm ô do bởi cái nhìn sai lầm [tà kiến] hay si mê. Do thế nhằm để chấm dứt nghiệp nhiễm ô đã làm nên các rắc rối, trước tiên chúng ta phải tẩy trừ si mê ở đây trong đầu của chúng ta. Đấy là cung cách Phật Giáo. VÀ như tôi đã đề cập trước đây, những trung tâm chuyên môn [hàn lâm] bây giờ ngày càng nhận thấy tầm quan trọng của việc chăm sóc các cảm xúc của chúng ta, tâm thức của chúng ta. Đây là dấu hiệu rất lành mạnh.

Tuy thế, vẫn tốt hơn nếu có thể nói, “Đời sống của tôi thật là tốt đẹp.” Phật Giáo cũng đề cập điều ấy và cho điều này, có 4 nhân tố tuyệt diệu cho một cuộc đời sống tốt đẹp [(1) tái sanh vào cõi hạnh phúc, (2) tìm kiếm tài nguyên, (3) giáo huấn, và (4) giải thoát]. Hai nhân tố tuyệt vời đầu là sự tái sanh vào cõi hạnh phúc hơn hay chỉ là sự tái sanh vào cõi người, và rồi thì những nhu cầu – sự thịnh vượng, tài sản, người cộng sự, v.v…, cho việc đạt đến một đời sống hạnh phúc, một cuộc sống tốt đẹp. Quý vị cần tiện nghi, và vì thế quý vị cần tiền bạc. Và vì thế tiền bạc được đề cập ở đấy. Nhưng rồi thì về lâu về dài, mục tiêu của chúng ta phải nên là niết bàn – một sự chấm dứt thường trực của nổi si mê này và những cảm xúc phiền não này. Cho nên đấy là giải pháp thường hằng, và cho điều ấy chúng ta cần thực hành Phật Pháp.

Khoảng Cách giữa Giàu và Nghèo

Và rồi thì một rắc rối khác nữa là khoảng cách giữa giàu và nghèo. Đây là một vấn nạn rất nghiêm trọng. Khi tôi ở thủ đô Hoa Sinh Tân, Hoa Kỳ, tại một cuộc tập họp công cộng lớn, tôi đã nói, “Đây là thủ đô của một quốc gia giàu có nhất, nhưng ngoại ô của thành phố Hoa Sinh Tân có rất nhiều người nghèo và gia đình nghèo. Đây không chỉ là một sự sai sót về đạo đức, mà cũng là nguồn cội của nhiều rắc rối.” Giống như sự kiện 11 tháng Chín (9/11) – điều này cũng được liên hệ với khoảng cách lớn lao ấy. Thế giới Ả Rập vẫn nghèo và những tài nguyên tự nhiên của họ bị khai thác tối đa bởi phương Tây, và vì thế công chúng ở đấy đôi khi cảm thấy điều đó là bất công.

Có rất, rất nhiều hoàn cảnh phức tạp. Tôi nghĩ cộng đồng Phật Giáo cũng phải thực hiện một hành động nào đó. Tối thiểu cố gắng chăm sóc những người láng giếng của chúng ta; một cách tinh thần cho họ một niềm hy vọng nào đó, một một sự tự tin nào đó.

Tôi thường nói với những người bạn Ấn Độ của tôi, những người được gọi là “đẳng cấp thấp”, những người theo tiến sĩ Ambedkar – nhiều người trong họ là Phật tử – tôi luôn luôn nói với họ rằng khoảng cách giữa nghèo và giàu này phải thay đổi. Thay vì là những khẩu hiệu hay biểu lộ sự chán nản thất vọng, bộ phận những người nghèo phải xây dựng sự tự tin rằng họ là giống nhau. Tôi nói với họ, “Phạm Thiên tạo ra bốn đẳng cấp từ bốn cái đầu của ngài. Nhưng đấy là cùng một Phạm Thiên, có phải không? Cho nên tất cả chúng ta phải bình đẳng.

Tôi luôn luôn nhấn mạnh về giáo dục cho những bộ phận người nghèo. Bộ phận giàu hơn, thịnh vượng hơn, cần cung cấp phương tiện cho họ – giáo dục, huấn luyện, và công cụ – để làm cho họ có khả năng cải thiện tiêu chuẩn sinh sống của họ. Tôi cũng đã phát biểu điều này ở Phi châu trong một vài trường hợp. Thật là khó khăn ở những thế giới phương Nam. Thế giới phương Bắc thường có dư thừa. Những người ở phía Nam thậm chí không có cả những nhu cầu căn bản. Nhưng tất cả những người này cùng là những anh chị em loài người.

Nhân Quyền

Một vấn đề khác tôi muốn chia sẻ với quý vị là chúng ta đã đặt nhấn mạnh quá nhiều trên tầm quan trọng của những việc ở trình độ thứ yếu – dân tộc, tín ngưỡng, đẳng cấp – những loại thế này. Nhằm để đem đến một lợi ích nào đó ở trình độ thứ yếu, thì chúng ta đang quên đi trình độ căn bản của con người. Đấy là một vấn nạn. Tôi nghĩ, bất  hạnh thay, giống như Hội nghị Thượng Đỉnh Copenhagen [Hội nghị Liên Hiệp Quốc 2009 về Thay Đổi Khí Hậu], những quốc gia quan trọng đã chú ý nhiều hơn đến những lợi ích của quốc gia họ hơn là những quan tâm toàn cầu; vì thế đó là tại sao chúng ta đang đối diện nhiều rắc rối không cần thiết.

Chúng ta phải thực hiện mọi nỗ lực để giáo dục con người rằng chúng ta cùng là những con người. Rồi thì ưu tiên số một của chúng ta phải là những quyền căn bản của con người. Những quan tâm của các quốc gia và những cộng đồng tôn giáo khác nhau là trình độ thứ yếu. Giống như Trung Hoa – tôi luôn luôn nói với mọi người, “Trung Hoa, cho dù mạnh thế nào đi nữa, vẫn là một phần của thế giới. Cho nên trong tương lai, Trung Hoa vẫn phải đi theo những xu hướng của thế giới.” Như thế đấy.

Chúng ta phải quan tâm gần bảy tỉ con người này bây giờ trên hành tinh này giống như là một hiện hữu thật sự, một gia đình nhân loại to lớn. Tôi nghĩ đấy là điều gì đó mà chúng ta thật sự cần. Nhưng chúng ta không thể thực hiện nó qua thuyết giảng, mà chỉ qua giáo dục và bằng việc sử dụng tâm trạng cảm nhận chung thông thường. Điều ấy là rất quan trọng.

Chiến Tranh

Khi chúng ta nói về nhân loại hạnh phúc, loài người hòa bình, con người bi mẫn hơn, thì chúng ta phải thực hiện một nỗ lực để tìm kiếm một câu trả lời thật sự vào những sự khủng bố này và đến việc sử dụng sức mạnh quân sự. mọi thứ là liên hệ hổ tương. Kinh tế châu Âu và tương lai châu Âu tùy thuộc vào châu Á và Trung Đông. Châu Mỹ cũng như thế. Và tương lai của Trung Hoa cũng lệ thuộc vào toàn thể châu Á và toàn bộ thế giới còn lại. Đấy là thực tế. Cho nên tương ứng với thực tế ấy, chúng ta  không thể làm việc phân chia ranh giới và nói, “Đây là kẻ thù. Đây là bạn bè”. Không có căn bản cứng nhắc cho việc phân chia ranh giới của kẻ thù và đồng minh. Cho nên tương ứng với thực tại ngày nay, chúng ta phải tạo ra một cảm nhận về một “chúng ta” lớn thay vì là “chúng tôi” và ”họ”.

Thời xưa, một nghìn năm trước, căn bản cứng nhắc này về “chúng ta” và “họ” là ở đấy. Và trên căn bản ấy, theo thực tế ấy, sự tàn phá kẻ thù của quý vị – “họ” – là sự chiến thắng của quý vị. Cho nên khái niệm về chiến tranh là một bộ phận của lịch sử loài người. Nhưng, bây giờ, ngày nay, thực tế thế giới là hoàn toàn mới, cho nên chúng ta phải quan tâm đến mỗi phần của thế giới như một phần của “Chúng ta”. Chúng ta phải quan tâm nghiêm túc đến sự cát tường của họ. Không có chỗ cho bạo động trong một thế giới mà trong ấy tất cả chúng ta phải sống với nhau, liên hệ hổ tương đến mỗi người.

Ẩn Tâm Lộ Sunday, December 21, 2014